"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4947 E., 2023/295 K.
KARAR : Davacının istinaf başvurusunun esastan reddi, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile asıl ve birleşen davaların reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 9. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/576 E., 2021/89 K.
BİRLEŞEN DAVA MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2018/144 E., 2018/247 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 08/08/2018 tarihli ve 2016/118 Esas, 2018/340 Karar sayılı kararı ile asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 10.09.2020 tarihli ve 2018/4235 Esas, 2020/1481 Karar sayılı kararı ile
İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı yeniden esas hakkında hüküm kurulmak üzere kaldırılarak asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; davacının önce kasap olarak işe başladığını, sonrasında aşcı yardımcısı olarak işe devam ettiğini, emeklilik nedeniyle ... sözleşmesinin feshedildiğini, çalıştığı 10 yıl boyunca yılda 6 ay belediye işçisi 6 ay şirket işçisi olarak gösterildiğini, Belediyede çalıştığı dönemde ikramiye ve sendikal haklar hariç 3.000,00 TL ücret aldığını, şirket çalışanı olarak gösterildiği dönemde asgari ücret aldığını, Şirket çalışanı olarak gösterildiği dönemde ücretinin eksik ödendiğini, 60 aylık ücret farkı alacağı bulunduğunu, davacı emekli olduğunda Belediye işçisi olarak gösterildiği döneme ilişkin yıllık izin haklarının ödendiğini, diğer izin alacaklarının ödenmediğini, diğer işçilik alacaklarının da ödenmediğini belirterek kıdem tazminatı, yıllık izin, ikramiye farkı, ücret farkı, genel tatil, aile yardımı, giyim yardımı, çocuk yardımı, yakacak yardımı, yemek yardımı, fazla çalışma, hafta tatili, eğitim yardımı, yol yardımı, asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen dava dilekçesinde; müvekkilinin 19.12.2006 tarihinden itibaren davalı Belediyede bulunan huzurevinde kasap olarak 25.07.2015 tarihine kadar aralıksız çalıştığını, 12.02.2016 tarihinden itibaren Belediyenin ... Mahallesindeki Emin Saçmacı Aşevinde aşçı yardımcısı olarak devam ettiğini, emeklilik nedeniyle ... sözleşmesini feshettiğini, ... 3. ... Mahkemesinin 2016/118 Esas sayılı dosyası ile bu dosyanın birleştirilmesine karar verilerek ek gıda yardım alacağı ve ilave tediye alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının geçici işçi statüsünde çalıştığını, davacının Belediyede çalıştığı döneme ilişkin alacakların kendisine ödendiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda muvazaa olmadığı için ücret fark alacağı ile ikramiye, aile yardımı, çocuk yardımı, yakacak yardımı, yemek yardımı, giyim yardımı, yol yardımı, eğitim yardımı ve birleşen dosya ilave tediye ve ek gıda yardımı alacak taleplerinin reddedildiği, ödenen kıdem tazminatı ile yıllık izin ücretinin mahsubu ile bakiye kıdem tazminatı ve yıllık izin alacağının hüküm altına alındığı, fazla çalışma ve hafta tatilinde çalışma yapılmadığının anlaşıldığı, genel tatil talebinin ise hüküm altına alındığını belirterek asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın ise reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacı kesintisiz çalıştığı hâlde 6 ay Belediye 6 ay şirket işçisi gösterildiği, davalı ile dava dışı şirket arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu, vekâlet ücretinin hatalı belirlendiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının Belediyenin işçisi olmadığını, husumet itirazlarında bulunduklarını, davacının geçici işçi olduğunu, muvazaa bulunmadığının ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 2020/766 Esas, 2021/741 Karar sayılı kararı ile tespit edildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı vekilinin dava dilekçesinde, davalı ... kadrosunda çalıştırıldığı 6 aylık dönemlerde davacının sendikal haklardan yararlandığını, ücretlerinin ve diğer işçilik alacaklarının tam olarak ödendiğini, sadece davacının alt işveren şirketlerde çalıştırıldığı 6 aylık dönemler için alacakların talep edildiğini açıkça iddia ve kabul ettiği ve bu kabulüyle bağlı olduğu, davacının yılın 6 ayında davalı ... bünyesinde geçici işçi olarak 6 ayında ise davalı Belediyeden ihale ile hizmet satın alan dava dışı yüklenici şirketlerin işçisi olarak çalıştığı, davalı Belediyeden ihale ile hizmet satın alan dava dışı yüklenici şirketlerin işçisi olarak çalıştığı dönemde davalı ... ile ilgili sendika arasında bağıtlanmış olan toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanamayacağı gözetilmeksizin alt işveren nezdinde geçen çalışmaların asıl işveren nezdinde geçmiş gibi kabul edilerek hüküm kurulmasının hatalı olduğu, davacının alt işveren şirketlerde (ihale ile davalıdan ... alan dava dışı gerçek ve tüzel kişilerde) çalıştığı 6 aylık dönemler yönünden talep edilen alacaklara hak kazanmasının mümkün olmadığı, davacı vekilinin davalı ... kadrosunda çalıştırıldığı 6 aylık dönemlerde, davacının sendikal haklardan yararlandığını, tüm bu nedenlerle Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalı olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 5620 sayılı Kamuda Geçici ... Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (5620 sayılı Kanun) hükümlerine göre çalışan işçinin asıl işveren işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanıp yararlanamayacağı, alt işverende geçen süreye ilişkin işçilik alacaklarından davalının sorumlu olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2, 32, 41, 44, 46, 47, 59 uncu maddeleri, 120 nci maddenin atfı ile hâlen yürürlükte bulunan 1475 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi, 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesi.
3. 5620 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin ilgili bölümü şu şekildedir:
"(1) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 1 inci madde kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlarda geçici ... pozisyonlarında işçi çalıştırılamaz.
(2) Ancak mevsimlik ve kampanya işleri ile orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde bir malî yılda 6 aydan az olmak üzere vize edilecek geçici ... pozisyonlarında işçi çalıştırılabilir. Bu şekilde çalıştırılacak işçiler için her malî yılda;
...
c) Belediyeler ile bunların müessese ve işletmelerinde (... Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve mahallî idare birliklerinde, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin 24 üncü maddesi çerçevesinde yetkili meclislerinden, geçici ... pozisyon vizesi alınması zorunludur. söz konusu vize işlemi yapılmaksızın geçici işçi çalıştırılamaz ve herhangi bir ödeme yapılamaz. ..."
4. 22.02.2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik'in "Geçici İşçiler " kenar başlıklı 24 üncü maddesinde yer alan " Belediyeler ve mahalli idare birliklerinde kullanılacak geçici ... pozisyonları bu kurum ve kuruluşlar için norm kadro standartları cetvellerinde belirlenen memur norm kadro standardı toplamının yüzde yirmisini geçmemek üzere bulunacak sayının yuvarlanması ve tam yıl esasına göre hesaplanması sonucu adam/ay sayısına göre meclis tarafından yıllık olarak belirlenir. Oranların hesaplanmasında sonucun tam sayı çıkmaması durumunda bulunan rakam kendinden büyük en yakın tam sayıya yuvarlanarak geçici ... pozisyonu sayısı tespit edilir. ..." şeklindeki hüküm ile geçici işçi alınmasına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği ve geçici işçi alımının sıkı kurallara bağlandığı görülmektedir.
5. Dairemizin 08.02.2022 tarihli ve 2022/155 Esas, 2022/1422 Karar; 09.01.2023 tarihli ve 2022/17146 Esas, 2023/6 Karar; 08.02.2023 tarihli ve 2022/15491 Esas, 2023/1673 Karar sayılı ilâmları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.