"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... (Bakanlık) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı asıl işveren Bakanlığa ait ... Devlet Hastanesinin temizlik işlerini yapmayı üstlenen diğer davalı alt işverene ait işyerinde 08.....2000-20.08.2014 tarihleri arasında çalıştığını, davalı işverenler tarafından haksız bir şekilde müvekkilinin işine son verildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davalı Bakanlığın işveren olmayıp ihale makamı olduğunu, davacı ile İdare arasında ... sözleşmesi bulunmadığını, talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacı ile davacıyı çalıştıran şirketler arasındaki ... sözleşmesinin belirli süreli ... sözleşmesi olduğunu, bu itibarla kıdem tazminatına hak kazanmasının söz konusu olmadığını, davacının günde on bir buçuk saat çalıştığı ve çalışma hayatı boyunca hiç izin kullanmadığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Burakcan Oto. İnş. Tem. Tur. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Burakcan Ltd.Şti.) vekili, davacının davalı Şirket bünyesindeki çalışmasının kıdem tazminatına hak kazanmak için yeterli olmadığını, ayrıca emeklilik sebebiyle ... sözleşmesi sona ... davacının ihbar tazminatı talep etme hakkının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 29.12.2015 tarihli ve 2014/687 Esas, 2015/717 Karar sayılı kararıyla; ... sözleşmesinin davacı tarafça emeklilik nedeni ile feshedildiği, davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, ihbar tazminatının koşullarının oluşmadığı, davacının çalıştığı dönemde hak ettiği 183 günlük iznin kullandırıldığı ya da ücretinin ödendiği davalı işverence ispatlanamadığı, davacının çalıştığı dönemde fazla çalışma yaptığı, ... ... ve genel tatillerde çalıştığı, ancak karşılığının ödendiğinin davalı işverence ispatlanamadığı, davacının asgari geçim indirimi alacağı bulunduğu, davacının hafta tatili ücreti alacağı bulunmadığı, davalı Şirketin devralanın sorumluluğu hükümleri gereğince talep olunan alacakların tamamından diğer davalı ile birlikte sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 12.02.2019 tarihli ve 2016/5225 Esas, 2019/2983 Karar sayılı ilâmı ile; davacının günlük ve haftalık çalışma süresinin yazılı kayıtlara göre belirlenebilmesi hâlinde, kayıt bulunan dönemler yönünden denetime elverişli şekilde haftalık çalışma süresi ve haftalık fazla çalışma süresinin belirlenmesi ve buna göre fazla çalışma alacağının hesaplanması gerektiği, çalışma süresinin yazılı kayıtlara göre belirlenmesinin mümkün olmaması hâlinde ise, tanık anlatımlarına göre sonuca gidilebileceği, ancak bu hâlde tanıkların davacının çalışma düzenini ... kişiler olmasına ... gösterilmesi ve fazla çalışmanın ispatı yönünden salt husumetli tanık anlatımlarına göre sonuca gidilemeyeceği hususu dikkat edilmesi gerektiği, ayrıca davacı tanıklarının anlatımları arasında çelişki bulunduğu, söz konusu çelişkinin giderilmesi gerektiği, belirtilen ilke ve esasların ... ... ve genel tatil ücretinin belirlenmesi noktasında da gözetilmesi gerektiği, Mahkemece her ne kadar bilirkişi raporunda belirlenen fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil ücretinden %40 oranında bir indirim yapılmış ise de fazla çalışma ile ... ... genel tatil ücretinin sadece yazılı kayıtlara göre belirlenmesi hâlinde belirlenen alacaktan herhangi bir indirim yapılmasına gerek olmadığı, yazılı kayıtlara göre belirlenememesi hâlinde ise, tüm dosya kapsamı yeniden bir arada değerlendirilerek işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma ücreti miktarına göre uygun bir indirim yapılması gerektiği gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Yargıtay bozma ilâmı doğrultusunda tanık N.E. ve ...D.'nin yeniden beyanları alındıktan sonra bozma ilâmı, taraf vekillerinin itirazları, dinlenen tanık beyanları ve dosya kapsamına uygun bilirkişi raporunun alındığı, davacının alacaklarının rapor doğrultusunda hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Bakanlık vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Bakanlık vekili; Bakanlığın davacının alacaklarından sorumlu olmadığını, davacının belirsiz alacak davası açamayacağını, davacının kıdem tazminatı alacağının bulunmadığını, sadece tanık beyanları esas alınarak fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanmasının hatalı olduğunu, davacının hiç yıllık izin kullanmadığının kabulü hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, imza föyü bulunmayan döneme ilişkin olarak tanık beyanlarından açıkça vardiya usulü ile çalışıldığının anlaşıldığı, davacının davasını dayandırdığı delillerle kanıtlayamadığı, tanıkların üç vardiya çalışıldığını belirttikleri, haftalık 45 saati aşan fazla çalışmanın bulunmadığını, davacının dava dilekçesinde haftada 6 ... 11,5 saat çalıştığını iddia ettiğini, taleple bağlılık ilkesine aykırı olarak fazla çalışma alacağına hükmedildiğini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının hesabı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41, 44, 47 ... maddeleri.
3. 6100 sayılı Kanun'un "Taraflarca getirilme ilkesi" başlıklı 25 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir;
"Kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz."
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı Bakanlık vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş ve işyerinden çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
3. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dâhilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
4. Somut uyuşmazlıkta, davacı vekili dava dilekçesinde; “temizlik işlerini yapmayı üstlenen diğer davalı alt ... verene ait ... yerinde 08.....2000 ile 20.08.2014 tarihleri arasında kesintisiz olarak haftanın 6 günü günde 11,5 saat çalışmıştır.” iddiasını ileri sürmüştür. Bozmadan sonra Mahkemece davacının fazla çalışma ücretinin hesabında, puantaj kayıtlarının olmadığı dönem yönünden tanık beyanlarına itibar edilerek bilirkişi raporundaki haftada 2 gece ve günde 16,5 saat çalışma ile haftalık 11 saat fazla çalışma hesaplandığı seçeneğe göre karar verildiği anlaşılmıştır.
5. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 12.02.2019 tarihli bozma ilâmında, davacı tanığı ...D'nin davacının kendisi ile birlikte çalıştığı dönemde üç vardiya olduğunu ve davacının 15.00-23.00 vardiyasında çalıştığını, diğer tanık N.E.'nin ise davacının kendisi ile birlikte çalıştığı dönemde iki vardiya olduğunu ve davacının 15.00-07.00 vardiyasında çalıştığını beyan ettiği, tanık beyanları arasında çelişki olduğu ve bu çelişkinin giderilmesi gerektiği belirtilmiştir. Aynı tanıklar bozmadan sonra tekrar dinlendiğinde ise; davacı tanığı ...D; "Birlikte çalışırken normalde ... yerinde 3 vardiya vardı ancak biz poliklinikleri temizlediğimiz için 3 vardiya çalışmıyorduk. 3 vardiya çalışanların vardiyası 1. Vardiya 07:00-15:00, 2. Vardiya 15:00-23:00, 3. Vardiya 23:00-07:00 şeklinde idi. Ancak biz bu vardiyalarda çalışmıyorduk. Bizim çalıştığımız dönemde biz hep gecede çalıştık. Bir dönem 14:00-22:00 şeklinde çalıştık. Böyle çalıştığımızda yarım saat yemek molamız vardı. Ancak ne kadar süre böyle çalıştığımızı hatırlamıyorum. Bir dönem ise 18:00-...:00 şeklinde çalıştık. Çoğunlukla bu şekilde çalıştık." şeklinde beyanda bulunmuş, diğer davacı tanığı N.E.; "Çalıştığım dönemde 2 vardiya şeklinde çalışıyorduk. ... vardiyası sabah 07:00-15:00 saatleri arasında gece vardiyası ise saat 15:00 ile ertesi sabah 07:00 saatleri arasında 16 saat şeklindeydi. Gece de çalışan sabah 07:00 de işten çıkınca ertesi ... saat 15:00' de işe giderdi." şeklinde beyanda bulunmuşlardır.
6. Davacı tanıklarının beyanları, çelişkiyi gidermede yeterli olmadığı gibi işyerindeki vardiyalı çalışmada, hükme esas alınan bilirkişi raporunda kabul edildiği gibi davacının gece çalışması yapması hâlinde günlük 16 saat çalışma yapmış olacağı ve bu nedenle davacı tanıklarının dava dilekçesinde iddia edilen günlük çalışma süresini de doğrulamadıkları anlaşılmıştır. Bu husus 6100 sayılı Kanun'un 25 ... maddesinin birinci fıkrasına göre maddi vakıa ile bağlılık kuralına da aykırılık teşkil etmektedir.
7. Bu itibarla, davacının puantaj kayıtları olmayan dönem yönünden fazla çalışmayı ispat edemediği kabul edilmelidir. Mahkemece, davacının fazla çalışma ücreti alacağının puantaj kayıtlarının olduğu dönem yönünden kabulüne, puantaj kayıtlarının olmadığı dönem yönünden ise iddia ispatlanamadığından reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
07.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.