"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/87 E., 2023/556 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili ve davalı ... İletişim AŞ (TEİAŞ) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının Türkiye Enerji, Su ve Gaz İşçileri Sendikasının (Tes-İş Sendikası) üyesi olduğunu, davalıya ait işyerinde alt işverenler bünyesinde çalıştığını, Yüksek Hakem Kurulunun 20.10.2016 tarihli ve 2016/1011 Esas, 2016/1194 Karar ... kararıyla 15.04.2016-14.04.2018 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi ve 17.10.2019 tarihli ve 2019/369 Esas, 2019/492 Karar ... kararıyla 15.05.2017-15.06.2020 yürürlük süreli toplu iş sözleşmelerinin işyerinde uygulanmasının karar altına alındığını, toplu iş sözleşmesi hükümlerinin davacı hakkında uygulanmadığını ve davacının bir kısım alacaklarının ödenmediğini, davalı işverenin ödenmeyen alacaklardan asıl işveren sıfatıyla sorumlu olduğunu ileri sürerek toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan sosyal yardım alacakları ile fark ücret ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; öncelikle zamanaşımı def'i, iş bölümü, tahkim, yetki, derdestlik, görev, husumet, hak düşürücü süre, kesin hüküm, dava ve taraf ehliyeti yokluğu, dava dilekçesinde kanuni noksanlıklar bulunduğuna yönelik itirazları olduğunu, müvekkili Teşekkülün ihale makamı olduğunu, davacı ile aralarında ne bir iş sözleşmesi, ne toplu iş sözleşmesi ne de hukuki bir bağlantı bulunduğunu, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklardan firmaların sorumlu olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.04.2022 tarihli ve 2021/262 Esas, 2022/209 Karar ... kararı ile; davacının, dava dışı yüklenici firma işçisi olarak davalıya ait işyerinde çalıştığı, davalı işverenin asıl işveren sıfatıyla davacının çalışmalarından ... alacaklardan sorumlu olduğu, davacının sendika üyesi olduğu, toplu iş sözleşmesinden faydalanma ... bulunduğu, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediği, dosyada bulunan bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili süresi içinde istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 15.09.2022 tarihli ve 2022/2691 Esas, 2022/3312 Karar ... kararı ile; davacının davalı TEİAŞ'a ait trafo merkezinde dava dışı alt işverenler yanında çalışmaya devam ettiği, davacının Tes-İş Sendikasına üye olduğu, Sendika ile alt işveren arasında Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi uygulanarak davacıya yapılması gereken zamlar yapılmadığından davacının fark ücret alacağı bulunduğu, yine toplu iş sözleşmesi uyarınca ikramiye ile sosyal yardım alacakları bulunduğu, davalı ile dava dışı Şirket arasında 4857 ... İş Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesinin yedinci fıkrasına göre asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğundan davalının toplu iş sözleşmesi uyarınca davacıya ödenmesi gereken işçilik alacaklarından sorumlu olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespitlerin yerinde olduğu, hesaplamalarda hata bulunmadığı, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 21.12.2022 tarihli ve 2022/17109 Esas, 2022/17233 Karar ... kararı ile; davacı işçinin 20.12.2017 tarihinde Tes-İş Sendikasına üye olduğu, üyeliğinin Tes-İş Sendikasının 20.05.2018 tarihli (dosyada aynı içerikli 24.05.2018 tarihli yazının da olduğu görülmüştür) yazısı ile dava dışı alt işveren ... Elk. Tes. Bakım İşl. Müh. En. San ve Tic. Ltd. Şti.ne bildirildiğinin anlaşıldığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 20.10.2016 tarihinde imzalanan 15.04.2016-14.04.2018 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi ile 19.08.2019 tarihinde imzalanan 15.12.2018-02.12.2019 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden yararlanabileceği belirtilerek ... 2017 tarihinden itibaren hesaplama yapılmış ise de davacının üyelik tarihi ve üyeliğinin işverene bildirim tarihi dikkate alındığında; davacının15.04.2016-14.04.2018 tarihleri arasında yürürlüğü bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığı, bu itibarla davacının sadece 15.12.2018-02.12.2019 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlanabileceği kabul edilerek alacaklarının hesaplanması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak davacının 15.12.2018-02.12.2019 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlanabileceği, bu döneme ilişkin alacakların hesaplanarak hüküm altına alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; 6356 ... Toplu İş Sözleşmesi ve Sendikalar Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 36 ncı maddesi gereğince davacının çalıştığı trafo merkezi için yürürlükte olan bir toplu iş sözleşmesi yürürlük süresi sona ermesine rağmen davacı o trafo merkezinde çalışmaya devam etmiş ise, çalıştığı süre boyunca yeni bir toplu iş sözleşmesi imzalanana kadar süresi sona ... toplu iş sözleşmesi hükümlerinin iş sözleşmesi hükmü olarak uygulanmaya devam olunacağını, bilirkişi raporunda 31.03.2019 dönemi sonrasına ilişkin ücret bordrolarının bulunmamasından kaynaklı hesaplama yapılamayacağı belirtilmiş olup devam eden çalışma süresine ilişkin hesap ve değerlendirmede bulunulmamasının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davanın husumetten reddi gerektiğini, davalının ihale makamı olduğunu, 4734 ... Kamu İhale Kanunu'nun 3 üncü maddesinin (g) bendine göre istisna kapsamında oan trafo merkezlerinin işletilmesine yönelik hizmet alımı işleri için Yüksek Hakem Kurulu kararı ile imzalanan toplu iş sözleşmelerinden kaynaklanan fiyat farkının davalı tarafından ödenmesinin mümkün olmadığını, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklardan hizmet alımı yapılan firmaların sorumlu olduğunu, dosyada işçinin üyeliğinin bildirildiğine dair bilgi ve belgenin bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının sadece 15.12.2018-02.12.2019 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlanabileceği kabulüne göre dava konusu alacakların usuli kazanılmış haklar da korunarak hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası ve 32 nci maddesi.
3. 6356 ... Kanun'un 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.