"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/346 E., 2023/530 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 22.03.2023 tarihli ve 2023/2535 Esas, 2023/4230 Karar sayılı ilâmı ile ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince Dairemizin 22.03.2023 tarihli bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 2012-2015 yılları arasında davalı Şirketin yurt dışı şantiyelerinde inşaat teknikeri olarak çalıştığını, her gün 08.00-19.00 saatleri arasında ve ayrıca ayda beş kez 22.00'ye kadar çalıştığını, yine ayda iki hafta tatilinde çalıştığını, ücretinin sabit 2.500,00 USD olduğunu, iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları, fazla çalışma ve hafta tatili ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; husumet ve yetki itirazı ile zamanaşımı def'inde bulunduklarını, alacak kalemlerinin çalıştığı ülke mevzuatına göre değerlendirilmesi gerektiğini, iddia edilen ücret ve çalışma saatlerinin fahiş olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.04.2019 tarihli ve 2017/488 Esas, 2019/263 Karar sayılı kararıyla; dosya kapsamı, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak iş sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesini gerektirir şekilde sona erdiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 09.06.2021 tarihli ve 2020/1078 Esas, 2021/1268 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 29.09.2021 tarihli ve 2021/8870 Esas, 2021/13302 Karar sayılı ilâmı ile; 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 27 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında taraflar arasında bir hukuk seçimi anlaşması bulunduğundan uyuşmazlık hakkında Rusya hukukunun uygulanması gerektiği, Rusya hukukunun dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşıldığı üzere aynı zamanda mutad işyeri hukuku olduğu, hâl böyle olunca gerekirse Rusya hukukunda uzman bir bilirkişiden de rapor alınmak suretiyle dava konusu uyuşmazlık bakımından değerlendirme yapılması ve dosya kapsamındaki delil durumu birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 29.12.2022 tarihli ve 2021/791 Esas, 2022/891 Karar sayılı kararı ile; dava konusu alacakların Rusya iş mevzuatına göre hesaplanması için bilirkişi raporu alınmış ise de davalı tarafın 21.11.2022 tarihli dilekçesinde davada Türk iş mevzuatının uygulanmasını talep ettiği, bozma kararından sonra tarafların işbu dava dosyasında Türk iş mevzuatının uygulanması yönünde iradeleri bulunduğundan somut olayda Türk iş mevzuatının uygulandığı, davalı Şirket ile dava dışı ... ... Şirketi arasında organik bağ bulunduğu, iş sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesini gerektirir şekilde sona erdiği, davacının davalıya ait işyerinde 2 yıl 6 ay 6 gün süre ile net 2.500,00 USD ücret karşılığı çalıştığı, tanık beyanları ile ispatlanan haftalık 45 saati aşan fazla çalışma ve hafta tatili ücret alacaklarından yüzde otuz oranında makul bir indirim yapıldığı ve ücret bordrolarında ödenen miktarın mahsup edildiği, dava ve ıslah tarihine göre zamanaşımına uğramayan alacakların hesaplandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 22.03.2023 tarihli ve 2023/2535 Esas, 2023/4230 Karar sayılı ilâmı ile; davacının Türkiye’de olduğu süreler için ücretinin ödenip ödenmediği ve ücretli ya da ücretsiz izin talebi bulunup bulunmadığı hususları araştırılarak söz konusu sürelerde ücretli izinde mi yoksa ücretsiz izinde mi olduğunun açıklığa kavuşturulması gerektiği, ücretsiz izinde olduğunun anlaşılması hâlinde bu sürelerin hizmet süresinden dışlanarak dava konusu alacakların buna göre yeniden hesaplanması gerektiği, eksik inceleme ile yazılı şekilde sonuca gidilmesinin hatalı olduğu, 2014 yılı Aralık ayına ilişkin puantaj içerir imzalı ücret bordrosunda "çıkış ihbar tazminatı" adıyla ödenen 1.250,00 USD'nin ihbar tazminatı hesabından mahsup edilerek alacağın hüküm altına alınması gerekirken kıdem tazminatından mahsubu yoluna gidilerek yazılı şekilde karar verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda dosyada mevcut banka kayıtları ve ücret bordrolarına göre davacıya Türkiye'de olduğu dönemler için izin parası adı altında ödemeler yapıldığı anlaşıldığından davacının ücretli izin kullandığı ve hizmet süresinden sayılması gerektiği, davacının kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ve hafta tatili ücreti alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, husumet itirazları bulunduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanmadığını, ücretin yanlış belirlendiğini, tanık beyanlarının hükme esas alınamayacağını, hesaplamaların hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının hizmet süresinin tespiti ile ihbar tazminatının hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
13.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.