"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2584 E., 2023/2378 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 30. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/856 E., 2023/626 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 01.11.2022 tarihli kararıyla İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın ... İnşaat Taahhüt San. ve Tic. AŞ (... İnşaat Şirketi) tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... İnşaat Şirketi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı ... İnşaat Şirketi vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddi ile incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... İnşaat Şirketinin asıl işveren olduğu yurt dışındaki ... Konut İnşaatı Projesinde alt işveren olan ... Medya Basın Yayın Tanıtım Organizasyon İnşaat San. Tic. Ltd. Şti.ne (... Medya Şirketi) bağlı olarak 29.10.2020-03.02.2021 tarihleri arasında kalıpçı ustası olarak çalıştığını, ücretinin net 2.000,00 Euro olduğunu ve ödenmediğini, işyerinde fazla çalışma yaptığını, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını, bu çalışmalarının ücretlerinin ödenmediğini, işçilik alacaklarından her iki davalının müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu, iş sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek ihbar tazminatı, ücret alacağı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... İnşaat Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davacının, asıl işveren ... Firmasının alt işvereni olan diğer davalı Firmanın çalışanı olduğunu, davacının işlerin yoğun olduğu dönemde müvekkilinin projesinde çalıştığını, davacı taraf ile müvekkili Şirket projesindeki çalışma sürelerine istinaden hak ve alacakları konusunda ihtiyari arabuluculuk süreci neticesinde karşılıklı anlaşmaya varıldığını ve tüm hak ve alacaklarının anlaşma metnine uygun şekilde ödendiğini, davacının müvekkili Şirket nezdinde başkaca bir hak ve alacağı bulunmadığı gibi arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varılan hususlarda yeniden talepte bulunulmasının haklı ve yasal dayanağı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Medya Şirketi, usulüne uygun dava dilekçesi tebliğine rağmen davaya cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu, davalı ... İnşaat Şirketinin asıl, davalı ... Medya Şirketinin alt işveren sıfatıyla davacının alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu, davacının hizmet süresinin 02.11.2020-31.01.2021 tarihleri arasında 2 ay 29 gün, çıplak net ücretinin 2.000,00 Euro olduğu, yemek ve barınma yardımının ispatlanamadığı, davalılarca iş sözleşmesinin ihbar tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sonlandığının ispatlanamadığı, böylelikle ihbar tazminatına hak kazanıldığı, ücretinin eksiksiz ödendiğinin ispatlanamadığı, davacının fazla çalışma yaptığı, ayda iki hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı, bu çalışmaların ücretlerinin ödendiğinin ispatlanamadığı gerekçesiyle dosya kapsamına uygun, denetime ve hükme elverişli bilirkişi raporuna itibar edilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... İnşaat Şirketi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... İnşaat Şirketi vekili istinaf başvurusunda; tarafların ihtiyari arabuluculuk süreci sonucunda anlaştığını, üzerinde anlaşılan hususlarda tekrar dava açılamayacağını, arabuluculuk görüşmelerinin işyerinde yapılmasının geçerliliğini etkilemeyeceğini, ihtiyari arabuluculuk süreci sonunda anlaşılmasına rağmen davacının dava dilekçesinde bu husustan hiç bahsetmediğini, anlaşma tutanağının geçersizliğini ileri sürerek iptalini istemediğini, kaldı ki anlaşılan tarihin üzerinden 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini ve artık iptalinin istenemeyeceğini, anlaşma belgesinin geçerli bir ilâm olduğunu ve davanın usulden reddi gerektiğini, davalı beyan ve delillerine değer verilmediğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı tespitler içerdiğini, hizmet süresinin hatalı belirlendiğini, davacının ücret iddiasının fahiş olduğunu, ödenmeyen ücretinin bulunmadığını, davacının işvereni ile de bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, geçici görevlendirme neticesinde davacının müvekkili Şirketin projesinde sınırlı bir çalışması olduğunu, buna dair ödemelerin kendisine yapıldığını, işten çıkış sürecine dair müvekkili Şirketin bir tasarruf yetkisi bulunmadığından ihbar tazminatından sorumlu tutulamayacağını, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanları ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, çalışma saatlerinin gösterildiği imzalı puantaj belgelerinin değerlendirilmediğini, yazılı delil varken tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini, davacının iddialarını ispat edemediğini, ara dinlenmenin 1,5 saat olduğunu, davacının ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de çalışmadığını, davanın tümden reddi gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ... İnşaat Şirketi vekilinin ihtiyari arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşma sağlandığını, ödemenin yapıldığı, bu nedenle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddi gerektiği itirazı yönünden; arabuluculuğa başvuranın asıl işveren olması, davalı alt işverenin arabuluculuk görüşmelerine katılmaması, arabuluculuk görüşmelerinin nerede yapıldığına ilişkin tutanaklarda bir bilginin bulunmaması, tanık beyanları ile arabuluculuk tutanaklarının işten çıkartıldıkları gün baskı altında davalı asıl işverene ait Sırbistan ülkesindeki şantiyede düzenlenmesi, işçiler için görüşmelerin büyük çoğunluğunun 20 dakika aralıklarla yapılmasının hayatın olağan akışına uygun olmaması, evrakın matbu şekilde düzenlenmesi, tespit edilen ücretin hangi alacak kalemine ilişkin olduğuna dair ibarenin bulunmaması, "ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, ücret, ulusal bayram ve genel tatil, hafta tatili, asgari geçim indirimi, yol ve yemek ücreti, yurtdışı harcırah ve çalışma ücretine" karşılık anlaşma tutanağı ekinde başka bir tutanak ile toplu bir ücret belirlenmesi, davacının yurda giriş tarihinden kısa bir süre sonra dava şartı arabuluculuğa başvurması hususları birlikte değerlendirildiğinde; dava tarihi itibarıyla taraflar arasında yapılan işlemlerin geçerli ihtiyari arabuluculuk faaliyeti olarak nitelendirilemeyeceği, usulüne uygun bir başvuru olmadığı, arabuluculuk görüşmelerinin hiç yapılmadığı ve mevzuat hükümleri çerçevesinde usulüne uygun, geçerli bir tutanak düzenlenmediği, bilirkişi tarafından tespit edilen alacak ile ihtiyari arabuluculukta davacıya ödendiği iddia edilen miktar arasında fahiş fark bulunduğu da nazara alındığında davalı vekilinin bu yöndeki itirazının yerinde görülmediği, davalı tarafından emsal nitelikte olduğu iddia edilen kararda arabuluculuk görüşmelerinde telekonferans yönteminin uygulandığı, somut davada ise davalı Şirkete ait şantiyede görüşmelerin yapılması nedeniyle dava konusu olaya benzer nitelikte olmadığı, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, davalı ... İnşaat Şirketi vekilinin asıl işveren olması nedeniyle husumet itirazının yerinde görülmediği, davalı işyerinde fazla çalışma yapıldığına ilişkin emsal kararların bulunması karşısında, davacı tanıklarının beyanlarına itibar edilemeyeceği itirazının isabetsiz olduğu, davacının ücret tespitinin yerinde olduğu, davacının fazla çalışma yaptığını, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını tanık delili ile kanıtladığı, davalı tarafından sunulan günlük çalışma saatlerini gösterir belgelerde yer alan çalışanların işe başlangıç ve bitiş saatlerin aynı olduğu, bu belgelere itibar edilmemesinin yerinde olduğu, bilirkişi tarafından yapılan hesaplamaların dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davalı ... İnşaat Şirketinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... İnşaat Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... İnşaat Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taleplere yönelik ihtiyari arabuluculuk faaliyeti neticesinde düzenlenen anlaşma belgesinin geçerli olup olmadığı, davalı ... İnşaat Şirketine husumet yöneltilip yöneltilemeyeceği, davacının iş sözleşmesinin fesih şekline göre ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, karşılığı ödenmeyen ücret alacağı bulunup bulunmadığı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesap yöntemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun ilgili hükümleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 37 ila 39 uncu maddeleri.
4. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... İnşaat Şirketi vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacının fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesap yöntemi hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
3. Somut uyuşmazlıkta; davalı işveren tarafından davacı işçi imzalı giriş ve çıkış saatlerinin yazılı olduğu günlük çalışma saatlerini gösteren belgeler dosyaya sunulmuştur. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda tanık beyanları ile sonuca gidilmiş ise de bu yazılı belgelerin değerlendirilmemesi hatalı olmuştur.
4. Yazılı kayıt bulunan dönem yönünden sadece bu kayıtlar dikkate alınarak fazla çalışma yapıldığı, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıldığı iddiasının ispat edilip edilmediği belirlenmeli; kayıt bulunmayan dönem yönünden ise tanık deliline göre sonuca gidilmelidir. Değerlendirme yapılırken usuli kazanılmış haklar gözden kaçırılmamalıdır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.