"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılardan Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ (Toroslar EDAŞ) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... EDAŞ'ın elektrik dağıtım şebekelerindeki arıza onarım ve bakım işlerini ihale yoluyla 24.04.2009 tarihinde davalılar Kılıçbey Elektrik İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Kılıçbey Ltd. Şti.) ile Baran Müh. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Baran Ltd. Şti.) Ortaklığına verdiğini, müvekkilinin 24.04.2009 tarihinde elektrik bakım onarım teknisyeni olarak çalışmaya başladığını, 24.04.2011 tarihindeki ihaleyi davalılardan Kılıçbey Ltd. Şti.nin, 24.04.2013 tarihindeki ihaleyi ise davalı son alt işveren ...nin (Orintaş Ltd. Şti.) aldığını, asıl işveren Toroslar EDAŞ’ın özelleştirilmesi sonucunda ihale süresi dahi bitmeden 31.03.2014 tarihinde müvekkilinin iş sözleşmesinin feshedildiğini, çalışma süresi boyunca tüm yol, yemek giderlerini müvekkilinin karşıladığını, yıllık izinleri kullandırılmadığı gibi karşılığı ücretinin de ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, bakiye 2014 Mart ayı ücreti, bakiye EKAT bedeli, yol ve yemek ücretinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... EDAŞ vekili cevap dilekçesinde; müvekkili ile diğer davalılar arasında asıl işverenalt işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının talep ettiği ihbar tazminatının ödendiğini, yol ve yemek ücretlerinden müvekkili Şirketin sorumluluğunun bulunmadığını ve bu alacakların diğer Şirketlerden talep edilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Orintaş Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacıya tüm ücretlerinin eksiksiz ödendiğini, 4857 sayılı İş Kanunu (4857 sayılı Kanun) ve ilgili yönetmelik kapsamında işverenin işçiye yol ve yemek ihtiyaçları için para ödemesi gibi bir zorunluluğunun bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı Kılıçbey Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacının ihaleyi alan yeni alt işveren nezdinde çalışması devam ettiğinden kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti alacaklarına hak kazanamayacağını, davacının iddia ettiği süre kadar çalışmasının da olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
4. Davalı Baran Mühendislik Ltd. Şti. davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Gaziantep 3. İş Mahkemesinin 01.12.2015 tarihli ve 2014/351 Esas, 2015/660 Karar sayılı kararı ile; davacının davalı ... EDAŞ’ın alt işverenlerinde çalıştığı, en son Orintaş Ltd. Şti.nde çalışmakta iken iş sözleşmesinin feshedildiği, haklı fesih nedeninin davalı tarafça ispatlanamadığı buna göre davacının kıdem ve ihbar tazminatı talep edebileceği, dosya kapsamı ve dinlenen tanık beyanlarından işyerinde yol ve yemek yardımı uygulaması yapıldığı, davacının bu yardımlarının ödenmediği, bunun aksinin veya ücretinin ödendiğinin davalı tarafça ispatlanamadığı, ayrıca davacıya EKAT ücretinin de ödenmediğinin anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Kılıçbey Ltd. Şti. vekili ve Toroslar EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 17.12.2019 tarihli ve 2017/26309 Esas, 2019/23470 Karar sayılı kararı ile; davalı vekillerinin diğer temyiz itirazları reddedilerek yol ve yemek ücretleri alacaklarının dayanağı herhangi bir sözleşme hükmü veya işyeri uygulamasının varlığının ortaya konulmadığı, davacı tanıklarının işe girerken kendilerine yol ve yemek yardımı yapılacağının söylendiğini beyan etmelerinin de söz konusu alacağın mevcut olduğunu göstermeye yeterli olmadığı, zira tanıkların ifadelerinde yol ve yemek yardımı ödeyeceğini söyledikleri kişilerin kimler olduğu, işvereni temsile yetkili kişiler olup olmadıklarının anlaşılamadığı, ihale yolu ile verilen işlerde hak edişlerin kapsamının ihale evrakında belirtildiği, somut olayda ihale şartname ve sözleşmelerinde çalışanlara yol ve yemek yardımı sağlanacağına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı gibi davacı ile işverenleri arasında bu yönde yazılı bir sözleşmenin de bulunmadığı, yol ve yemek ücretlerinin varlığı her türlü şüpheden uzak, tereddüte mahal bırakmayacak ve hüküm kurmaya yetecek şekilde ispatlanamadığından taleplerin reddi ile ihbar ve kıdem tazminatlarının da bu yardımlar dikkate alınmaksızın yeniden hesaplanması gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda yol ve yemek ücreti dışlanmak sureti ile kıdem tazminatı ve ihbar tazminatının hesaplandığı, bu alacak talepleri bakımından davalıların sorumlu oldukları dönem yönünden brüt rakamlar üzerinden hesaplama yapıldığı, yol ve yemek ücreti alacağı taleplerinin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Toroslar EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... EDAŞ vekili temyiz başvuru dilekçesinde; ihale makamı olan müvekkili Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, davalı ... EDAŞ’ın hüküm altına alınan alacaklar nedeniyle sorumlu tutulamayacağını, davanın kısmen kabulüne karar verilmesine karşın davalılar lehine hükmedilen vekâlet ücreti ile yargılama giderinin hatalı hesaplandığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, kıdem ve ihbar tazminatının hesaplanmasına esas alınacak ücretin belirlenmesine ve vekâlet ücreti ile yargılama giderine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6100 sayılı Kanun'un 326 ncı maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi ile 120 nci maddesinin atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin AAÜT'nin 13 ve 22 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı ... EDAŞ vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesinde, Tarife'nin ikinci kısmının ikinci bölümünde gösterilen hukuki yardımların konusu para veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücretinin, davanın görüldüğü mahkeme için Tarife'nin ikinci kısmında belirtilen maktu ücretlerin altında kalmamak kaydıyla (yedinci maddenin ikinci fıkrası, dokuzuncu maddenin birinci fıkrasının son cümlesi ile onuncu maddenin son fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla) Tarife'nin üçüncü kısmına göre belirleneceği; ancak hükmedilen ücretin, kabul veya reddedilen miktarı geçemeyeceği düzenlenmiştir.
3. Dosya içeriğine göre davacı aleyhine reddedilen alacak tutarı miktarı 12.326,21 TL olup, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince, davalılar lehine 12.326,21 TL vekâlet ücreti takdir edilmesi gerekirken, 10.959,68 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekil ile temsil ettiren davalılara verilmesi şeklinde hüküm kurulması ve davadaki toplam talep tutarının 29.381,98 TL, Mahkemece kısmen kabulüne karar verilen tutarın ise 17.055,77 TL olduğu dikkate alındığında, %58,05 olan kabul ve ret oranına göre temyiz eden Toroslar EDAŞ lehine hükmedilen yargılama gideri de hatalıdır.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, hükmün 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 432 nci maddesinin altıncı fıkrası ile 438 inci maddesinin yedinci maddeleri uyarınca düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı ... EDAŞ vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı ... EDAŞ vekilinin temyiz itirazının kabulü ile Mahkeme kararının, hüküm fıkrasında yer alan; "Davalı ... Edaş'ın yapmış olduğu davetiye masrafı, müzekkere masrafı, bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 280,00 TL yargılama giderinin davadaki haklılık durumuna göre 104,44TL nın davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine," ve "Karar tarihi itibariyle yürürlükte olan A.A.Ü.T.'ne göre davanın red edilen kısmına göre hesaplanan 10.959,68 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalılara Kılıçbey LTD. ŞTİ, Toroslar Edaş ve Orintaş LTD. ŞTİ müştereken ve müteselsilen alınarak verilmesine," şeklindeki on bir ve on dördüncü bentlerin hükümden tamamen çıkartılarak yerlerine;
"Davalı ... EDAŞ'ın yapmış olduğu davetiye masrafı, müzekkere masrafı, bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 280,00 TL yargılama giderinden davadaki haklılık durumuna göre 117,46 TL'sinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,"
"Karar tarihi itibarıyla yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesi uyarınca davanın redd dilen kısmına göre hesaplanan 12.326,21 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalılar Kılıçbey Ltd. Şti., Toroslar EDAŞ ve Orintaş Ltd. Şti.ne verilmesine," bendinin yazılması suretiyle hükmün bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.