"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3658 E., 2023/4636 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 47. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/794 E., 2022/292 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Sağlık Bakanlığına bağlı Gaziantep Dr. ... Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesinde elektrik teknisyeni olarak çalışmakta iken 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye (375 sayılı KHK) eklenen geçici 23 üncü madde gereğince 02.04.2018 tarihi itibarıyla sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, davacı ile davalı arasında yapılan iş sözleşmesinde asgari ücretin %35 fazlasının ödeneceğinin hüküm altına alındığını, davacının ücreti belirlenirken her asgari ücrete %35 fazlası uygulandıktan sonra %4 oranında zamların uygulanması gerektiğini, dava konusu 01.01.2019-01.01.2020 döneminde mevcut asgari ücretin %35 fazlası üzerine %4 oranında zam yapılması gerektiğini fakat davalı Bakanlık tarafından sözleşme ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı bir şekilde ücretlerin eksik ödendiğini belirterek ücret farkı, ilave tediye farkı ve ikramiye farkı alacaklarının faizleri ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü maddesi kapsamında 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçişlerin yapıldığını, 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin altıncı fıkrasında geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin anılan madde kapsamında yer alan idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücreti ile diğer haklarının belirlenmesinde esas alınacağının düzenlendiğini, davacı ile müvekkili Bakanlık arasında 02.04.2018 tarihinde imzalanan iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde " ... iş bu sözleşme süresince işçiye her ay brüt asgari ücretin %35 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılır, ...ancak iş bu belirsiz süreli iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten önce yürürlük süresi sona eren bir toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçilerin yararlandıkları sona eren toplu iş sözleşmesinin mali hükümleri bu iş sözleşmesinin hükmü olarak devam eder ... " hükmünün yer aldığını, dava dilekçesinde iddia edilenin aksine 2019 yılı asgari ücret seviyesine çekilerek bu ücrete %4 oranında zam yapıldığını, davacının 2018 yılı ücreti korunarak %4 oranında zam yapıldığını ve ücretin düşürülmesinin söz konusu olmadığını, iddia edildiği gibi asgari ücretin %35 fazlasını almasını gerektirir iş sözleşmesi bulunmadığını, dolayısıyla talep edilen alacaktan Bakanlığın sorumluluğuna gidilemeyeceğini, ayrıca davacı tarafça istenilen faiz oranına ve faiz başlangıç tarihine itiraz ettiklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının dönemsel ücretlerinin asgari ücretin %35 fazlasına göre tespit edilmesi gerektiği, tespit edilen bu dönemsel ücretlere toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan zamların uygulanması gerekirken davalı tarafından sadece asgari ücrete toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan zamları uygulayarak eksik ücret ödenmesine yol açtığı, hesaplamaların arabuluculuk son tutanak tarihine kadar yapılması gerektiği, somut olayda da arabuluculuk başvurusunun 15.01.2021 tarihinde yapıldığı, son tutanağın da 28.01.2021 tarihinde düzenlendiği, arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla ait olduğu ayın ücretinin muacceliyeti söz konusu olmadığından bilirkişi ek raporu ile muaccel olan alacaklar için 15.01.2021 tarihine kadar yapıldığı, yapılan bu hesaplamanın usul ve kanuna uygun denetime elverişli olması nedeni ile hükme esas alındığı bununla birlikte, davacı vekili dava dilekçesi ile ilave tediye ve ikramiye fark alacağı alacağı talebinde bulunduğu, toplu iş sözleşmesine göre her yılın ocak ve temmuz aylarında 5’er günlük ikramiye ödemesi kararlaştırıldığı, davacının 02.04.2018 tarihinden itibaren 696 sayılı KHK kapsamında kadrolu işçi olarak davalı Bakanlıkta çalışmaya devam ettiği, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. (6772 sayılı Kanun) maddelerine göre davalının bu Kanun kapsamında olduğu, davacının da davalı Bakanlıkta çalışmaya devam etmesi nedeni ile ilave tediye alacağına hak kazandığı konusunda uyuşmazlık bulunmadığı, dosya kapsamında bulunan davacıya ait ücret bordroları incelendiğinde 2020 yılı Ekim ayı bordrosuna göre davacıya 1.155,50 TL, 2021 yılı Şubat ayı bordrosuna göre de 3.652,20 TL ikramiye/ilave tediye ödemesinin tahakkuk ettirildiği, yapılan ikramiye/ilave tediye ödemesinin bilirkişi ek raporunda yapılan hesaplamadan daha fazla olduğu dolayısıyla davacının ödenmeyen ikramiye ve ilave tediye alacağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesi kararını kabul etmediklerini, müvekkilinin bakiye ikramiye ve ilave tediye alacağı bulunduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının müvekkili Bakanlık nezdinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, bundan önceki dönemlerde Bakanlıktan hizmet alım yoluyla ihale alan şirketlerle imzaladığı bireysel iş sözleşmelerine göre çalışan davacının sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra da hizmet alım sözleşmelerinin devam ettiği döneme ilişkin kural, uygulama ve ücretleri isteme beklentisi içinde olmasının doğru olmadığını, kamu hukuku ilke ve kurallarına göre sürekli işçi kadrosuna geçen davacının artık kamusal bir statü içine girmekte ve bu statünün öngördüğü haklardan yararlanabilmekte olduğunu, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 ve 24 üncü maddeler uyarınca sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin istihdam edilmesine esas hizmet alım sözleşmelerinin geçiş işleminin yapıldığı tarih itibarıyla feshedilmiş sayıldığını, sürekli işçi kadrosuna geçen işçilerin ücret ile diğer haklarının yeni süreçte Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesinin uygulanmasıyla oluşan ücret ve diğer haklardan fazla olamayacağına ilişkin açık ve emredici yasal düzenleme karşısında, 4857 sayılı İş Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 22 ve 62 nci maddesi hükümlerinin ihlalinden söz edilemeyeceğini, davacının 2018 yılı ücreti korunarak %4 oranında zam yapıldığını, bu durumda ücretin düşürülmesi söz konusu olmadığından ayrıca davacı tarafça istenen faiz türlerine ve oranına itiraz ettiklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile davalı Bakanlık arasında sürekli işçi kadrosuna geçenlere özgü yapılan belirsiz süreli iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde davacının ücretinin geçişin yapıldığı 02.04.2018 tarihinden itibaren asgari ücretin %35 fazlası olarak tespit edildiği, davacının ücreti asgari ücretin %35 fazlası olup asgari ücret değiştiğinde davacının ücretinin de oransal olarak değişeceği, belirsiz süreli iş sözleşmenin ücrete ilişkin 7 nci maddesinin uygulanması gerektiği, bu durumda davacının fark ücret alacağı bulunduğu ancak tespit edilen fark ücret alacağının ödendiğinin davalı işverence ispatlanamadığı, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının ödendiği tespit edildiğinden bu alacakların reddine ilişkin İlk Derece Mahkemesi hükmünde isabetsizlik bulunmadığı, faiz başlangıç tarihi ve işletilen faiz türünde hata olmadığı nedenleri ile taraf vekillerinin istinaf sebepleri yerinde görülmeyerek İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürmüş olduğu sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürmüş olduğu sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçiye kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli iş sözleşmesi hükümlerine göre ödenmesi gereken ücretin tespiti ile fark ücret alacaklarının bulunup bulunmadığına, varsa hesabına ve hükmedilen faize ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile bireysel iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan iş sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre tarafların aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta hükme esas alınan bilirkişi raporu incelendiğinde; 08.09.2021 imza tarihli ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin “Ücret Zammı” başlıklı 33 üncü maddesi hükmü uyarınca, bireysel iş sözleşmesi doğrultusunda belirlenen 01.01.2021 tarihindeki temel ücrete %12 oranında ücret zammı uygulandığı anlaşılmaktadır. Ancak arabuluculuğa başvuru tarihinin 2021 yılının Ocak ayı olduğu dikkate alındığında, bu tarih itibarıyla henüz 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi imzalanmamıştır.
Şu hâlde arabuluculuk başvuru tarihindeki koşullar değerlendirilmeksizin 01.01.2021 tarihinden sonraya ilişkin fark alacakların hesaplanmasında, bireysel iş sözleşmesi doğrultusunda belirlenmiş temel ücrete %12 oranında ücret zammı uygulanması hatalı olup 2021 yılı ücretinin bireysel iş sözleşmesinde yazılı orana göre belirlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir.
3. Taraflar arasında fark ikramiye ve ilave tediye alacaklarının bulunup bulunmadığı konusunda da uyuşmazlık bulunmaktadır. Davacının 2021 yılı ücreti, yukarıda yazılı şekilde 08.09.2021 tarihli toplu iş sözleşmesi hükümleri uygulanmadan belirlendikten sonra davacıya yapıldığı kabul edilen ödemelerin uyuşmazlık konusu dönemdeki fark ikramiye ve ilave tediye alacaklarına ilişkin olup olmadığı da netleştirilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan karar temyiz harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.