"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2452 E., 2023/4357 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 21. İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/127 E., 2021/176 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Kurumun l. Hava Bakım Müdürlüğü Motor Hazırlama Atölyesi/Eskişehir'deki işyerinde çalıştığını, Türk Harb-İş Sendikası üyesi olduğunu, davacının 01.11.2016 tarihinden itibaren J85 postasında çalıştığını, 16.10.2018 tarihinden itibaren (M) mührü kullanarak aynı işi yapmaya devam ettiğini, davacının motor baroskop kontrolü gerçekleştirdiğini, kontrol sonrasında aksaklık olmaması durumunda l. Hava Bakım Fabrikası Müdürlüğü form 039 (uçakların uçuş öncesi/uçuş sonrası bakım ve kontrol formu) üzerindeki haneleri mühürlediğini, baroskop kontrollerinin en az 2 kişi ile yapıldığını, tüm kontrollerin kalite kontrol vasfına sahip ihtisas personeli tarafından yapılması gerektiğini, davacının gelen numunelerin son kontrollerini yaptığını, sonrasında uygun/ret veya faal/gayri faal olarak raporladığını, raporuna mühür, imza, kaşe bastığını, davacıya hata durumunda sorumluluk yüklendiğini, davalı Kurumun davacının yaptığı işin aynı olmasına rağmen (Q) mührü yerine (M) mührü verdiğini, davacıya (C) grubu idareci primi ödenmediğini, kullanılan mühür isminin değiştirilerek muvazaa yapıldığını, davacının sürekli olarak kalite/teknik kontrol görevinde çalıştığını, yaptığı işte bir değişim olmadığını, toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde yazılı görevi yaptığından 52 nci maddenin (d) bendindeki (C) grubu idareci primine hak kazanmasına karşın bu alacağının ödenmediğini ileri sürerek %6 oranında (C) grubu idareci primi alması gerektiğinin tespitine ve (C) grubuidareci priminin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davalı Kurumda yapılan işlerin bölüm bölüm ayrıldığını, davacının üretim/işlem bölümünde görevli olduğunu, (Q) ve (QC) mührünün kontrol sürecinde kullanılan mühür olduğunu, (M) mührünün üretim/işlem sürecinde kullanıldığını, bakım onarım revizyon ve test işlemlerini fiilen yapabilen, vasıflandırılmış personelin kullandığı mühür olduğunu, her mührün amacının, vasfının ve mührü kullanan personelin farklı olduğunu, davacının alacak dönemine ilişkin (Q-QC) mühürlerini değil (M) mührünü kullandığını, (M) mührü kullanan personele (C) grubu primi ödenmesinin toplu iş sözleşmesinin amacına aykırı olduğunu, idareci priminin (C) grubu idareci vasfı taşıyan bu nedenle sorumluluk alan işçi idarecilerine verilen bir prim olduğunu, (M) mührünün üretim ve işlem sürecinde kullanılmasından dolayı (Q) mührü kullanımına ilişkin verilen yargı kararlarının (M) mührü kullanan davacı için emsal teşkil etmediğini, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; mahallinde keşif yapılarak hazırlanan teknik bilirkişi heyet raporu ve hesap raporuna göre davacının yapılan işe ve işyerinde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesine göre dava konusu prime hak kazandığı, zamanaşımı def'inin değerlendirildiği gerekçesiyle davacının dava konusu (C) grubu idareci primine hak kazandığının tespiti ile aynı prime ait alacak talebinin kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvurusunda; davacının üretim/işlem bölümünde çalıştığını, (M) mührünün üretim/işlem sürecinde kullanılan bakım, onarım, revizyon ve test işlemlerini fiilen yapabilen, vasıflandırılmış personelin kuIlandığı mühür olduğunu, kalite dokümanında sayılan mühürlerin tamamının kalite kontrol ve teknik kontrol amacıyla kullanılmayıp her mührün amacı, vasfı ve kullanan personelin farklı olduğunu ve doğurduğu sonucun da farklı olacağını, buna göre davacının alacak talebinde bulunduğu dönemde kontrol sürecinde kullanılan (Q-QC) mühürlerini değil, (M) ve (P) mühürlerini kullandığını, işlevsel olarak teknik ve kalite kontrol amacı gütmeyen (M) ve (P) mühürlerini kullanan personele, idareci primi ödenmesinin toplu iş sözleşmesine aykırı olacağını, davacının sorumluluğunun iddia edildiği gibi teknik/kalite kontrol görevinden değil, tüm personel gibi asli görevlerini yapmasından kaynaklandığını, idareci priminin sorumluluk taşıyan tüm işçilere değil, (C) grubu idareci vasfı taşıyan, bu nedenle sorumluluk alan işçi idarecilere ödendiğini, davalı İdarenin toplu iş sözleşmesi ve ilgili mevzuata uygun işlem yaptığını, bilirkişi raporlarına itirazların gözetilmediğini, davanın reddi gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince mahallinde yapılan keşif neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ile yapılan iş nazara alındığında, sisteme tanımlanmış kodların birebir referans alınmış motor bakım teknisyeni olan davacının bu kodlardan bağımsız olarak yaptığı işte, kalite kontrol ve teknik kontrol görevini yerine getirdiği ve başka bir kalite kontrol elemanınca (QC) mühürü basılmadığı, tüm kontrol sorumluluğunun alındığının bildirildiği, davacının %6 idareci primini alması gerektiği, hüküm altına alınan alacaklara hükmedilen faizin ve faiz başlangıcının doğru tespit edildiği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının Türk Harb-İş Sendikası ile davalı işveren arasında bağıtlanan 24, 25 ve 26. Dönem Toplu İş Sözleşmeleri'nin 59 uncu maddelerinin (d) bentlerinde tanımlanan görevi yapıp yapmadığı, buna göre belirtilen toplu iş sözleşmelerinin 52 nci maddesinin (d) bentlerinde düzenlenen (C) grubu idareci primine hak kazanıp kazanmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi,
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Davalı Millî Savunma Bakanlığı ile davacının üyesi olduğu Türk Harb-İş Sendikası arasında imzalanan 24, 25 ve 26. Dönem Toplu İş Sözleşmeleri'nin 52 nci maddelerinin "İdareci primi" başlıklı (d) bentlerinde "Verilmesini gerektiren sebeplerin geçici olarak ortadan kalkması halinde kalktığı sürece kesilmek, devamlı olarak ortadan kalkması halinde tamamen kesilmek, müktesep bir hak sayılmamak ve başkaca bir ödemeyi etkilememek üzere, bu toplu iş sözleşmesinin 'İşçi İdarecileri ve Görevleri' başlıklı 59 ncu maddesi hükümleri uyarınca ... (3) C grubu işçi idarecisi olarak görevlendirilenlerin fiili çalışma sürelerine %6 oranında idareci primi ödenir.” şeklinde düzenleme olup 59 uncu maddelerin "Kalite kontrol ve teknik kontrol görevlilerine verilecek prim miktarı" başlıklı (d) bentlerine göre ise "İşyerinde onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumluluk yüklenen, kalite kontrol ve teknik kontrol görevlileri ile iş emniyetçilerine C grubu idareci primi verilir." düzenlemesi mevcuttur.
2. Emsal dava dosyaları kapsamında Dairemizce konunun yeniden değerlendirilmesi neticesinde; (C) grubu idareci primine hak kazanmak için hem kalite kontrol işleminin yapıldığını gösteren mühürlerin (somut uyuşmazlıkta Q ve QC) kullanılmasının gerektiği, hem de fiilî olarak kalite kontrol işi yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
3. Somut olayda, 01.11.2016 tarihinden itibaren J85 postasında çalışan ve 16.10.2018 tarihinden itibaren (M) mührü kullanarak aynı işi yapmaya devam ettiğini belirten davacının motor baroskop kontrolü gerçekleştirdiği, kontrol sonrasında aksaklık olmaması durumunda l. Hava Bakım Fabrikası Müdürlüğü form 039 (uçakların uçuş öncesi/uçuş sonrası bakım ve kontrol formu) üzerindeki haneleri mühürlediği ve (M) mührünü kullandığı anlaşılmaktadır. Davacının gelen numunelerin son kontrollerini yaptığı, sonrasında uygun/ret veya faal/gayri faal olarak raporladığı, davalı Kurumun davacının yaptığı iş aynı olmasına rağmen (Q) mührü yerine (M) mührü verdiği ve davacının sürekli olarak kalite/teknik kontrol görevinde çalıştığı ileri sürülse de davacının fiilî olarak kullandığı mühür üretim sürecinde kullanılan bakım, onarım, revizyon ve test işlerini bilfiil yapabilen vasıflandırılmış personelin kullandığı mühür, yani (M) mührü olup davacı bakımından hem kalite kontrol mührüne sahip olunması hem de fiilî olarak kalite kontrol işi yapılması şartları birlikte gerçekleşmediğinden davacının idarecilik primine hak kazanmadığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenle davanın reddi yerine kabulü hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.