"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/467 E., 2024/536 K.
KARAR : Davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 48. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/105 E., 2023/348 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 11.06.2024 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat Merve ... ile davalı ... İnş. San. ve AŞ vekili Avukat ... , davalı ... AŞ (...) vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalılara ait Umman'daki işyerinde 06.12.2013- 24.09.2016 tarihleri arasında ekskavatör operatörü olarak aylık net 1.900,00 USD ücret ile çalıştığını, davacının iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshediğini ve kısmen tazminat ödendiğini, davacının 06.30-17.30 ve 18.30-05.30 saatleri arasında 2 vardiya hâlinde çalıştığını, ancak gündüz vardiyasında 21.00-22.00'ye kadar, gece vardiyasında ise 08.00-09.00'a kadar çalıştığını, davacının dinî bayramlar haricinde tüm ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... AŞ (...) vekili cevap dilekçesinde; davacı ile aralarında işçi işveren ilişkisi bulunmadığı gibi davalı Firmalar arasında da asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, bu sebeple işçilik alacaklarından sorumluluklarının bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... San. ve Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının 07.12.2013 tarihinde müvekkilinin ... Joint Venture ortağı olarak faaliyet gösterdiği Umman Sultanlığı'nda çalışmaya başladığını, taraflar arasındaki iş sözleşmesi uyarınca Umman Sultanlığı iş kanunlarının uygulanması gerektiğini ve Umman Sultanlığı mahkemelerinin yetkili olduğunu, iş sözleşmesinin davacının 30.08.2016 tarihli istifa dilekçesi ile sona erdiğini ve çıkış işlemlerinin 21.09.2016 tarihinde tamamlandığını, kıdem ve ihbar tazminatı hakkı bulunmadığını, iş teklif formunda günlük 10 saat çalışma olduğunun belirtildiğini, Kraliyet Kararnamesi'ne uygun olarak toplam brüt ücretinin 1.900,00 USD olduğunu, asli ücretinin 1.366,00 USD (5 gün ve günde 9 saat) ve sabit fazla çalışma olarak da 534,00 USD olduğunu (cumartesiden çarşambaya 1 saat ve perşembe için ayrıca 10 saat); ayrıca fazla çalışma yapılması hâlinde ise karşılığının ödendiğini, hafta tatillerinin kullandırıldığını, çalışılması hâlinde ise ödendiğini, davacının Umman kanunlarına göre tüm izinlerini kullandığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalılar bünyesinde 06.12.2013-24.09.2016 tarihleri arasında çalıştığı, taraflar arasında bir hukuk seçimi anlaşması bulunduğundan ve mutad işyeri olduğundan uyuşmazlık hakkında Umman hukukunun uygulanması gerektiği, davalı tarafından dosya kapsamına sunulan ücret bordrolarından ödenmeyen kıdem tazminatı kalmadığının görüldüğü, davalılar tarafından sunulan istifa dilekçesinin matbu, elle yazılmamış ve boşluk doldurma şeklinde olduğundan itibar edilmediği, davalılar tarafından dosya kapsamına sunulan imzalı puantajlarda yapılan fazla çalışmaların belirtildiği, bordrolarda fazla çalışma tahakkuku da yapıldığı ve davacı işçiye bordrolarda belirtilen tutarlarla uyumlu miktarlarda ödeme yapıldığı, davalılar tarafından sunulan ücret bordrolarından ödenmeyen ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı kalmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacının ücretinin hatalı belirlendiğini ve buna bağlı olarak alacakların da hatalı hesaplandığını, taraflar arasındaki uyuşmazlığa Umman hukukunun uygulanmasının hatalı olduğunu, uyuşmazlığa Türk hukukunun uygulanması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... AŞ (...) vekili; husumet itirazında bulunduklarını, davacının tüm alacaklarının Umman Sultanlığı kanunlarına göre ödendiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... San. ve Tic. AŞ vekili; davanın zamanaşımından reddi gerektiğini, iş sözleşmesinin davacı tarafından haklı neden olmadan istifa suretiyle feshedildiğini, davacının ihbar tazminatına hak kazanmasının mümkün olmadığını, Umman hukukunda işçi istifa etse dahi kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğine yönelik düzenleme uyarınca davacıya hak kazandığı kıdem tazminatının eksiksiz olarak ödendiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkemece taraflar arasındaki uyuşmazlığa Umman hukukunun uygulanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, iş sözleşmesi davacı tarafından istifa etmek suretiyle feshedildiğinden, davacının ihbar tazminatına hak kazanmayacağı, davacının fazla çalışma yapması hâlinde ve Umman Sultanlığı resmî tatil günlerinde çalışması hâlinde bu çalışmaların karşılığının zamlı ve eksiksiz olarak ödendiği, bu nedenle davacının fazla çalışma ve genel tatil ücreti alacaklarına hak kazanmadığı, davalılar lehine vekâlet ücretine ve yargılama giderlerine hükmedilmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepler ile birlikte ayrıca istifa dilekçesinin maktu olarak hazırlandığını ve davacılara imzalatıldığını, davacının gerçek iradesini yansıtmadığını belirterek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı ... AŞ (...)vekili; taraflarına vekâlet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
3. Davalı ... San. ve Tic. AŞ vekili; taraflarına vekâlet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; iş sözleşmesine hangi ülke hukukunun uygulanması ve buna göre alacakların nasıl hesaplanması gerektiği, davacının iş sözleşmesinin feshi ile ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı ve yargılama gideri ile vekâlet ücreti noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (5718 sayılı Kanun) 2, 8, 27, 40 ve 44 üncü maddeleri.
3. Umman Sultanlığı İş Kanunu'nun 37 nci maddesi şöyledir:
"Eğer sözleşmenin süresi belirsiz ise ve daha uzun bir süre için anlaşılmamış ise, sürenin sona ermesinden aylık ücret alanlar otuz gün, diğerleri on beş gün önce taraflardan biri diğerine yazılı olarak bildirimde bulunmak suretiyle sözleşmeyi sona erdirebilir.
Sözleşme bu süre dikkate alınmaksızın sona erdirilmiş ise sona erdirenin diğer tarafa ihbar süresinin tamamına veya kalan kısmına eşit tam bir brüt ücret tutarında tazminat ödemesi gerekir."
4. Umman Sultanlığı İş Kanunu'nun 65 inci maddesi şöyledir:
"İşçinin bayram tatilleri ile Bakanın çıkaracağı bir kararla belirlenen törenler süresince tam ücrete hakkı vardır. Resmi tatil günleri kararlaştırılan haftalık dinlenme günlerine rastlarsa, başka bir günde telafi edilir. Resmi tatil yıllık izin günlerine rastlarsa herhangi bir telafi olmaz. İşin koşullarının gerektirmesi halinde resmi tatil gününde işçi çalıştırılabilir. Bu durumda işçiye bugün için tam ücreti en az % 25 fazlasıyla ödenir veya yerine başka bir gün izin verilir.
"
5. Dairemizin 06.12.2023 tarihli ve 2023/14447 Esas, 2023/19092 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılar yararına müştereken takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz eden davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.