"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2685 E., 2023/4151 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karabük ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/45 E., 2023/110 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu olumlu yetki tespit kararının hatalı olduğunu, davalı Sendikanın gerekli çoğunluğu sağlayamadığını, yetki tespitinin müvekkilinin Karabük'te bulunan birimleri yönünden yapıldığını, müvekkilinin ...'da bulunan birimlerinin dikkate alınmadığını, müvekkili işverence Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirilen yapılan tüm işyerlerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini belirterek davalı Bakanlığın 01.02.2022 tarihli ve 89527 ... olumlu yetki tespitinin iptaline, davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapma yetkisi bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde;öncelikle davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 41 inci
maddesi uyarınca, SGK'ya yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, davacının iddialarında geçen (1061867.034) SGK sicil numaralı işyerinde yetki başvuru tarihinde çalışan işçi bulunmadığını, yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla işletmede çalışan işçilerin %67,05'inin başvuran sendika üyesi olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacının dava konusu tespite ilişkin somut bir itirazı bulunmadığını, tespitin Bakanlığa yapılan bildirimler üzerinden yapıldığını, işveren vekillerinin sayıdan düşülmesi gerektiğini, davacının uyuşmazlığa konu yetki tespitinde ...'da bulunan işyerinin dikkate alınması gerektiği yönündeki itirazının yerinde olmadığını, söz konusu işyerinin farklı bir işkolunda yer aldığını, davacının farklı işkolunda kurulu bulunan ...'daki işyerine ilişkin itirazının esas olarak işkolu itirazı niteliğinde olduğunu, davacının somut bir itirazda bulunmaksızın, herhangi bir delil veya belge sunmadan, soyut bir şekilde Bakanlık tespitine itiraz ettiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bilirkişi heyeti eşliğinde Karabük'te faaliyet gösteren işyerinde keşif yapıldığı, alınan bilirkişi heyet raporunda; ...’da bulunan işyerinin ortaklarından birinin ve yöneticisinin farklı olduğu, üretim faaliyetinden bağımsız olarak ticari faaliyette bulunduğu, yönetimde ve amaçta birlik kriterlerini karşılamadığı, dolayısıyla bağımlı işyeri olarak görülemeyeceği, ...’da bulunan işyerinin farklı işkolunda bulunduğundan toplu ... sözleşmesine dâhil olabilmesinin mümkün olmadığı, bilirkişi heyet raporu, müzekkere cevapları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; toplam çalışan 88 işçiden 59'unun başvuru tarihi itibarıyla davalı Sendikanın üyesi olduğu, ... ilinde faaliyet gösteren işyeri ile Karabük ilinde faaliyet gösteren işyerleri arasında bağımlılık bulunmadığı ve ... ilindeki çalışanların yetki tespitinde esas alınamayacağı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesinde ileri sürdüğü iddialarını tekrarla toplu ... sözleşmesinin ancak işletme düzeyinde yapılabileceğini, İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılan incelemenin yetersiz olduğunu, ...'da bulunan işyerinde keşif icra edilmeden karar verilmeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı işverence yalnızca Karabük'te bulunan işyeri için inceleme yapılamayacağı ve birden fazla işyeri bulunması nedeniyle toplu ... sözleşmesinin ancak işletme düzeyinde yapılabileceği iddia edildiği, dava konusu 01.02.2022 tarih ve 89527 ... ... olumlu yetki tespit kararına konu edilen işyerinin metal işkolunda bulunduğu, uyuşmazlık konusu olan ve ...'da bulunan işyerinin ise farklı bir işkolunda yer aldığı, yetki tespit tarihinde bu işyerine kayıtlı çalışan bulunmadığı, işveren tarafından ileri sürülen işkolu itirazının, açık düzenleme gereği mevcut yetki uyuşmazlığında ileri sürülemeyeceği, işçi sendikalarının Bakanlık kayıtlarına güvenerek örgütlenme faaliyetleri yürüttüğü, hukuk devleti kavramı çerçevesinde hukuki belirlilik ve hukuki öngörülebilirlik ilkeleri nazara alındığında, uyuşmazlığın yetki tespiti için başvuru tarihindeki hukuki duruma göre değerlendirilmesi gerektiği, dosya kapsamına göre yetki tespitinin iptalini gerektirecek bir sebep bulunmadığı gerekçesi ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; eksik araştırma ile karar verildiğini, hükme esas alınan rapora karşı itiraz olduğu hâlde ek rapor alınmadığını, tüm delillerin toplanmadığını, bilirkişilerce ...'da bulunan işyerinde keşif yapılmadan tespitte bulunulmasının hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.