"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1201 E., 2024/172 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 5. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/263 E., 2023/17 K.
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 18.03.2019 tarihli ve 2019/1179 Esas, 2019/5843 Karar sayılı kararı ile; hükmün onanmasına karar verilmiştir.
Davacının bireysel başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2019/10889 Başvuru numaralı ve 28.12.2021 tarihli karar ile davacının 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 36 ncı maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 03.10.2011 tarihinden 18.08.2016 tarihine kadar uzman ünvanı ile çalıştığını, iş sözleşmesinin geçerli neden gösterilmeden ve savunması alınmadan feshedildiğini, davacının deneyimli ve mesleğinde çok başarılı bir personel olduğunu ileri sürerek feshin geçersizliğine ve müvekkilinin işe iadesine, işe başlatmama hâlinde işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen sürelere ilişkin ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; darbe teşebbüsünü ve terör eylemlerini gerçekleştirdiği tespit edilen Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY) üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut irtibatı olduğu değerlendirilen, Devlet karşıtlığı ve bunlarla ilgili olarak bu eylemleri destekleyici, Ülkemiz güvenliği ve değerlerine ters düşecek tutum ve davranışlar içerisinde bulunan veya görev yaptıktan dönem içerisinde yeterli verim alınamayan performansı beklentilerin altında kalan kişilerin; önce Genel Müdürlük emrine alındığını, ardından da Ülkedeki tüm kamu kurum ve kuruluşlarındaki FETÖ/PDY bağlantılı çalışanların görevlerine son verilmiş olması da göz önüne alınarak Ülke ve müvekkili Bankanın güvenliği, Kurumun itibarı ve ilgililerin Kurumda meydana getirebileceği zafiyetler göz önünde bulundurularak davacının iş sözleşmesinin feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 02.03.2017 tarihli ve 2016/900 Esas 2017/91 Karar sayılı kararıyla; fesih işleminin şeklen geçersiz olması nedeni ile işveren tarafınca yapılan feshin geçerli nedene dayalı olarak yapıldığının ispat edilemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
B. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.03.2018 tarihli ve 2017/1413 Esas, 2018/277 Karar sayılı kararıyla; davacının iş sözleşmesinin yasal düzenleme kapsamında sona erdirildiği, yasal yetki nedeni ile fesihlerde 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 18 inci ve devamı maddeleri uyarınca geçersizlik koşullarının aranmayacağı, davacının iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
E. Yargıtay Kararı
Dairemizin 18.03.2019 tarihli ve 2019/1179 Esas, 2019/5843 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre Bölge Adliye Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bireysel Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuştur.
B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 28.12.2021 tarihli ve 2019/10889 Başvuru numaralı kararı ile; geçerli feshin koşullarının oluşup oluşmadığı incelenmeden işverenin şüphesine bağlı kalınarak sonuca varıldığı, Mahkemelerce yargısal fonksiyonun esasını oluşturan uyuşmazlığın içinde yer alan maddi ve hukuki sorunların bütünüyle ele alınması ve karara bağlanması işlevinin yerine getirilmediği, gerçek anlamda bir yargısal faaliyet icra edilmediği gerekçesiyle Anayasa'nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan mahkeme haklarının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yeniden yargılama yapıldığı, yapılan araştırmada geçerli feshe dayanak şüphe olgusuna ilişkin asgari düzeyde de olsa bir delilin bulunmadığı gerekçesiyle feshin geçersizliğinin tespitiyle davacının işe iadesine karar verilmiştir.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; ihbar ve kıdem tazminatı ödenerek iş sözleşmesinin feshedildiğini, Kamu Bankası olması nedeniyle terör örgütü şüphesi nedeniyle davalı işverenden davacıyı çalıştırmasının beklenemeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
F. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle feshine gerekçe yapılan FETÖ/PDY terör örgütü ile iltisak ve bağlantılı olduğu ve bu yapının içinde bulunduğu hususunun ispat yükü kendisinde olan davalı işverence ispatlanamadığı gibi yine fesih tarihi itibarıyla yapılan feshin geçerli nedene dayandığı hususunun da ispatlanamadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı ve buna göre işe iadesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 inci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. ...
..."
3. 4857 sayılı Kanun'un fesih tarihinde yürürlükte olan 20 nci maddesi hükmüne göre de "İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle dava açabilir. ..."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.