"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 22.09.2021 tarihli ve 2021/2264 Esas, 2021/2366 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca ortadan kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.08.1991 tarihinde ... 1. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı fabrikasında uçak montaj teknisyeni olarak çalıştığını, sendikalı olduğunu, toplu iş sözleşmesine göre ücretinin belirlendiğini, ... Motor Meslek Lisesi mezunu olduğunu, davalı işyerinde işe başlamadan önce başka işyerlerinde aynı işi icra ettiğini, dava dışı Alçın Mobilya San ... Şti'de 01.06.1983-01.03.1984 tarihleri arasında, dava dışı ...AŞ'de 15.06.1987-22.05.1991 tarihleri arasında çalıştığını, ilgili çalışmalarını bildirmesine rağmen davalı işyeri tarafından derece ve intibakının yapılmadığını, bu mağduriyetler nedeniyle işyeri ve sendika arasında protokol yapıldığını, protokol kapsamında da derece ve intibakının yapılmadığını ileri sürerek davacının 13. dereceden işe başlaması gerektiğine dair tespit ile derece ve intibaktan kaynaklanan fark ücret, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının işe başlarken gerekli belgeleri sunmadığından toplu iş sözleşmesi gereğince 9. derecedeki ücretten işe başlatıldığını, davacının sonradan komisyona başvurduğunu, ancak komisyon tarafından yapılan incelemede davacının derece ve intibakı yapılacak işçiler arasında bulunmadığının tespit edildiğini, davalı tarafından yapılan işlemlerin mevzuata ve toplu iş sözleşmesine uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı (... Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı) İşyerleri için ... Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile Türkiye Harb Sanayi ve Yardımcı İşkolları İşçileri Sendikası arasında akdedilen ve 01.03.2011-28.02.2013 tarihleri arasında geçerli olan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin ücret derecelerinin belirlenmesine ilişkin 38 inci maddesinde; mesleğinde en az 3 yıl çalışmış Teknik Lise ve dengi okul mezunları ile en az 4 yıl çalışmış ve bu hususta belge almış Endüstri Meslek Lisesi ve dengi Teknik Okul mezunlarının 13. Ücret derecesinden işe alınacaklarının düzenlendiği, dosya kapsamından davacının ... Motor Meslek Lisesinden 11.06.1982 tarihinde mezun olduğu, ...Sendikasına 12.08.1991 tarihinde üye olduğu, davacının daha önce aynı işi başka işyerinde çalışırken icra ettiği, davacı tarafından 13.03.2012 tarihinde işyerine yazılı başvuru yapılarak başka işyerlerinde geçen çalışmasına istinaden hizmet birleştirmesi yapılarak ücret intibakının yapılmasını talep ettiği, talebin davalı işverence reddedildiği, davacının eğitim durumu ve davalı işyerinden önce kendi unvanındaki çalışma süresi esas alındığında toplu iş sözleşmesinin 38 inci maddesi gereği 13. ücret derecesinden işe başlatılması gerektiği gerekçesiyle ıslah zamanaşımı def'i de değerlendirilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı tespitler içerdiğini, zamanaşımı def'inin hatalı değerlendirildiğini, davacının protokol kapsamında başvurusunun incelendiğini ancak ücret derecesi düzeltilecek işçiler arasında ismi bulunmadığını, ücret derecesinin tespitinde davalının hatalı bir işlemi bulunmadığını, bütün işlemlerin mevzuata, toplu iş sözleşmelerine uygun olduğunu, ayrıca talepten fazlaya hükmedildiğini kararın bozulması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyada mübrez diplomaya göre davacının endüstri meslek lisesi mezunu olduğu, davalı işyerinde uçak motorları bakım onarım teknisyeni olarak çalıştığı, davacının daha öncesinde de başka işyerlerinde motor bakım işinde çalıştığı, toplu iş sözleşmesine göre 13. ücret derecesinden intibakının yapılması için davalı bünyesinde yaptığı işte davalı işyerinde işe başlamadan önce toplu iş sözleşmesinin aradığı sürede çalıştığı ve toplu iş sözleşmesinin 38 inci maddesi esas alınarak davacının kadro derecesinin belirlenmesi suretiyle hesaplanan fark alacakların kabulünün yerinde olduğu, dava ve ıslah dilekçesi ile talebin somutlaştırılmasına dair verilen dilekçe içeriği nazara alındığında davacının 21.292,71 TL fark ücret, 3.929,00 TL ikramiye ve 3.072,35 TL ilave tediye alacağı talep ettiği, davacının yatırdığı harçların bu taleplere uygun olduğu, talebin somutlaştırılmasına dair verilen dilekçe içeriği ve karara esas alınan bilirkişi raporuna göre davacının talebi gibi 3.072,35 TL ilave tediye alacağına hak kazandığı sabit iken Mahkemece söz konusu alacak tutar hüküm fıkrasına yazım hatasıyla “7” ve “0” rakamları yer değiştirilerek 3.702,35 TL olarak yazılmış ise de söz konusu yazım hatasının 6100 sayılı Kanun'un 304 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca mahal mahkemesince düzeltilebilecek mahiyette olduğu ve bu hususun ortadan kaldırma sebebi yapılmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının derece ve kademesinin hatalı tespit edilmesinden kaynaklanan talep konusu fark alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, taleple bağlılık ilkesine aykırı davranılıp davranılmadığı ve faiz başlangıcı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6100 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesi.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı dava dilekçesinde ilave tediye ve ikramiye alacaklarını toplam 1.000,00 TL olarak talep etmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda sunduğu ıslah dilekçesinde, davalının ıslah zamanaşımı def'ini de dikkate alarak taleplerini artırmış ve ilave tediye ile ikramiye alacağını birlikte toplamda 7.001,35 TL olarak ıslah etmiştir. İlk Derece Mahkemesince taleplerini somutlaştırmasına yönelik verilen ara karar üzerine davacı, 19.11.2021 Uyap kayıt tarihli dilekçesi ile ıslah ettiği miktarları; 2.715,10 TL ilave tediye, 4.286,25 TL ikramiye farkı alacağı olarak belirlemiştir. Davacının bu talebi ile bağlı kalınarak ilave tediye alacağının 2.715,10 TL olarak hüküm altına alınması gerekirken talep aşılarak 3.702,35 TL ilave tediye alacağına hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3. İlâmın (2) numaralı paragrafı doğrultusunda fark ikramiye alacağı yönünden değerlendirme yapılırken; ıslah zamanaşımı def'i doğrultusunda belirlenen ikramiye alacağı (dava dilekçesi ile istenen 500,00 TL ile birlikte) 3.929,00 TL olup bu miktar aşılmadan, bir başka ifadeyle, davacının ıslah ettiği miktarları açıkladığı 19.11.2021 tarihli dilekçesine göre reddi gereken kısmın bulunduğu dikkate alınarak ve usuli kazanılmış haklara riayet edilerek sonuca gidilmelidir.
4. Diğer taraftan hükmedilen fark ücret alacağına, 04.12.2018 tarihli bilirkişi raporunda her ay için belirlenen ödeme tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmiştir. Söz konusu bilirkişi raporunda fark ücret alacağı hesap tablosunda ise ödeme tarihlerinin net bir şekilde belirtilmediği görülmektedir. Bu durum infazda tereddüt yaratır niteliktedir. Kaldı ki dosya kapsamında toplu iş sözleşmesi yer almadığından sözleşmede açık ve kesin bir vade belirlenip belirlenmediği de tespit edilememektedir. Bu durumda; Mahkemece uyuşmazlık konusu dönemde uygulanan toplu iş sözleşmesinde ücret bakımından açıkça bir ödeme günü kararlaştırılıp kararlaştırılmadığı araştırılmalı, böyle bir hükmün mevcut olmaması hâlinde fark ücret alacağına dava ve ıslah tarihinden itibaren faize hükmedilmelidir. Eksik inceleme ile infazda tereddüt yaratan bilirkişi raporuna atıfla hüküm kurulması hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.