"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/274 E., 2024/120 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı Eshot Genel Müdürlüğü'nde (ESHOT Genel Müdürlüğü) 16.08.2008 tarihinden itibaren hat şoförü olarak çalıştığını, ESHOT Genel Müdürlüğünde örgütlü bulunan Belediye İş Sendikasına 15.04.2016 tarihinde üye olduğunu, gerçekte davalı ESHOT Genel Müdürlüğünün işçisi olduğuna dair Mahkeme hükmünün tesis edildiğini ileri sürerek ücret farkı, gece çalışma ücret farkı, fazla çalışma ücret farkı, genel tatil ücret farkı, ... yardımı, kıdemli işçiliği teşvik primi, giyim yardımı farkı, temizlik yardımı farkı, yakacak yardımı farkı, yemek yardımı farkı, akıllı kart yardımı farkı ve ikramiye (ilave tediye) farkı alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı İzelman Genel Hizmet Otopark Özel Eğitim İtfaiye ve Sağlık Hizmetleri Tic AŞ (... Şirketi) vekili cevap dilekçesinde; davacının alacakları yönünden zamanaşımı def'inde bulunduklarını, muvazaa iddiasının yerinde olmadığını, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesi gereği tüm işçilik alacaklarının eksiksiz olarak ödendiğini, davacının dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanmaya devam ettiğini, yasa gereği işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinden yararlanan davacının aynı dönem için başka bir toplu iş sözleşmesinden yararlanma imkânının bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ESHOT Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının bir kısım alacaklarının zamanaşımına uğradığını, muvazaa iddialarının yerinde olmadığını, davacının Belediye İş Sendikasına üye olduğunu belirttiği tarih sonrasında da Genel İş Sendikasına dayanarak imzalı toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre edinimlerini almaya devam ettiğini, davacının sendika üyeliğinin İdarelerine bildirilmediğini, bu nedenle taleplerin kabulünün mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.09.2020 tarihli ve 2019/248 Esas, 2020/117 Karar sayılı kararı ile; somut olayda davacının 16.08.2008 tarihinden beri davalı ESHOT Genel Müdürlüğüne ait işyerinde hat şoförü olarak çalıştığı, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğuna ve davacının baştan beri ESHOT Genel Müdürlüğü işçisi sayılması gerektiğine dair İzmir 5. İş Mahkemesinin 2015/633 Esas, 2016/144 Karar sayılı kararının bulunduğu, davacının 21.08.2008-14.04.2016 tarihleri arasında Genel İş Sendikasına, 15.04.2016 tarihinde Belediye İş Sendikasına üye olduğu, davacının 15.03.2016-14.03.2018 tarihleri arasında geçerli olan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanması gerektiği, alacaklara işletilecek faizin dava ve ıslah tarihlerinden itibaren başlaması ve muvazaa tespiti sebebiyle tüm alacakların davalılardan müteselsilen tahsili gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 09.02.2023 tarihli ve 2021/571 Esas, 2023/159 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğuna, birden fazla toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmadığına, davanın seri nitelikteki dava olmaması nedeniyle belirlenen vekâlet ücretine ve hüküm altına alınan alacaklar için faiz başlangıç tarihlerinin tespitine yönelik dosya kapsamındaki delilleri değerlendirmesinde ve karar içeriğinde yasaya ve dosya kapsamına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 15.05.2023 tarihli ve 2023/7063 Esas, 2023/7151 Karar sayılı kararı ile; asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının ya da geçerli olarak kurulmadığının ve işçinin çalışma süresinin en başından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun belirlendiği durumlarda; işçi, toplu iş sözleşmesinin imza tarihinde yetkili sendikaya üye olsa da gerçek işveren olan asıl işverenin toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmesinin ancak taraf sendika üyeliğinin gerçek işverene bildirildiği tarihten itibaren mümkün olacağı, somut uyuşmazlıkta davacının 15.04.2016 tarihinde Belediye İş Sendikasına üye olduğu, üyeliğinin gerçek işverene bildirildiği dosya kapsamından anlaşılamadığından, davacının üyeliğinin davalı ESHOT Genel Müdürlüğüne bildirilip bildirilmediği hususu netleştirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma kararı doğrultusunda gerekli araştırma yapılarak, davacının 15.04.2016 tarihinde Belediye İş Sendikasına üye olmasına karşın, üyeliğinin davalı ESHOT Genel Müdürlüğüne bildirildiğine dair herhangi bir tespit yapılamadığı, Belediye İş Sendikasının yazı cevabı uyarınca da böyle bir bildirimin yapılmadığının anlaşıldığı, davacının 15.03.2016-14.03.2018 tarihleri arasında davalı ESHOT Genel Müdürlüğü ile Belediye İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlandırılmasının ve bu toplu iş sözleşmesi uyarınca ücret alacaklarının kabulünün mümkün olmadığı gerekçesiyle Yargıtay bozma kararı, toplanan deliller ve dosya kapsamı doğrultusunda davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Çalışma Bakanlığı tarafından davalı işyerinde yapılan muvazaa incelemesinde hem muvazaa tespiti yapılıp hem de davacıların sendika değişikliğinin tüm ekleriyle birlikte ESHOT Genel Müdürlüğüne ve İzelman Şirketine tebliğ edildiğini, davacı Belediye İş Sendikasına toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten önce üye olduğu için artık asıl işverene bildirim şartı aranmaması gerektiğini, Yargıtayın emsal dava dosyalarında kabul kararlarını onadığını, somut dosyada kararın bu gerekçeyle bozulmasının sürpriz karar yasağına ve hukuki güvenilirlik ilkesine aykırı olduğunu, kaldı ki davacı tarafından muvazaanın tarafı olan ve kayden işvereni olarak görünen İzelman Şirketine sendika üyeliğinin bildirildiğini ve bu üyeliğinin ESHOT Genel Müdürlüğüne bildirilmesinin istendiğini, nitekim diğer işçiler tarafından da ESHOT Genel Müdürlüğüne bu bildirimler yapıldığında dilekçelerinin dahi alınmadığını ve üyelik bildirimlerinin kendi işverenleri olan İzelman Şirketine yapılması gerektiğinin bildirildiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, muvazaalı bir asıl işveren alt işveren ilişkisinde davacının gerçek işverenin işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinden yararlanma koşulları hususlarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.