"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/276 E., 2024/945 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 10. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/224 E., 2023/377 K.
Taraflar arasındaki disiplin cezasının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Demokratik Sağlık Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası Genel Denetleme Kurulu üyesi olduğunu, müvekkili hakkında Disiplin Kurulu ve Yönetim Kurulu kararı ile Denetleme Kurulu üyeliğinden bir yıl süre ile uzaklaştırma cezası verildiğini, verilen cezanın hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle cezanın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı kanuni süre içinde cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Sendika Tüzüğü'nün incelenmesinde açıkça denetleme kurulu üyelerinin usulsüz davranışları sonucunda haklarında geçici uzaklaştırma cezası verilmesi ve bu cezanın hangi organ tarafından verilebileceğine dair açık bir düzenleme olmadığı, emsal kararlar ve dosyadaki deliller itibarıyla yapılan işlemde açıkça hukuka aykırılık bulunmadığı, Sendika Disiplin Yönetmeliği'ne göre görevden uzaklaştırma cezasının süresinin azami bir yıl olmasına ve davacıya üst sınırdan ceza uygulanmasına göre, davacının eylemi, heyet raporlarındaki tespitler, denetim raporunun son derece ciddiyetsiz şekilde hazırlanmış olması ve eylemin ağırlığı göz önüne alınarak, tespit edilen eyleme göre üst sınırdan ceza verilmesinin ölçülü olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; bilirkişilik incelemesi yapılan dava konusu olayların birbirine benzer olup birebir aynı olmadığını, davacı için yapılması gerekli bilirkişi raporunun düzenlenmeyip sadece Ankara 34. İş Mahkemesinin C.S. için düzenlediği bilirkişi raporunun dava konusu olayla irtibatlandırıldığını ve karar verilirken kullanıldığını, Sendika Disiplin Kurulunun yine Sendika Genel Denetleme Kurulu üyeleri hakkında disiplin cezası verebileceğini ancak bu kararın Sendika Genel Kurulunca onaylandıktan sonra sonuç doğurabileceği iddiasının yeterince incelenmediğini, Denetleme Kurulu üyelerinin bağımsız denetim yapması için ancak Genel Kurula karşı sorumlu olması gerektiğini, gerek sendikaların gerekse de derneklerin ve de kooperatiflerin tüzüklerinde yer alan bir ifade olmasına karşın davalı Sendikanın Tüzüğü'nde yer almamasının bu Tüzük'ü onaylayan makamların yaptıkları bir hata olduğunu, davacının kendisine ulaşmış bulunan Disiplin Kurulu yazısının tebliğ ettiği tarihten hemen 3 gün sonra Disiplin Kurulunun kararının gelmesinin de bu Yönetmelik'in 16 ncı maddesine aykırılık oluşturduğunu, disiplin cezasının hukuksuz ve usule aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacının tespit edilen eylemi neticesinde dava konusu karar ile görevden uzaklaştırma cezası verilmiş ise de bu cezanın en üst sınırdan verilmesinin ölçülü olmadığı, bu maddi ve hukuki olgular gereğince davanın kabulü ile disiplin cezasının iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesinin isabetli görülmediği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulü ile, Sendika Genel Yönetim Kurulunun 23.06.2020 tarihli ve 2020/182 sayılı davacıya Sendika Genel Denetleme Kurulu üyeliği görevinden bir yıl süre ile uzaklaştırılmasına yönelik verilen disiplin cezasının iptaline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; müvekkili Sendikanın İzmir 1 No.lu şubesinin harcama kalemlerinde usulsüzlük yapıldığını, sendikal faaliyetlerle ilgisi olmayan işbu harcamalarda ardı ardına alınan gıda ve yemek fişlerinin gider olarak gösterildiğinin belirlendiğini, ayrıca faturalandırılmayan harcamaların da olduğunu, ancak müvekkili Sendika tarafından görevlendirilen davacı ..., C.S. ve S.K'nın anılı usulsüzlükleri görmezden geldiğini, elverişsiz bir rapor hazırlayarak Sendika Yönetim Kurulunu yanıltmak istediklerini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının Genel Denetleme Kurulu üyeliğinden bir yıl süre ile uzaklaştırılmasına ilişkin disiplin cezasının uygulanmasına dair Genel Yönetim Kurulu Kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Sendika kurma ...” kenar başlıklı 51 inci maddesinin son fıkrası şöyledir:
“Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz.”
2. Sendika Tüzüğü'nün "Genel Denetleme Kurulunun Oluşumu, Görev Ve Yetkileri" kenar başlıklı 30 uncu maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
"a. Denetleme kurulu yılda en az bir defa toplanıp idari ve mali açıdan genel denetleme yapar. Kurul bu süreyi beklemeksizin gerekli gördüğü hallerde veya Genel Yönetim Kurulu kararı ile yürütülen bir soruşturmaya bağlı olarak Genel Disiplin Kurulu’nun çağrısı üzerine de denetleme yapabilir. Ancak, iki denetleme arasındaki süre altı (6) aydan az olamaz. Bu şart, Genel Yönetim Kurulu kararı ile yürütülen bir soruşturmaya bağlı olarak Genel Disiplin Kurulunun başvurusu üzerine yapılacak denetimlerde uygulanmaz.
b. Genel Denetleme Kurulunun toplantı yeter sayısı üye tam sayısının, karar yeter sayısı ise ayrıca hüküm bulunan haller hariç toplantıda hazır bulunan üye sayısının salt çoğunluğudur. Oyların eşitliği halinde, başkanın oyu karar haline gelir.
c. Genel Denetleme Kurulu ve üyeleri, denetleme faaliyetlerini genel merkez hizmet binası içerisinde ifa ederler. Denetleme kapsamında kendilerine tevdi edilen evrak veya defterleri hizmet binası dışına çıkaramazlar. Genel Denetleme Kurulu, Genel Yönetim Kurulunun çağrısı ile şubelerde de denetleme yapabilir.
d. Genel Denetleme Kurulunun görev yetkileri; Sendika Tüzüğüne uygun olarak idari ve mali denetimi yapar. Yönetim Kurulu faaliyetlerinin Genel Kurul kararlarına uygun olup olmadığının denetimini de gerçekleştirir. Genel Kurul dönemi içerisinde gerçekleştirilen denetleme sonunda hazırlanan rapor Genel Başkanlığa, Genel Kurul döneminin bütününü kapsayan dönem raporunu ise Genel Kurula sunar. Genel Denetleme Kurulu Tüzüğün diğer maddelerinde Denetleme Kuruluna verilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.
e. Genel Denetleme Kurulu, hazırlamış olduğu denetleme kurulu raporlarını gereği yapılmak üzere Genel yönetim Kuruluna sunar. f. Genel Denetleme Kurulunun görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları, Genel Yönetim Kurulu tarafından hazırlanan yönetmelikle düzenlenir. "
3. Sendika Tüzüğü'nün "Genel Disiplin Kurulunun Oluşumu, Görev Ve Yetkileri " kenar başlıklı 31 inci maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
"a. Genel Disiplin Kurulu, Genel Yönetim Kurulu’nun veya denetim sonucunda usulsüzlük ve yolsuzluk tespit edilmesi haliyle sınırlı olmak üzere Genel Denetleme Kurulunun çağrısı üzerine toplanarak işlem tesis eder ve karar alır,
b. Genel Disiplin Kurulu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. Mevcut üyelerin salt çoğunluğu ile karar alır. Oylarda eşitlik halinde Kurul Başkanının katıldığı taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Disiplin Kurulu ilgilinin yazılı savunmasını da aldıktan sonra kararını, gereği yapılmak üzere Yönetim Kurulu Başkanlığına sunar.
c. Genel Disiplin Kurulunun görev ve yetkileri çalışma usul ve esasları, Genel Yönetim Kurulu tarafından hazırlanacak bir yönetmelik ile düzenlenir."
4. Sendika Tüzüğü'nün 32 nci maddesine göre disiplin cezaları uyarma, kınama, görevden uzaklaştırma, üyelikten geçici çıkarma, üyelikten temelli çıkarma olarak öngörülmüştür. Yine aynı maddeye göre;
“Savunma ... tanımadan ceza verilemez. Verilen her türlü cezaya itiraz edilebilir. Genel Disiplin Kurulu kararının tebliğinden itibaren yedi (7) gün içinde Genel Kurula sunulmak üzere Genel Yönetim Kuruluna itiraz edilmemesi halinde karar kesinleşir. Geçici ihraç cezasının süresi, üç aydan fazla olamaz. Üyelikten temelli çıkarma cezası Genel Disiplin Kurulunun teklifi ve Genel Kurulun onayı ile verilebilir. Genel Kurulda ilgilinin kendini savunması engellenemez.”
5. Sendika Disiplin Yönetmeliği'nde yer alan düzenlemelerin ilgili kısımları şöyledir:
“43.Genel Disiplin Kurulu uyarma, kınama, görevden uzaklaştırma, üyelikten geçici çıkarma ve üyelikten temelli çıkarma cezaları verebilir.
...
46. Görevden uzaklaştırma cezasının süresi en çok bir (1) yıl süre ile sınırlıdır.
47. Genel Disiplin Kurulu Kararının, Genel Yönetim Kurulunca onaylanması ile gerçekleşir.
48. Görevden uzaklaştırma cezası alan kişi sendika ve organları toplantılarına katılamaz, varsa huzur ... ve benzeri ödenekleri alamaz.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.