"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/301 E., 2024/134 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 22.05.2023 tarihli ve 2022/11509 Esas, 2023/7470 Karar sayılı ilâmı ile ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince Dairemizin 22.05.2023 tarihli bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalının Rusya’da bulunan şantiyelerinde ambar sorumlusu olarak en son aylık net 3.450,00 USD ücretle çalıştığını, yaptığı fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil çalışmalarının karşılığının ödenmediğini ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız şekilde feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacıyla belirli süreli iş sözleşmesi imzalandığını, davacının dava dilekçesinde belirtilen sürelerde çalışmadığını, işçilik alacaklarının Rusya Federasyonu kanunlarına tâbi olduğunu, zira müvekkili Şirketin Rusya Federasyonu kanunlarına tâbi olduğunu ve orada kurulduğunu, davacının iddia ettiği ücretin gerçeği yansıtmadığını ve son ücretinin 1.900,00 USD olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Şirkette çalışmadığını, davanın çalıştığı şirkete karşı açılması ve çalıştığı ülke mevzuatına göre değerlendirme yapılması gerektiğini, davacının müvekkili Şirketten herhangi bir alacağı bulunmadığını ve alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.07.2018 tarihli ve 2015/1168 Esas, 2018/470 Karar sayılı kararı ile; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 07.10.2020 tarihli ve 2018/3940 Esas, 2020/2059 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 25.02.2021 tarihli ve 2021/463 Esas, 2021/5112 Karar sayılı ilâmı; dosya kapsamına göre hâkimin davayı aydınlatma yükümlülüğünün bulunduğu göz önüne alınarak 18.03.2015 tarihli istifa mahiyetindeki dilekçe davacıya gösterilip dilekçeye karşı diyecekleri sorulduktan sonra dilekçe tarihi itibarıyla bir iş bitimi olup olmadığı da açıklığa kavuşturularak fesih hususunun yeniden bir değerlendirmeye tâbi tutulması gerektiği, davacının ücretsiz izinde olduğu anlaşılan 15.10.2014-30.10.2014 ve 09.01.2015-24.01.2015 tarihleri arasındaki sürelerin hizmet süresinden dışlanması ve dava konusu alacakların buna göre yeniden hesaplatılarak hüküm altına alınması gerektiği gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 07.06.2022 tarihli ve 2021/194 Esas, 2022/436 Karar sayılı kararı ile; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 22.05.2023 tarihli ve 2022/11509 Esas, 2023/7470 Karar sayılı ilâmı ile; davacının davalıya ait işyerinde 09.05.2005-02.03.2009 ve 16.11.2009-20.03.2015 tarihleri arasında iki dönem hâlinde çalıştığı, bu durumda 18.03.2015 tarihli istifa dilekçesinin 16.11.2009-20.03.2015 tarihleri arasındaki çalışma dönemi için verildiğinin kabulü gerektiği, 09.05.2005-02.03.2009 tarihleri arasındaki ilk çalışma döneminin tazminat gerektirmeyecek şekilde feshedildiğinin davalı tarafça ispat edilmediği, bu dönem çalışmasının sona ermesine dair bir delil sunulmadığı, buna göre 02.03.2009 tarihinde sona eren ilk dönem çalışmasının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacak şekilde sona erdiği kabul edilerek davacının 09.05.2005-02.03.2009 tarihleri arasındaki çalışma süresi üzerinden hesaplanacak kıdem ve ihbar tazminatının hüküm altına alınması gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının eksik olarak hüküm altına alınmasının hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; uyuşmazlıkta Türk hukukunun uygulanmasının hatalı olduğunu, talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, hizmet süresi ve aylık ücret miktarının hatalı belirlendiğini, istifa dilekçesinin tüm çalışma dönemi için geçerli olması gerektiğini, davacının dava konusu alacaklara hak kazanmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... AŞ vekili temyiz dilekçesinde; Rusya hukukuna göre 3 aylık hak düşürücü süre geçtiğinden davanın reddi gerektiğini, müvekkili Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, davacının iş sözleşmesi el yazılı istifa dilekçesi ile sona erdirdiğinden kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi gerektiğini, davacının dava konusu alacaklara hak kazanamadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; hizmet süresinin tespiti ile kıdem ve ihbar tazminatlarının hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17 nci maddesi ile 120 nci maddesi atfıyla mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
11.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.