"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/585 E., 2024/230 K.
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen Kurumun işleminin iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Genel Müdürlüğü tarafından 24.06.2019 tarihinde sürekli işçi olarak temizlik görevlisi ünvanı ile davalı ... Bakanlığa ait Bursa Kestel Devlet Hastanesi nezdinde işe başlatıldığını, temizlik görevlisi olarak çalışmakta iken davalı tarafça ihtiyaca binaen şoförlük görevinin teklif edildiğini, müvekkilinin bu teklif üzerine 01.07.2020 tarihinde fiilen şoförlük görevine başladığını, 16 ay şoför olarak çalıştığını, Bursa Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Kestel Devlet Hastanesi Başhekimliğinin E-11997179-929 sayılı ve 13.10.2021 tarihli yazısı ile şoförlük görevlendirilmesi iptal edilerek yeniden temizlik görevine alındığını, 06.10.2021 tarihli dilekçe ile duruma itiraz edildiğini, ancak olumlu ya da olumsuz bir cevap verilmediğini, hâlen temizlik işinde çalıştığını, şoförlük işinin temizlik işine göre daha vasıflı olduğunu, bu dönemde davacının şoför meslek risk tazminatından yararlandığını, davalı tarafça müvekkilinin yeniden vasıfsız işte görevlendirilmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 22 nci maddesi ile Türk Ağır Sanayii ve Kamu Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile Öz Sağlık-İş Sendikası arasında imzalanmış işyerinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 29 uncu maddesinin (d) bendine aykırılık teşkili ettiğini; ayrıca müvekkilinin 16 ay boyunca şoförlük yaptığı dönem için meslek kodunun şoför olarak bildirilmesi gerekirken bu hususa da dikkate edilmediğini ileri sürerek müvekkillinin şoförlük görevinden alınarak temizlik görevine verilmesine dair Bursa Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Kestel Devlet Hastanesi Başhekimliğinin E-11997179-929 sayılı ve 13.10.2021 tarihli yazısının iptaline ve Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) temizlik görevlisi olarak bildirilen meslek kodunun fiilen bir yıldan fazla şoförlük yapması ve şoförlük işinin temizlik işinden daha vasıflı bir iş olması sebebiyle şoför olarak düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacının ilk olarak 02.04.2018 tarihinde temizlik kadrosunda sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, 15.10.2020 tarihinden itibaren Kestel Devlet Hastanesinde şoför olarak görevlendirildiğini, 13.10.2021 tarihinden itibaren ise bu göreve son verildiğini, İdarece ihtiyaç duyulması sebebi ile davacının geçici olarak görevlendirildiğini, davacının da bu görevlendirilmeye itiraz etmediğini, sonrasında temizlik görevlisi olarak çalışmaya devam ettiğini davacının görevlendirme süresinin de 1 yılı aşmadığını, yapılan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 15.11.2022 tarihli kararıyla; Bursa Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Kestel Devlet Hastanesi Başhekimliğinin E-11997179-929 sayılı ve 13.10.2021 tarihli yazısının iptaline ilişkin işbu dava bakımından davalının işlemlerinin yönetim ... kapsamında kaldığı, aksinin kabulu hâlinde dahi davalı işveren tarafından iş sözleşmesinde yapılan veya yapılmak istenen değişikliğin iptali konusunda 4857 sayılı Kanun’un 22 nci maddesi hükmü dikkate alındığında hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 23.02.2023 tarihli kararıyla; şoför olarak çalışılan dönem için SGK’ya şoför meslek kodu ile bildirim yapılması için kayıtların düzeltilmesine ilişkin dava bakımından tefrik kararı verilmesinde hata bulunmadığı; görevlendirmeye yönelik işveren işleminin iptali talebi yönünden ise davalı Bakanlık tarafından iş sözleşmesinde yapılan değişikliğin 4857 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi çerçevesinde esaslı değişiklik mahiyetinde olması hâlinde anılan hükme göre, esaslı değişiklik mahiyetinde olmaması hâlinde ise işverenin yönetim ... çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği, davalı işveren tarafından iş sözleşmesinde yapılan/yapılmak istenen değişikliğin iptali konusunda, sözleşmenin işçi tarafının iptal davası açmasında hukuki yarar bulunmadığından bu davanın hukuki yarar yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 02.10.2023 tarihli kararıyla; davacı, davalı işyerinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 29 uncu maddesine dayanarak ve iki görev arasında özlük hakları, çalışma yapısı ve maddi imkânlar bakımından farklılık bulunduğunu, şoförlük görevi boyunca davacıya şoför meslek risk tazminatı ödendiğini, dolayısıyla işlemin iptalini talep etmede güncel hukuki yararının bulunduğunu ileri sürerek davalı tarafça yapılan 13.10.2021 tarihli görevlendirme işleminin iptalini talep etmiş olup İlk Derece Mahkemesince işlemin iptaline karar verilmesi mümkün değil ise de hukuki yararın varlığı durumunda işlemin hukuka aykırı olup olmadığı değerlendirilerek sonucuna göre hukuka aykırılığın tespitine karar verilmesi mümkün olduğundan, İlk Derece Mahkemesince işin esasına yönelik inceleme yapılması ve bundan sonra dava hakkında bir karar verilmesi gerekirken işlemin iptalinin istenemeyeceği gerekçesiyle davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davalı Kurumda 25.06.2019 tarihli Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ile “Temizlik İşi (Hastane) 9112.13” meslek adı ve kodu ile Bursa Kestel Devlet Hastanesinde işe başladığı, 21.07.2020 tarihinde Bursa Sağlık Müdürlüğünden davacının şoför olarak görevlendirildiğine dair makam Olur'u alındığı, 14.10.2020 tarihinden itibaren şoför olarak görevlendirildiğinin davacıya bildirdiği ve davacıya görevlendirme yazısının 15.10.2020 tarihinde tebliğ edildiği; ancak davacıya Eylül 2020 döneminden itibaren 2021 yılı Eylül ayı dâhil her ay düzenli şekilde şoför meslek risk tazminatı ödenmeye başlandığı, davalı Kurum tarafından davacının yeniden 13.10.2021 tarihinde temizlik görevlisi olarak görevlendirildiği anlaşılmakta ise de davacıya şoför meslek risk tazminatının Eylül 2020 döneminde ödendiği hususu dikkate alındığında davacının 01.09.2020 ile 12.10.2021 tarihleri arasında şoför olarak 1 yıl 1 ay 12 gün çalıştığının kabulü gerektiği, şoförlük işinin temizlik görevlisi işine göre daha vasıflı eleman istihdam etmeyi gerektiren işlerden olduğu, dolayısıyla Bursa Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Kestel Devlet Hastanesi Başhekimliğinin E-11997179-929 sayılı ve 13.10.2021 tarihli işleminin Türk Ağır Sanayii ve Kamu Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile Öz Sağlık-İş Sendikası arasında imzalanmış işyerinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 29 uncu maddesinin (d) bendine aykırılık teşkil ettiğinin tespitine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; işbu dava ile aynı konuda açılan davada Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 05.06.2023 tarihli ve 2023/2526 Esas, 2023/8545 Karar sayılı ilâmı ile davanın reddi gerektiği kanaati ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verdiğini, davacının 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçişinin yapıldığını, sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerin geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebileceklerini, ayrıca davacının 11 ay 28 gün şoför olarak çalıştığı anlaşıldığından bu gerekçe ile de davanın reddi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, Bursa Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Kestel Devlet Hastanesi Başhekimliğinin E-11997179-929 sayılı ve 13.10.2021 tarihli görevlendirme işleminin hukuka aykırı olup olmadığının tespiti ile harç hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun (492 sayılı Kanun) 13 üncü maddesinin (j) bendi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 492 sayılı Kanun'un 13 üncü maddesinin (j) bendine göre genel bütçeye dâhil idarelerin bu Kanun'un (1) ve (3) sayılı Tarifelerine giren bütün işlemleri harçtan muaftır. İlk Derece Mahkemesince hüküm fıkrasının (2) ve (4) numaralı bentlerinde davalı Bakanlık aleyhine harca hükmedilmesi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan “Alınması gerekli 427,60 TL harcın, peşin olarak alınan 80,70 TL harçtan mahsubu ile bakiye 346,90 TL harcın davalıdan tahsiliyle hazineye gelir kaydına,” ibaresinin çıkartılarak yerine “Davalı ... harçtan muaf olduğundan hakkında harca hükmedilmesine yer olmadığına, davacının yatırmış olduğu 80,70 TL başvuru harcı ve 80,70 TL peşin harç olmak üzere toplam 161,40 TL harcın karar kesinleştiğinde ve isteği hâlinde davacıya iadesine,'' ibaresinin yazılması;
Hüküm fıkrasının (4) numaralı bendinde yer alan "4-Davacı tarafından yapılan yazı, tebligat , bilirkişi masrafı ve harçtan oluşan toplam 2.529,50 TL' nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine," ibaresinin çıkartılarak yerine "4-Davacı tarafça yapılan toplam 2.368,10 TL yargılama giderinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine, vekâlet suret harcı olan 11,50 TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
09.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.