"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/503 E., 2023/196 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı ve katılma yoluyla davalı ... (TKİ) Genel Müdürlüğü ile ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin 4857 sayılı İş Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) aykırı kurulduğunu ve muvazaaya dayandığını, davalı TKİ Genel Müdürlüğü bünyesinde aynı görev ve kıdemde kadrolu çalışan işçilerin sahip olduğu tüm mali hakların müvekkiline de sağlanması gerektiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile ücret, fazla çalışma ücreti, ulusal ... ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti, birinci yıl altı ay zammı, birinci yıl ikinci altı ay zammı, ikinci yıl birinci altı ay zammı, ikinci yıl ikinci altı ay zammı, vardiya zammı, iyileştirme zammı, iaşe bedeli, koruyucu malzeme ve giyim eşyası kumaş ve dikiş bedeli, sabun ve aydınlatma yardımı, sosyal yardım, prim alacağı, toplu iş sözleşmesinden ... ikramiye ücreti alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı TKİ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların belirsiz alacak davasına konu edilemeyeceğini, müvekkili Kurum ile davacının çalıştığı müteahhit arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, ihale makamı olan müvekkilinin, işi bir bütün olarak ihale ettiğini, işlemin mevzuata uygun olduğunu, davacının iddia ve taleplerinde haksız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalılar Soma Kömür İşletmeleri AŞ ve ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; söz konusu davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasının mümkün olmadığını da savunarak davanın hukuki yarar yokluğundan reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 07.04.2016 tarihli ve 2014/1091 Esas, 2016/695 Karar sayılı kararı ile; fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücreti alacakları yönünden iddianın ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın esastan reddine, diğer talepler yönünden ise davanın belirsiz alacak davası türünde açılamayacağı gerekçesiyle hukuki yarar yokluğundan usulden reddine, davalı olarak gösterilen ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü hakkında ise ayrıca vekâlet ücretine hükmedilmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı TKİ Genel Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 22.05.2019 tarihli ve 2016/11900 Esas, 2019/11372 Karar sayılı ilâmı ile; davalı TKİ Genel Müdürlüğünün tüm, davacının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, Mahkemece usulden ret kararı verilen alacaklar yönünden de davanın belirsiz alacak davası türünde açılmasının mümkün olduğu, bu alacaklar bakımından işin esasına girilerek sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; TKİ Genel Müdürlüğü ile Soma Kömür İşletmeleri AŞ arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olmadığı, davacının fazla çalışma yaptığını, ulusal ... ve genel tatil ile hafta tatili günlerinde çalıştığını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve katılma yoluyla davalı TKİ Genel Müdürlüğü ile ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; TKİ Genel Müdürlüğü ile Soma Kömür İşletmeleri AŞ arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu ve bu nedenle ödenmeyen alacaklarının bulunduğunu, davacının fazla çalışma yaptığını, ulusal ... ve genel tatil ile hafta tatillerinde çalıştığını ispatlamasına rağmen bu alacaklarının reddinin hatalı olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozularak davanın kabulüne karar verilmesi istemiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı TKİ Genel Müdürlüğü ve ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü vekili; bozmadan önceki kararda davalılardan ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü bakımından ayrı bir vekâlet ücretine hükmedilmiş olmasına rağmen bozma ilâmı sonrası kurulan hükümde ayrı vekâlet ücretine hükmedilmediğini, ... Genel Müdürlüğü adının kararda hatalı yazıldığını, bu Kurumun asıl işveren olmadığını, karar gerekçesinin bu nedenlerle düzeltilmesi gerektiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalı TKİ Genel Müdürlüğü ile ...arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayanıp dayanmadığı, davacının hafta tatili, fazla çalışma ücreti ile ulusal ... ve genel tatil ücreti dışında belirsiz alacak davasına konu alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, davalılardan ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü bakımından ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekip gerekmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı Kanun'un 2, 32 ve 59 uncu maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin tüm, davalı TKİ Genel Müdürlüğü ve ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Karar başlığında davalı ... Genel Müdürlüğünün unvanının ... şeklinde hatalı yazılmış olması mahallinde düzeltilebilir maddi hata niteliğindedir.
3. Diğer yandan Mahkemece, 22.05.2019 tarihli bozma ilâmı öncesi husumet yöneltilen davalı ... Linyit İşletmesi Müessese Müdürlüğü yararına kendisini bir vekil aracılığı ile temsil ettirmiş olması sebebiyle ayrı vekâlet ücretine hükmedilmiş; bu karar, bozma kapsamı dışında kalmıştır. Bozmadan sonra bu davalı bakımından yeniden yargılama da yapılmadığına göre, Mahkemece ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü hakkında bozma ilâmı öncesi verilen hükmün korunması yerine bu husus gözetilmeden karar verilmesi hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı tarafın tüm, davalılar TKİ Genel Müdürlüğü ve ... İşletmesi Müessese Müdürlüğünün diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalılar TKİ Genel Müdürlüğü ve ... İşletmesi Müessese Müdürlüğü vekilinin, Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Mahkeme kararının, hüküm fıkrasına "Davalı ... Linyit İşletmesi Müessese Müdürlüğü kendisini vekille temsil ettirdiğinden 1.800,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı ... Linyit İşletmesi Müessese Müdürlüğüne verilmesine," ibaresinin (8) numaralı bent olarak yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde davalılardan TKİ Genel Müdürlüğü ile ... İşletmesi Müessese Müdürlüğüne iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
11.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi