"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/4260 E., 2023/4452 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/188 E., 2023/750 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda ... Anadolu 4. ... Mahkemesinin 15.09.2022 tarihli ve 2022/440 Esas, 2022/898 Karar ... kararı ile ... ... mahkemesinin yetkili olduğundan bahisle davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 30.11.2022 tarihli kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, davacı temyizi üzerine Dairemizce yapılan incelemede yetkisizlik kararının onanmasına hükmedilmiş, davacı vekilinin dava dosyasının yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi sonrası yetkili İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılan yargılamada davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlıkça olumlu tespit yazısının hukuka aykırı olarak düzenlendiğini, davalı Sendikanın üye sayısının doğru tespit edilip edilmediğinin araştırılması gerektiğini, yine müvekkili Şirketin ... ilinde kurulu işyerinin hangi işkolunda faaliyet gösterdiğinin de tespit edilmesi gerektiğini, diğer taraftan üyeliklerin yetki tespiti yapıldığı tarihte doğru ve hukuka uygun bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilmeden karar verilemeyeceğini iddia ederek yetki tespiti belgesinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; yetki tespit başvurusu değerlendirilirken 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 19, 41 ve 42 nci maddeleri çerçevesinde Yetki Tespit Otomasyon Sistemi üzerinden alınan verilere göre davalı Sendikaya üye işçilerin belirlendiğini, davacı Şirketin yetki tespit başvuru tarihinden önce müvekkili Bakanlığa ulaşan bir işkolu tespit talebi bulunmadığını, yetki sürecinin başlamış olması sebebiyle de bu iddianın huzurdaki dava için bekletici neden sayılamayacağını, yetki tespit işleminin usul ve kanuna uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkisizlik nedeniyle reddi gerektiğini, dava dilekçesi ekinde herhangi bir somut delil sunulmadığını ve davalı Bakanlık işleminde maddi hata bulunmadığını, davanın zaman kazanmaya dönük ve sendika hakkının kullanılmasını engellemek amacıyla özellikle yetkisiz mahkemede kötüniyetle açılmış olduğundan davacı işverenin disiplin para cezası ile cezalandırılması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın süresinde açıldığı, davalı Sendika tarafından 13.....2023 tarihinde davalı Bakanlığa başvurularak yetki tespiti talep edildiği, davalı Bakanlık tarafından düzenlenen 16.....2022 tarihli ve 139749 ... yetki tespit kararı ile davacı Şirkete bağlı işyerinde davalı Sendikanın işyeri toplu ... sözleşmesi imzalamak için gerekli şartları sağladığı belirtilerek olumlu yetki tespit kararı verildiği, davacı tarafından ileri sürülen işkolu itirazlarının yetki tespitine itiraz davasında nazara alınamayacağı değerlendirilerek yetki tespit işleminde bu yönde hukuka aykırılık bulunmadığı, davacının e-Devlet sisteminin güvenilirliğine ilişkin itirazlarının somut delil içermediği, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) dönem bordrolarına göre başvuru tarihinde yetki tespitine konu (1112278.006) SGK sicil numaralı işyerinde 226 işçi çalıştığı görüldüğü, davacı Şirket tarafından dosyaya sunulan beyan dilekçesinde de işyerinde 226 işçinin çalıştığı belirtildiği, işveren vekili iki kişi bu sayıdan çıkarıldığında dava konusu işyerinde çalışan 224 işçiden 121’inin davalı Sendikaya üye olduğu, Sendikanın işyerinde yarıdan fazla çoğunluğu sağladığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; eksik inceleme ve araştırma ile karar verildiğini, davalı Sendikanın üye sayısının davalı Bakanlık tarafından belirtilen sayıda olup olmadığı konusunda hiçbir somut veri bulunmadığı gibi üye sayısının doğru şekilde tespit edildiğinin hiçbir kesinliği ve güvenilirliğinin olmadığını, davalı Sendikanın kurulu bulunduğu işkolu ile müvekkili Şirketin ana faaliyet konusunun yer aldığı işkoluna göre davalı Sendikanın hiçbir şekilde davacı işyerinde işyeri toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığını, davalı Bakanlık kayıtlarında maddi hataların söz konusu olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlık tarafından işverene ait (1112278.006) SGK sicil numaralı işyeri esas alınarak işyerinde çalışan 226 işçiden 121’inin davalı Sendikaya üye olduğu ve toplu ... sözleşmesi yapmak üzere aranan yasal çoğunluğun davalı Sendika tarafından sağlandığı, 16.....2022 tarihli yetki tespit yazısının işverene tebliği üzerine işveren tarafından itiraz dilekçesinin 27.....2023 tarihinde görevli makam olan ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğüne kaydettirilerek yasal süresi içinde eldeki davanın açıldığı, 6356 ... Kanun'un 5 inci maddesi uyarınca işkolu itirazlarının yetki tespitine itiraz davasında nazara alınamayacağı, davacının e-Devlet sisteminin güvenilirliğine ilişkin itirazlarının somut delil içermediği, 13.....2022 tarihi itibarıyla dava konusu işyerinde çalışan 224 işçiden (işveren vekili olduğu iddia edilen iki kişi çıkarıldığında) 121’inin davalı Sendikaya üye olduğu, davalı Sendikanın bahse konu işyerinde yarıdan fazla çoğunluğu sağladığı, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 ... Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.