"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2754 E., 2023/3757 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 42. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/560 E., 2023/106 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince 27.....2019 tarihli karar ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine İlk Derece Mahkemesince 05.07.2019 tarihli ek karar ile kararın miktar itibarıyla kesin olduğu gerekçesiyle istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
Ek kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 31.10.2019 tarihli karar ile davalı vekilinin istinaf talebinin miktardan reddine dair ek kararın kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince 22.10.2020 tarihli karar ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 18.03.2021 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın ikinci kez İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde mühendis olarak çalıştığını, ... ... Sendikası üyesi olduğunu, yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmelerinden yararlandığını, 15.01.2018 tarihine kadar kalite kontrol primini almakta iken personel kadrolarının değiştirilmesi ve teknik kontrol değil kontrol görevi yaptığı gerekçe gösterilerek prim ödemesinin kesildiğini ancak yaptığı işte herhangi bir değişiklik olmadığını, aynı işini yapmaya devam ettiğini, kalite kontrol işi yaparak sonucu raporlamak ve raporu imzalayarak sorumluluk yüklendiğini ileri sürerek müvekkilinin toplu ... sözleşmesinin 52 nci maddesinin (d) bendi gereği %6 oranında (C) grubu idareci primi alması gerektiğinin tespiti ile geriye dönük olarak hak etmesine rağmen müvekkiline ödenmeyen (C) grubu idareci priminin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın belirli olup kısmi dava olarak açılmasının mümkün olmadığını, alacak ve tespite ilişkin davanın aynı açılmasının mümkün olmadığını, davanın zamanaşımına uğradığını, davacının kendi görev tanımında yer alan işi yaptığını, kendi işini yapmasından dolayı davacıya prim ödemesi yapılamayacağını, işyerinde kalite kontrol işi yapan ayrı personel bulunduğunu, resmî kurumda yapılan her işte raporlara imza atıldığını, 15.01.2018 tarihinde ise işyerinde hatalı bir uygulama yapıldığının fark edildiğini ve Devleti daha fazla zarara uğratmamak adına prim ödemesinin kesildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı uyarınca yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunun incelenmesi neticesinde davacının işyerinde yaptığı işin teknik kontrol vasfı taşıdığı, incelenen belgelerde davacının imza ve kaşelerine ilaveten üst amirlerinin sorumlulukları bulunmakla birlikte ihtisas sahibi davacının yapılan işe özel ayrıca sorumluluğunun bulunması nedeniyle davacının (C) grubu idarecilik primi alması gerektiğinin tespit edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının imza atmasının ve sorumluluk almasının kendi görevinin gereği olduğunu, davacının mühendis olup kalite kontrol işi yapmadığını, bu işi yapan ayrıca personelin olduğunu, prim ödemesi kesilmesi sebebinin yanlış yapılan bir uygulamadan dönülmesi olduğunu, davacının kalite kontrol ve teknik kontrol primini hak etmediğini, müvekkili Bakanlık tarafından mevzuat ve emirlere uygun işlem tesis edildiğini, talep edilen faiz türü ve başlangıç tarihlerinin de hatalı olduğunu savunarak İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Dairenin gönderme kararı sonrasında Mahkemece işyerinde bilirkişi heyeti ile keşif icra edildiği ve keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporuna göre davacının görev tanımı, görev tanımı kapsamındaki işler, kadro ünvanı ve fiilen yaptığı işler birlikte değerlendirildiğinde, davacının toplu ... sözleşmesindeki "… İşyerinde onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumluluk yüklenen, kalite kontrol ve teknik kontrol görevlileri …” şeklindeki hüküm kapsamında (C) grubu idareci olduğu ve %6’lık idareci priminden yararlanması gerektiğinin açıkça anlaşıldığı, İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan alacağın dava dilekçesi ile talep edilen kısmına dava tarihinden, ıslah ile talep edilen kısmına ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesinde ve alacak toplu ... sözleşmesinden kaynaklandığından, hüküm altına alınan alacağa en yüksek işletme kredisi faizi uygulanmasında bir hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının, ... ... Sendikası ile davalı işveren arasında bağıtlanan 24, 25 ve 26. Dönem Toplu ... Sözleşmeleri'nin 59 uncu maddesinin (d) bendinde tanımlanan görevi yapıp yapmadığı, 52 nci maddesinin (d) bendinde düzenlenen (C) grubu prime hak kazanıp kazanmadığı ile primin hesaplanması ve faiz hususlarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 ve 53 üncü maddesileri.
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta davacı vekili; müvekkilinin davalı bünyesinde makine mühendisi olarak çalıştığını, Kalite Kontrol Başkanlığı bünyesinde yürütülen uyuşmazlık raporu ve (PÜDEP) kontrolleri için görevlendirilerek Kalite Güvence Başkan Plan ve Vasıflandırma Şube Müdürlüğü tarafından verilen ve Komutanlık tarafından onaylanan kalite teknik kontrol görev formuna göre toplu ... sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde belirtilen kalite kontrol- teknik kontrol pirimini 15.01.2018 tarihine kadar almakta iken bu görevlerde vasıflandırılan personel kadrolarının değiştirilmesi ve teknik kontrol değil kontrol görevi yaptığı gerekçe gösterilerek yaptığı işte herhangi bir değişiklik olmamasına, aynı işi yapmaya devam etmesine rağmen primin kesildiğini; müvekkilinin 2. ... İkmal Bakım Fabrika Müdürlüğü işyerinde sorumluluğunda olan aksaklık ve uymazlık raporlarını incelemek, geçici ve sürekli tedbir ihtiyaçlarını ortaya koymak, kök neden analizlerini yapmak ve ünitenin faul, gayri faul ve kal durumlarına karar verip tedbir raporları hazırlayarak diğer uçaklarda da (UR) incelemelerinde ve (PÜDEP) kontrollerinde bulunmak, (GTEDKKK) kalite ve teknik kontrolünü yapmak, sonucu raporlamak, raporu imzalamak, sorumluluklarını yüklendiğini, yaptığı kontrollerde hata olması durumunda sorumlu tutulduğunu, müvekkilinin aynı görevi fiilen ve sürekli yapmaya devam etmesine rağmen sırf işveren tarafından personel kadrosunun değiştirildiği gerekçe gösterilerek idarecilik priminin ödenmediğini ileri sürerek toplu ... sözleşmesinin 52 nci maddesinin (d) bendi gereği idareci primi alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin ikinci kez kaldırma kararı üzerine yapılan keşif sonucu bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen asıl ve ek raporlarında da tespit edildiği üzere davacı işçinin davalı işyerinde çalıştığı ve sendika üyesi olduğu, işyerinde kalite kontrol görevi yaptığı, incelenen belgelerde davacının imza ve kaşelerine ilaveten üst amirlerinin sorumlulukları bulunmakla birlikte ihtisas sahibi davacının yapılan işe özel ayrıca sorumluluğunun bulunduğu ve dolayısıyla toplu ... sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde yazılı prime hak kazandığı, görev ünvanının değiştirildiği, ancak fiilen önceki görevini aynen yaptığı, toplu ... sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinin (3) üncü alt bendi gereği %6 oranında idarecilik primi alması gerektiği; kaldı ki daha öncesinde kadrosuna göre söz konusu prim ödenirken kadro isminin değiştirilerek aynı işi yapmasına rağmen idarecilik primi ödenmediği, buna göre davacının idareci primi alacağına hak kazandığı belirtilmiştir. Ne var ki yapılan bu değerlendirme dosya kapsamına uygun değildir.
3. Dairemiz incelemesinden geçen bir kısım dosyalarda; kalibrasyon formlarında kalite kontrolcülere ait mühür olmamasına rağmen davacıların kalibrasyon kontrol kısmına mühür vurduğu ve bu nedenle kalibrasyonla ilgili bir kontrol faaliyetinde bulundukları gerekçesiyle verilen kabul kararları onanmış ise de konunun yeniden değerlendirilmesi neticesinde, kalibrasyon işlemi yapıldığını belirten mühürlerin kullanılmasının (C) grubu idareci primine hak kazandırmayacağı, bu prime hak kazanma için öncelikle kalite kontrol işleminin yapıldığını gösteren mühürlerin kullanılmasının gerektiği, bu hâlde idareci primi alacağına hak kazanabilmek için hem kalite kontrol mührüne sahip olunması hem de fiilî olarak kalite kontrol işi yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
4. Toplu ... sözleşmesinin 59 uncu maddesinde ''İşyerinde onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumluluk yüklenen, kalite kontrol ve teknik kontrol görevlileri ile ... emniyetçilerine, C grubu pirimi verilir." hükmü bulunmaktadır. Davacının fiilî görevinden dolayı kontrol işlemlerini yaptığı, ilgili belgeleri düzenleyip amirlerine ilettiği, bu işlemin toplu ... sözleşmesinin 59 uncu maddesinde düzenlenen (C) grubu idareci primi alan işçilerin yaptığı kontrol işlemleri ile aynı olmadığı, sorumluluğun kontrolü yapan işçi tarafından üstlenildiği, davacının aynı maddede belirtilen kalite kontrol ve teknik kontrol görevlisi veya ... emniyetçisi grubunda yer alan çalışanlardan olmadığı ve kalite kontrol mührü kullanmadığı görülmektedir. İdareci primine hak kazanabilmek için hem kalite kontrol mührüne sahip olunması hem de fiilî olarak kalite kontrol işi yapılması gerektiği, bu hâliyle davacının (C) grubu idareci primi almaya hak kazanamadığı anlaşılmakla; davanın reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
....03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.