"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/130 E., 2023/231 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; 26.05.2022 tarihli ve 2021/823 Esas, 2022/345 Karar ... karar ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece 10.01.2023 tarihli ve 2022/18016 Esas, 2023/178 Karar ... karar ile bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalıya bağlı ... Barajı işyerinde çalıştığını ve Tes ... Sendikası üyesi olduğunu, davalı tarafından 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesine aykırı bir şekilde asıl işin bölünerek davacının işvereni konumunda gösterilen firmalara ihale edildiğini, muvazaa açısından açılan davaların Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi denetiminden geçerek kesinleştiğini, müvekkilinin muvazaalı olarak çalıştırıldığı hâlde işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesi gereği ödenmesi gereken bir kısım alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek davacının, ilk işe girdiği tarihten itibaren asıl işveren olan davalı Şirketin işçisi olduğunun tespiti ile ... güçlüğü tazminatı, ikramiye, sosyal yardım ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; ihale makamı olan davalı Kuruma husumet yöneltilemeyeceğini, talep konusu alacaklardan davalı Kurumun sorumlu olmadığını, 4628 ... Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un (4628 ... Kanun) 15 inci maddesi uyarınca asıl işveren alt işveren ilişkisinin hukuken geçerli olduğunu, alt işveren işçilerinin Teşekkül işçilerine tanınan haklardan yararlanmalarının mümkün olmadığını, 22.01.2015 tarih ve 29244 ... Resmî Gazete'de yayımlanan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu ... Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik'in 4 üncü maddesine göre Kamu İşveren Sendikasının taraf olmadığı ve sendika tarafından yürütülmeyen toplu ... sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemeyeceğini, Kamu İşveren Sendikasının yetkilendirilmemesi nedeniyle ve ayrıca ihalenin de 4734 ... Kamu İhale Kanunu'nun (4734 ... Kanun) 62 nci maddesinin birinci fırkasının (e) bendi uyarınca yapılmayıp 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında yapılmasından dolayı davacının taleplerinin kabul edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 9. ... Mahkemesinin 25.07.2019 tarihli ve 2018/7 Esas, 2019/518 Karar ... kararı ile; yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak taraflar arasında muvazaa bulunduğu, benzer ya da aynı işin yapıldığı davalı işverenliğin çeşitli işyerlerindeki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının tartışmasız hâle geldiği, muvazaa nedeniyle davacının baştan itibaren davalı Şirketin işçisi olduğu, davalı işverenin imzaladığı toplu ... sözleşmesinden ihtilaflı dönem açısından davacının yararlanması gerektiği, bundan dolayı davacının ... güçlüğü tazminatı, ikramiye alacağı ve sosyal yardım alacağına hak kazandığı, ayrıca davalı Şirketin kamu kurumu niteliği taşıdığı dikkate alındığında davacının ilave tediye alacağına hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 17.05.2021 tarihli ve 2019/3931 Esas, 2021/1216 Karar ... kararı ile; davacının kumanda operatörü olarak yaptığı işin, mahallinde yapılan keşif sonucunda asıl ... olduğunun tespiti edildiği, hizmet alım sözleşmelerinin muvazaaya dayandığı, Sendika üyesi olarak toplu ... sözleşmesinden ... alacaklarının hesabında hata olmadığı, davalı Şirketin de bu alacaklardan muvazaa sebebiyle baştan beri davacının asıl işvereni olması sebebiyle sorumlu tutulmasının yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 20.10.2021 tarihli ve 2021/10513 Esas, 2021/14582 Karar ... ilâmı ile; davacının da çalıştığı ... Turizm Madencilik Enerji İth. İhr. ve Tic. Ltd. Şti. (... Şirketi) ile ... arasında yapılan hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğuna ilişkin olarak açılan davalarda muvazaa tespiti yapılarak kesinleştiğinden, davacının ... Şirketinde çalıştığı dönem için muvazaanın kabulünün isabetli olduğu, ancak davacı 01.09.2017 tarihinden hesaplamanın yapıldığı 25.12.2017 tarihine kadar ... Mühendislik Enerji Tem. Gıda İnş. ve Tic. AŞ'de (... Şirketi) çalışmış olup bu dönem için de muvazaa bulunup bulunmadığı yönünde araştırma yapılarak sonuca gidilmesi gerektiği, yapılacak araştırmada; 01.09.2017 tarihinden sonra verilen işin Kurul tarafından belirlenen işlerden olduğu, 6446 ... Elektrik Piyasası Kanunu'nun (6446 ... Kanun) hukuki çervesinde işlem tesis edildiği ve böylece geçerli hizmet alım sözleşmeleri yapılmış olduğu, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olduğu, davacı işçinin de bu ihale ile verilen ... kapsamında çalıştırıldığı belirlendiğinde, davalı ile dava dışı şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu sonucuna varılarak 01.09.2017 tarihine kadarki dönem için toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre bu dönem sonrası için ise toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınmaksızın hesaplanarak hüküm altına alınması; 6446 ... Kanun'un hukuki çerçevesinde işlem tesis edilmediğinin, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olmadığı ya da davacının ihale ile verilen ... dışında çalıştırıldığının tespit edilmesi hâlinde ise davacı işçinin sendika üyesi olduğu dikkate alınarak toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre şimdiki gibi davaya konu alacaklarıyla ilgili hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 26.05.2022 tarihli ve 2021/823 Esas, 2022/345 Karar ... kararı ile; bozma sonrası davalı ...'... dava dışı ... Şirketine sözleşme ile verilen işin 6446 ... Kanun'un hukuki çerçevesinde Kurul tarafından belirlenen ... olup olmadığının, sözleşme ile belirlenen ... ile fiilen verilen işin aynı olup olmadığının, davacı işçi ...'un da bu sözleşme ile verilen ... kapsamında çalışıp çalışmadığının bildirilmesinin istendiği, davalı Şirket tarafından ilgili hususlarda cevap verildiği, bozma ilâmı doğrultusunda ilgili bilgi ve belgelerin dosyaya getirtildiği, dosya bilirkişiye verilerek ek rapor alındığı, ek raporda hesaplama yönünden ....05.2019 tarihli ek raporda değiştirilecek bir husus bulunmadığının belirtildiği, dosya içeriğine uygun denetime elverişli bilirkişi ek raporuna hesaplama yönünden itibar edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 10.01.2023 tarihli ve 2022/18016 Esas, 2023/178 Karar ... ilâmı ile; Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından 6446 ... Kanun'a dayanılarak hazırlanan ve 02.11.2013 tarihli 28809 ... Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile üretim ve tedarik lisansı olan ...'ın lisansı kapsamındaki hak ve yükümlülükleri belirlenerek hangi faaliyetlerde bulunabileceğinin açık bir şekilde düzenlendiği, dava konusu dönemde davalı ... tarafından dava dışı ... Şirketine hizmet alım sözleşmesi ile verilen ... “72 kişi ile 3 aylık ... HES ... HES ve ... HES’in işletme bakım ve onarım hizmet alım işi” olduğu ve davacının bu sözleşme kapsamında kumanda operatörü olarak çalıştığı, hizmet alım sözleşmesi ile verilen işin, Yönetmelik'in 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca ...'ın üretim lisansı kapsamında hizmet alım sözleşmesi ile verebileceği işlerden olduğunun anlaşıldığı, alt işverenlik sözleşmeleri kanuni yetkiye uygun olarak yapılmış ise 4857 ... Kanun'da öngörülen işletmenin ve işin gereği ile teknolojik uzmanlık gerektiren ... ve Alt İşverenlik Yönetmeliği'nde yer alan mal veya hizmet üretiminin zorunlu unsurlarından olan, işin niteliği gereği işletmenin kendi uzmanlığı dışında ayrı bir uzmanlık gerektiren ... şartı sınırlandırması burada aranamayacağından, bu sözleşmelerin geçerli olacağı, davacının hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalıştırıldığı, başka bir işte çalıştırılmadığının da açık olduğu, Mahkemece, davacının ... Şirketinde çalıştığı dönem için muvazaanın kabulü ile 01.09.2017 tarihine kadarki dönem için davacının alacaklarının toplu ... sözleşmesine göre hüküm altına alınması; bu dönem sonrası için ise alt işverenin işçisi olan davacı, davalı asıl işverenin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağından toplu ... sözleşmesine dayananan alacakları ile ilave tediye alacağı isteminin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda, davacının 01.09.2017 tarihine kadar ki dönem için alacaklarının toplu ... sözleşmesine göre hüküm altına alındığı, bu dönem sonrası için ise alt işveren işçisi olan davacı, davalı asıl işverenin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağından toplu ... sözleşmesine dayanan alacakları ile ilave tediye alacağı talebinin reddine karar verildiği belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; ... Şirketi dönemi yönünden muvazaanın kabul edilmemesinin ve bu dönem yönünden alacak taleplerinin reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, Kurul kararının bulunmadığını, toplu ... sözleşmesinden ... alacak kalemlerinin tamamına en yüksek işletme kredi faizi ile hükmedilmesi gerekirken en yüksek banka mevduat faizini geçmemek üzere şeklinde sınır getirilmesinin kabul edilemeyeceğini, vekâlet ücreti ve yargılama giderinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının alacaklarının bozma ilâmı doğrultusunda hesaplanıp hesaplanmadığı, hükmedilen vekâlet ücreti ve yargılama gideri noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6446 ... Kanun, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği, karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.