"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar; davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü ile Sendikalar arasında 23.05.2022 tarihinde sendika üye sayıları tespit toplantısı yapıldığı, söz konusu toplantıda üye sayılarının 2.320 olarak belirlendiğini ancak sendikaya üye 10 personelin aylıksız izinde olması gerekçesiyle ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından hesaba hatalı olarak katılmadığını, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun (4688 sayılı Kanun) 16. maddesinde mülga 2821 sayılı Kanun'a atıf olduğu, 2821 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılarak yerine çıkartılan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 19. maddesinde askerlik hâlinde sendika üyeliğinin askıda kaldığının düzenlendiğini, askerlik hâli hariç aylıksız izinde olan sendika üyelerinin, adlarına nakden sendika ödentisi yatırılması hâlinde sendika üye sayılarında hesaba katılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ uyarınca ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde müvekkili Sendika üye sayısının düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Bakanlık işleminin usul ve hukuka uygun olarak, gerçek verilere ve tespite dayalı olarak tesis edildiğini, Bakanlıkta Millî Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen son tutanak dışında hiçbir üyelik bilgisi bulunmadığını, müvekkili Bakanlığın Kanun gereği bu son tutanağa göre işlem tesis ettiğini, hukuka uygun olarak Kanunda belirtilen belgeler doğrultusunda işlemin tesis edildiğini, müvekkili Bakanlığa atfedilebilecek bir kusur bulunmadığından müvekkili Bakanlık yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; aylıksız izne ayrılan 10 kamu görevlisinin Devlet Personel Dairesi Başkanlığının 11.02.2013 tarihli ve 5108 sayılı görüşü dikkate alınarak sendika üye sayıları tespit toplantılarında davacı Sendika üye sayısına dâhil edilmediğini, ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde sendika üye sayılarının yeniden tespit edilmesini gerektirir bir usulsüzlük olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Fer'î müdâhil ... vekili cevap dilekçesinde; ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde sendika üye sayılarının yeniden tespit edilmesini gerektirir bir usulsüzlük bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 16.05.2023 tarihli kararı ile; aylıksız izinde olan kamu görevlilerinin üye sayılarının tespiti için dikkate alınamayacağı, yapılan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 16.05.2023 tarihli kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 21.09.2023 tarihli kararı ile; başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Bölge Adliye Mahkemesinin 21.09.2023 tarihli kararının süresi içinde vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece, eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda yer alan ve davaya katılma hakkı bulunan en yakın üye sayısına sahip sendika olan Türkiye Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri Kolu Kamu Çalışanları Sendikasına da (...) davanın ihbar edilmesi, belirtilen Sendikanın davaya katılması durumunda cevap ve delil sunma imkânı tanınması ve bu suretle işin esasının incelenmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma kararı doğrultusunda dava ihbar edilmiş, aylıksız izinde olan kamu görevlilerinin üye sayılarının tespiti için dikkate alınamayacağı, yapılan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; dava dilekçesinde belirttiği sebepleri ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30. maddesi şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
Somut uyuşmazlıkta, dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgeler ile ... İl Millî Eğitim Müdürlüğünün yazı cevabından; ...., İ.B., M.Ç., S.A.D. ve .... isimli kamu görevlilerinin, 4688 sayılı Kanun'un 30. maddesi gereğince kamu işyerinde düzenlenen tutanak tarihi olan 23.05.2022 tarihinde aylıksız izinde olması sebebiyle istatistiklerde dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. 4688 sayılı Kanun'a göre bir kamu görevlisinin aylıksız izinde olması sendika üyeliğini sona erdirmediği gibi belirtilen kamu görevlileri bakımından ödenmesi gerekli aidat bedelinin de 20.05.2022 tarihinde ödendiği görülmektedir. Bu itibarla belirtilen 5 kamu görevlisinin 2022 istatistiklerinde dikkate alınması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
3. ... İl Millî Eğitim Müdürlüğünün yazı cevabına göre, uyuşmazlık konusu olan B.B., C.T., F.P., İ.P., M.B. isimli kamu görevlilerinin ise 23.05.2022 tarihi itibarıyla aylıksız izinde olduğu bildirilmediğinden, bu kişiler bakımından tarafların beyanı alınmalı, gerekli araştırma yapılmalı ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.