"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2024/107 E., 2024/462 K.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar; davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... 08.05.2017 tarihli ve 37308 sayılı yazısı ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 9/1 hükmü uyarınca Sendikanın zorunlu organlarının genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu olduğu, genel kurul dışındaki organlara asil üye sayısı kadar yedek üye seçilmesi gerektiği, 08.05.2017 tarihli ve 37303 sayılı yazısı ile Sendika Tüzüğü'nde tespit edilen noksan ve aykırılıkların Kanunlara uygun hâle getirilerek hazırlanacak Tüzük'ün bir ay içerisinde Valilik İl Dernekler Müdürlüğüne gönderilmesi gerektiğinin adı geçen Sendikaya bildirildiğini, Sendika tarafından yazılara herhangi bir cevap verilmediğini, değişikliğe ilişkin bildirimlerin Valiliğe intikal ettirilmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Sendikanın kapatılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkiline gönderdiği yazıda seçimlerde asil üye kadar yedek üye seçilmesi gerektiğine ilişkin listenin doğru olduğuna, fakat bu hususun Sendikanın faaliyetlerinin durdurulmasını gerektirecek boyutta olmadığını, dilekçenin ekinde sunulan toplantı tutanağından da görüleceği üzere sadece Yönetim Kurulu yedek üye seçiminde bir tane üye eksikliği mevcut olduğunu, şu ana kadar eksikliğin giderilmemesinin nedeninin 6356 sayılı Kanun'a aykırı davranmak olmayıp müvekkilinin şube kongreleri bittikten sonra zaten seçimler yapılacağı için iki defa üst üste genel kurul yapmamak olduğunu, davacının Tüzük'te yapılmasını istediği değişikliklerin, İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünün yazısına istinaden gerekli düzeltmelerin, davacıya sunulan görüş dilekçesinde sunulduğunu ve davacıdan uygunluk bildirilmesi hâlinde Genel Kurul toplantısında aynen kabul edileceğinin bildirildiğini, görüş bildirildikten sonra Genel Kurul toplantısıyla değişikliğe gidilmesindeki amacın, düzeltmelerin yeniden mevzuata aykırı olmasının önüne geçilmesinin sağlanması olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.04.2022 tarihli kararı ile; davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 13.04.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesinin 16.01.2024 tarihli kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Bölge Adliye Mahkemesinin 16.01.2024 tarihli kararının süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece, Mahkemece, kanuni unsurları taşıyan bir dava dilekçesi sunması için başvurucuya bir haftalık kesin süre verilmesi, kesin süre içinde eksikliğin ikmal ettirilmesi ve bu suretle yargılamaya başlanılarak işin esasının incelenmesi, başvurucu tarafından bir haftalık kesin süre içinde kanuni unsurları taşıyan bir dava dilekçesi verilmemesi durumunda ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma ilâmı doğrultusunda; İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünce Toplu Taşıma İşverenleri Sendikasında Yönetim Kurulu asil üyesi kadar yedek üyenin seçilmediğinin tespit edildiği, bu itibarla Kanun'a aykırılıkların ve eksikliklerin giderilerek bir ay içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilmek üzere İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğüne bildirilmesini aksi takdirde 6356 sayılı Kanun'un ilgili maddelerine göre işlem tesis edileceği hususunun Sendikaya 08.05.2017 tarihli ve Esas 37308 sayılı yazı ile tebliğ edilmiş olduğu, İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünün 15.02.2018 tarihli ve Esas 15461 sayılı yazıları ile belirtilen eksikliğin davalı tarafından giderilmediğinin bildirildiği, Mahkemece 6356 sayılı Kanun'un ilgili maddesi gereğince davalı Sendikaya Yönetim Kurulundaki üye eksikliğinin giderilmesi için 60 günlük süre verildiği, verilen kesin süre içerisinde eksikliğin giderilmemesi hâlinde Sendikanın kapatılacağı ihtarının yapıldığı, davalı tarafından eksikliklerin giderildiğine ilişkin olarak bilgi belge sunulmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davalı Sendikanın kapatılması istemine ilişkindir.
6356 sayılı Kanun'un "Kuruluş Usulü" başlıklı 7. maddesi şöyledir:
"(1) Kuruluşlar, kurucularının kuruluşun merkezinin bulunacağı ilin valiliğine dilekçelerine ekli olarak kuruluş tüzüğünü vermeleriyle tüzel kişilik kazanır. Sendikalar için kurucuların kurucu olabilme şartlarına sahip olduklarını ifade eden yazılı beyanları; üst kuruluşlar için ilgili kuruluşların genel kurul kararları dilekçeye eklenir.
(2) Vali, tüzük ve kurucuların listesini on beş gün içerisinde Bakanlığa gönderir. Bakanlık; kuruluşun adını, merkezini ve tüzüğünü on beş gün içinde resmî internet sitesinde ilan eder.
(3) Tüzüğün veya bu maddede sayılan belgelerin içerdikleri bilgilerin kanuna aykırılığının tespit edilmesi ya da bu Kanunda öngörülen kuruluş şartlarının sağlanmadığının anlaşılması hâlinde ilgili valilik kanuna aykırılık veya eksikliklerin bir ay içinde giderilmesini ister. Bu süre içinde kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmemesi hâlinde, Bakanlığın veya ilgili valiliğin başvurusu üzerine mahkeme, gerekli gördüğü takdirde kurucuları da dinleyerek üç iş günü içinde kuruluşun faaliyetinin durdurulmasına karar verebilir. Mahkeme kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmesi için altmış günü aşmayan bir süre verir.
(4) Tüzük ve belgelerin kanuna uygun hâle getirilmesi üzerine mahkeme durdurma kararını kaldırır. Verilen süre sonunda tüzük ve belgelerin kanuna uygun hâle getirilmemesi hâlinde ise mahkeme kuruluşun kapatılmasına karar verir.
(5) Tüzük değişiklikleri ikinci fıkra hükmüne göre ilan edilir. Tüzük değişikliği ve kanuna aykırılık veya eksikliğin bulunduğu diğer işlemlerde de yukarıdaki hükümler uygulanır."
Somut uyuşmazlıkta; davacı Valilik tarafından eksikliklerin giderilmesinin istenildiği iki yazının davalıya tebliği söz konusudur. 08.05.2017 tarihli ve 37308 sayılı birinci yazı ile genel kurulda, yönetim kuruluna asil üye sayısı kadar yedek üye seçilmemesi şeklindeki eksikliğin giderilmesi gerektiği bildirilmektedir. 08.05.2017 tarihli ve 37303 sayılı ikinci yazıda ise sendika tüzüğünde kanuna aykırılıklar tespit edildiği ve bu eksikliklerin giderilmesinin gerektiği bildirilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi tarafından sadece birinci yazı doğrultusunda davanın kabulüne karar verildiği, kanuna aykırı Tüzük hükümleri bakımından davalıya süre verilmesi ve kapatma kararı verilmesinin söz konusu olmadığı, davacı bakımından da temyize başvurulmadığı gözetildiğinde, sadece 08.05.2017 tarihli ve 37308 sayılı yazı doğrultusunda değerlendirme yapılması gerekmektedir.
08.05.2017 tarihli ve 37308 sayılı yazı ile genel kurulda, yönetim kuruluna asil üye sayısı kadar yedek üye seçilmemesi sebebiyle 6356 sayılı Kanun'un 7/3 hükmü gereğince eksikliğin giderilmesi gerektiği ve mahkemece de bu eksiklik giderilmediği için davanın kabul edildiği görülmekte ise de karar dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
Kanun metninde açık bir şekilde ifade edildiği üzere, 6356 sayılı Kanun'un 7. maddesi; "Tüzüğün veya bu maddede sayılan belgelerin içerdikleri bilgilerin kanuna aykırılığının tespit edilmesi ya da bu Kanunda öngörülen kuruluş şartlarının sağlanmadığının" anlaşılması durumunda yahut aynı hükmün beşinci fıkrası gereğince Tüzük değişikliklerinde kanuna aykırılık veya eksiklik bulunan durumlarda işlerlik kazanabilir. Bu itibarla sendika yönetim kuruluna eksik yedek üye seçilmesi sebebiyle 6356 sayılı Kanun'un 7. maddesinin uygulanma olanağı söz konusu olmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
06.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.