"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : (Kapatılan)Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mah. Sıfatıyla)
1. Taraflar arasındaki “tazminat” davasından dolayı Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın esastan reddine karar verilmiştir.
2. Karar davacı mirasçıları vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı dava dilekçesinde; Keşan İcra Müdürlüğünün 2014/1312 E. sayılı dosyasında kendisinin temlik alacaklısı, kardeşinin ise borçlu olduğunu, Keşan hâkimi ...’ın Keşan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/191 E. sayılı dosyasında görev ve yetkisini aşarak verdiği ihtiyatî tedbir kararı ile taşınmazın 11.09.2017 tarihli ihalesini kanuna aykırı olarak durdurduğunu, ihtiyatî tedbir harcı ödenmeksizin tedbir kararının infaz edildiğini, ihbar olunan hâkimin bu şekilde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 46/1-(a),(c) ve (e) maddelerine aykırı davrandığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 3.000TL maddi ve 3.000TL manevi tazminatın davalı ... Hazinesinden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın haksız ve usule aykırı olduğunu, öncelikle zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, dava konusu edilen ihtiyatî tedbir kararı nedeni ile uğranıldığı iddia edilen zararın ve tazminat talebinin yasal şartlarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Özel Daire Kararı:
6. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 17.12.2019 tarihli ve 2019/1 E., 2019/3 K. sayılı kararı ile;
“DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Keşan İcra Müdürlüğünün 2014/1312 Esas sayılı dosyasında temlik alacaklısı olduğunu, borçlunun ise kendisinin kardeşi olduğunu, Keşan Hakimi ...'ın Keşan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/191 Esas sayılı dosyasında görev ve yetkisini aşarak verdiği ihtiyati tedbir kararı ile taşınmazın 11/09/2017 günlü ihalesini kanuna aykırı olarak durdurduğunu, ihtiyati tedbir harcı ödenmeksizin tedbir kararının infaz edildiğini, ihbar olunan hakimin bu şekilde 6100 sayılı HMK m.46/1-a,c,e maddelerine aykırı davrandığını, ihbar olunan hakimin kanunun açık hükmüne aykırı hareket ettiğini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 3.000,00 TL maddi ve 3.000,00 TL manevi tazminatın davalı ... Hazinesinden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın haksız ve usule aykırı olduğunu, öncelikle zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, dava konusu edilen ihtiyati tedbir kararı nedeni ile uğranıldığı iddia edilen zararın ve tazminat talebinini ve ayrıca HMK. 46. maddesine dayanan tazminat davasının yasal şartlarının oluşmadığını, haksız ve yersiz açılan davanın reddine karar verilmesini, HMK. 49. madde uyarınca davacının disiplin para cezası ile cezalandırılmasını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA VE GEREKÇE :
Dava; hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayanılarak ... aleyhine açılan maddi tazminat istemine ilişkindir. (HMK m.46.)
Dosya Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin 05/03/2019 tarih ve 2018/16 E., 2019/22 K. sayılı görevsizlik kararı ile dairemize gönderilmiştir.
Keşan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/191 Esas sayılı dosyası, Keşan İcra Dairesinin 2014/1312 Esas(eski 2010/1436 esas) sayılı dosyası, icra takibinde satışın ihtiyati tedbir yolu ile durdurulmasına ilişkin karar örneği, duruşma tutanakları, reddi hakim talebine ilişkin dilekçe örnekleri ve diğer beyanlar dosyada mevcuttur.
6100 s. HMK m.46'da "(1) Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı aşağıdaki sebeplere dayanılarak Devlet aleyhine tazminat davası açılabilir: a) Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin veya düşmanlık sebebiyle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması. b) Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması. c) Farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması. ç) Duruşma tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmiş olması. d) Duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması. e) Hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olması. (2) Tazminat davasının açılması, hâkime karşı bir ceza soruşturmasının yapılması yahut mahkûmiyet şartına bağlanamaz. (3) Devlet, ödediği tazminat nedeniyle, sorumlu hâkime ödeme tarihinden itibaren bir yıl içinde rücu eder." düzenlemesi yapılmıştır.
6100 s. HMK m.47'de "(1) (Değişik: 1/4/2015-6644/3 md.) Devlet aleyhine açılan tazminat davası, ilk derece ve bölge adliye mahkemesi hâkimlerinin fiil ve kararlarından dolayı, Yargıtay ilgili hukuk dairesinde; Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesinde ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülür. Dava, bu dairenin Başkan ve üyelerinin fiil ve kararlarından dolayı ise yargılama Yargıtay Üçüncü Hukuk Dairesinde yapılır. Verilen kararların temyiz incelemesi Hukuk Genel Kurulunca yapılır. Temyiz incelemesine, kararı veren başkan ile üyeler katılamaz. (2) Devletin sorumlu hâkime karşı açacağı rücu davası, tazminat davasını karara bağlamış olan mahkemede görülür. " düzenlemesi yapılmıştır.
6100 s. HMK m.48'de "(1) Tazminat davası dilekçesinde hangi sorumluluk sebebine dayanıldığı ve delilleri açıkça belirtilir; varsa belgeler de eklenir. (2) Mahkeme, açılan tazminat davasını, ilgili hâkime resen ihbar eder."
6100 s. HMK m.49'de "(1) Dava esastan reddedilirse davacı, beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına mahkûm edilir." şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Somut olayda davacı taraf HMK 46. Madde uyarınca Hakimin hukuki sorumluluğuna dayanılarak ... hakkında maddi tazminat davası açmıştır. HMK m.46'da yapılan açık düzenleme nedeniyle hakimin hukuki sorumluluğu nedeni ile açılacak davanın doğrudan Devlet aleyhine açılması zorunludur. Bu husus dava şartıdır.
Dosya içerisine toplanan deliller, davacı tarafından temlik alınan icra alacağı, icra takibinde verilen satış kararı, Keşan İcra Müdürlüğünün 2014/1312 esas sayılı takip dosyasından %115 teminat karşılığı icra takibinin tedbiren durdurulmasına yönelik verilen ihtiyati tedbir kararı ve tüm dosya içeriğine göre devam eden icra takibinde İİK 72. Maddede yapılan düzenleme uyarınca kural olarak icra takibinden sonra ihtiyati tedbir verilemeyeceği, somut olayda takibe konu alacağın %115'i oranında teminat yatırılması karşılığında icra takibindeki satışın durdurulduğu, verilen bu ihtiyati tedbir kararı nedeni ile davacı tarafın maddi ve manevi tazminat talebinde bulunduğu, hakimin hukuki sorumluluğu nedeni ile tazminata hükmedilebilmesi için HMK. 46. Maddede düzenlenen yasal koşulların oluşmadığı anlaşıldığından davanın esastan reddine karar vermek gerekmiştir.
Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
HÜKÜM :
1- Davacının davasının ESASTAN REDDİNE, Davacının 6100 sayılı HMK 49. maddesi gereğince 600 TL disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına,
2-Davalı ... kendisini bir vekil marifeti ile temsil ettirdiğinden red edilen maddi tazminat nedeni ile karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 3,13 maddeleri uyarınca hesaplanan takdiren 3.000,00 TL (vekalet ücreti davanın kabul ve red edilen miktarını geçemeyeceğinden) maktu vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı Hazineye verilmesine,
3-Davalı ... kendisini bir vekil marifeti ile temsil ettirdiğinden red edilen manevi tazminat nedeni ile karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 3,10 maddeleri uyarınca hesaplanan takdiren 3.000,00 TL (vekalet ücreti davanın kabul ve red edilen miktarını geçemeyeceğinden) maktu vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı Hazineye verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5- Peşin harçtan maktu harcın mahsubu ile artan 58,06 TL harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacı tarafa iadesine,
6-Keşan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/191 Esas sayılı dosyasının karar kesinleştiğinde tomarıyla mahalline iadesine…” karar verilmiştir.
Kararın Temyizi:
7. Özel Daire kararı süresi içinde davacı mirasçıları vekili tarafından temyiz edilmiştir.
II. GEREKÇE
8. Dava, HMK’nın 46. maddesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
9. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 46. maddesinde sorumluluk nedenleri sınırlı olarak sayılmıştır. HMK’nın 46. maddesinde “(1) Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı aşağıdaki sebeplere dayanılarak Devlet aleyhine tazminat davası açılabilir:
a) Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin veya düşmanlık sebebiyle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.
b) Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.
c) Farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması.
ç) Duruşma tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmiş olması.
d) Duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması.
e) Hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olması.” düzenlemesi bulunmaktadır.
10. Somut olayda HMK’nın 46. maddesinde sınırlı sayıda belirtilen sorumluluk sebeplerinden hiçbiri bulunmadığından ve hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı tazminat şartları oluşmadığından Özel Dairece davanın reddine karar verilmesi yerindedir.
11. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere, delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın onanması gerekir.
III. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Davacı mirasçıları vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın ONANMASINA,
Harç peşin alındığından harç alınmasına yer olmadığına, 07.04.2022 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.