"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki “kıymet takdirine itiraz” isteminden dolayı yapılan yargılama sonunda Gebze 1. İcra (Hukuk) Mahkemesi ile Ardahan 2. Asliye Hukuk (İcra Hukuk) Mahkemesince verilen kesinleşmiş yetkisizlik kararlarına ilişkin Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 25.04.2022 tarihli ve 2022/4792 E., 2022/7396 K. sayılı kararı ile yargı yerinin belirlenmesi üzerine Gebze 1. İcra (Hukuk) Mahkemesince önceki kararda direnilmiştir.
1. Hukuk Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonunda gereği görüşüldü:
2. Talep, kıymet takdirine itiraza ilişkindir.
3. Kıymet takdirine itiraz istemi Gebze 1. İcra (Hukuk) Mahkemesinde talep edilmiş, mahkemece 25.11.2021 tarihli ve 2021/627 E., 2021/645 K. sayılı karar ile mahkemenin yetkisizliğine, dosyanın Ardahan İcra Mahkemesine gönderilmesine kesin olmak üzere karar verilmiştir.
4. Davacının talebi üzerine dosya Ardahan 2. Asliye Hukuk (İcra Hukuk) Mahkemesine gönderilmiş, bu mahkemece 09.02.2022 tarihli ve 2021/76 E. 2022/10 K. sayılı karar ile karşı yetkisizlik kararı verilerek yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın ilgili Yargıtay Hukuk Dairesine gönderilmesine kesin olarak karar verilmiştir.
5. Dosya Yargıtay 5. Hukuk Dairesine gönderilmiş, Özel Dairenin 25.04.2022 tarihli ve 2022/4792 E. 2022/7396 K. sayılı kararıyla yargı yeri olarak Gebze 1. İcra (Hukuk) Mahkemesi belirlenmiştir.
6. Söz konusu karara karşı Gebze 1. İcra (Hukuk) Mahkemesi 21.06.2022 tarihli ve 2022/337 E. 2022/427 K. sayılı kararla direnme hükmü tesis etmiştir.
7. Hukuk Genel Kurulunca yapılan görüşmeler sırasında işin esasına geçilmeden önce, direnmeye konu uyuşmazlığın yargı yeri belirlenmesine ilişkin olduğu görülmekle Mahkemece, Özel Daire kararına karşı direnilmesinin mümkün olup olmadığı hususu ön sorun olarak tartışılmıştır.
8. Sorunun çözümü için 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) yargı yeri belirlenmesine ilişkin yasal düzenlemelerinin açıklanmasında yarar vardır.
9. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 21. maddesine göre;
“a) Davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkemenin davaya bakmasına herhangi bir engel çıkarsa.
b) İki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesi konusunda bir tereddüt ortaya çıkarsa.
c) İki mahkeme de görevsizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse.
ç) Kesin yetki hâllerinde, iki mahkeme de yetkisizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse” davaya bakacak mahkemenin tayini için yargı yeri belirlenmesi yoluna başvurulur.
10. Anılan Kanun’un 22. maddesine göre, yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur. İki mahkemenin aynı dava hakkında göreve veya yetkiye ilişkin olarak verdikleri kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleştiği takdirde, görevli veya yetkili mahkeme, ilgisine göre bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca belirlenir.
11. Bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca verilen yargı yeri belirlenmesi ile kanun yolu incelemesi sonucunda kesinleşen göreve veya yetkiye ilişkin kararlar, davaya ondan sonra bakacak mahkemeyi bağlar.
12. Yargıtay ilgili dairesinin yargı yerini (davaya bakacak olan mahkemeyi) belirleyen kararına karşı temyiz veya karar düzeltme yoluna başvurulamayacağı gibi, Yargıtayın kendisini görevli bulduğu için yargı yeri olarak belirttiği mahkeme, direnme kararı veremez (Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, C.I, s. 671).
13. Somut olay incelendiğinde; mahkemeler arasında çıkan yetkiye ilişkin uyuşmazlık Yargıtay 5. Hukuk Dairesince giderilmiş ve Gebze 1. İcra (Hukuk) Mahkemesinin yetkili olduğuna karar verilerek yargı yeri belirlenmiştir.
14. Yukarıda açıklandığı üzere bu kararın mahkeme için bağlayıcı olduğu açıktır.
15. Öte yandan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 10.06.1942 tarihli ve 1942/26-16 sayılı kararında, merci tayini kararlarının, davaya daha sonra bakacak yerel mahkemeleri olduğu gibi Yargıtay Dairelerini de bağlayacağı belirtilmiştir.
16. Nitekim merci tayinine ilişkin Yargıtay Özel Dairesinin kararlarına karşı direnilemeyeceği Hukuk Genel Kurulunun 18.11.1953 tarihli ve 4/121-125 E.-K.; 28.03.2007 tarihli ve 2007/13-191 E.-2007/167 K.; 03.04.2013 tarihli ve 2012/18-1226 E.-2013/416 K.; 26.02.2014 tarihli ve 2013/17-2405 E.-2014/191 K.; 04.11.2021 tarihli ve 2021/(13)3-765 E., 2021/1323 K. sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
17. Hâl böyle olunca Yargıtay Özel Dairesinin yargı yeri belirlenmesine ilişkin kararına karşı direnme yolunun kapalı bulunduğu gözetilerek işin esasının incelenmesi gerekirken Mahkemece önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
18. Direnme kararı, belirtilen bu değişik gerekçeyle bozulmalıdır.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Direnme kararının bu değişik gerekçe ve nedenlerden dolayı usulden BOZULMASINA, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 22.11.2022 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.