"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescili istemine ilişkin açılan davadan dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin kararın, davacı Hazine tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (kapatılan) 16. Hukuk Dairesi tarafından yapılan inceleme sonucunda bozulması üzerine, yerel mahkeme tarafından bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne dair verilen karar süresi içinde davalı ... tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı Hazine dava konusu 162 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle ... adına tespit ve tescil edildiğini; ancak çekişmeli taşınmaz üzerinde adı geçen lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşmadığı iddiasına dayanarak tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmıştır.
II. CEVAP
Davalı taraf, çekişmeli taşınmazın kadastro tespit tarihinden evvel kanunda aranan süre boyunca kendisi tarafından zilyet edildiğini, taşınmaz üzerinde iktisap koşullarının oluştuğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI (1)
Kızılcahamam Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, 14.03.2014 gün, 2013/260 Esas, 2014/128 Karar sayılı kararında, davalı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği, davacı Hazine’nin iddiasını ispat edemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA İLAMI
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Yerel Mahkemenin sözü edilen kararına karşı yasal süresi içerisinde davacı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Gerekçe ve Sonuç
Yargıtay (kapatılan) 16. Hukuk Dairesi 22.02.2018 gün, 2018/114 Esas, 2018/1158 Karar sayılı kararında özetle, "Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu belirtilerek, doğru sonuca varılabilmesi için yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğe ilişkin maddi olaylara dayalı beyan alınması, 3 kişilik uzman ziraat bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın toprak yapısı ile komşu parsellerin toprak yapısının mukayese edilmesi suretiyle ve çekişmeli taşınmazın toprak yapısı ve niteliği ile üzerindeki bitki örtüsünü belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması, ayrıca tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları üzerinde jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak; çekişme konusu taşınmazın hava fotoğraflarında işaretlenmek suretiyle bu yerin önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğu, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının, zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünün belirlenmesi istenilmesi, taşınmaz üzerinde ev yapılmış olmasının tek başına imar-ihya olduğunu göstermeyeceği hususu göz önünde bulundurulması, ardından tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi’’ gereğine değinilmiştir.
V. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI (2)
Kızılcahamam Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, 24.04.2019 gün, 2018/135 Esas, 2019/126 Karar sayılı kararında, çekişmeli taşınmaz üzerinde davalı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kızılcahamam Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yukarıda sözü edilen kararına karşı yasal süresi içerisinde davalı ... tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı temyiz dilekçesinde özetle, dava konusu taşınmazın tespit tarihinden önce 20 yılı aşkın zamandır nizasız ve fasılasız kullanıldığını, köy ihtiyar heyeti tarafından kendilerine bırakılan dava konusu taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetliğin bulunduğu, zira dava konusu taşınmazın bulunduğu köyün hayvancılık ile meşgul olduğu, kendilerinin de dava konusu taşınmaz üzerinde hayvancılık faaliyeti sürdürdüğü, ayrıca taşınmaz üzerinde sebze tarımının da yapıldığını, mahkemenin delillerin değerlendirilmesi ve takdirinde hataya düştüğünü belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, yörede yapılan kadastro sırasında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle davalılar murisi adına tespit ve tescil edilen çekişmeli taşınmaz hakkında Hazine tarafından, davalı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşmadığı iddiasına dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil davasıdır.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun “Tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malların tespiti” başlıklı 14. maddesinde; “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.’’ Olağanüstü zamanaşımı yolu ile taşınmaz mülkiyetinin kazanılması ve taşınmazın zilyedi adına tespitine ilişkin temel koşulların 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre; tapuda kayıtlı olmayan bir taşınmaz, aralıksız ve nizasız yirmi yıllık süreyle malik sıfatı ile elinde bulunduran ve zilyedi olan kişi adına tespit ve tescil edilecektir.
3.2.2 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun ve 17. Maddesi, "– Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde hazine adına tespit edilir.’’
3.2.3 Zilyetlik, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 973. maddesinde, "Bir şey üzerinde fiilî hâkimiyeti bulunan kimse onun zilyedidir. Taşınmaz üzerindeki irtifak haklarında ve taşınmaz yüklerinde hakkın fiilen kullanılması zilyetlik sayılır" şeklinde tanımlanmıştır. Bir şeye malik olmayan kimsenin zilyetliği zamanla o şeyin mülkiyetinin kazanılmasını sağlayabilir. Mülkiyetin kazanılma sebeplerinden biri olan zilyetliğin konusu ancak maddi şeylerdir. Zilyetliğin tanımında da görüleceği gibi, zilyetlik olması için bir şeyin bulunması ve ayrıca o şey üzerinde fiili hâkimiyetin kurulması ve kullanılması gerekir (İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.12.1998 tarihli ve 1996/4 E., 1998/3 K. sayılı kararı).
3.2.4 Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi gereğince zilyedi lehine taşınmazın tespiti koşullarına ilişkin yapılan açıklamaların yanında, 3402 sayılı Kanun'un "Hazine adına tespit" başlıklı 18. maddesinde;
"Yukarıdaki maddelerin hükümleri dışında kalan ve tescile tabi bulunan taşınmaz mallar ile tarım alanına dönüştürülmesi veya ekonomik yarar sağlanması mümkün olan yerler Hazine adına tespit olunur.
Orta malları, hizmet malları, ormanlar ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da bir kamu hizmetine tahsis edilen yerler ile kanunları uyarınca Devlete kalan taşınmaz mallar, tapuda kayıtlı olsun olmasın kazandırıcı zamanaşımı yolu ile iktisap edilemez" hükmüne yer verilmiştir.
3.2.5 3402 sayılı Kanun'un 18. maddesinden önce gelen 13, 14 ve 17. maddelerinde mülkiyet hakkının tespitine ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Kanun'un önceki maddelerinde özel veya tüzel kişiler adına taşınmaz malların tespit ve tescil şartlarına yer verilmişken, Kanun'un 18/1. fıkrası ile bunların dışında kalan ve tescile tabi olan malların Hazine adına tespit ve tescil edileceği, diğer bir deyişle özel ve tüzel kişiler lehine iktisap şartları oluşmayan malların Hazineye ait olması esası getirilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasında ise kamunun yararlanmasına mahsus orta malları ile hizmet mallarının (3402 sayılı Kanun'un m. 16/1), ormanların (6831 sayılı Orman Kanunu m. 1 vd), devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da (TMK'nın m.715) kamu hizmetine tahsis edilmeyen yerler ile kanunlar uyarınca devlete kalan yerlerin olağanüstü zamanaşımı zilyetlik yolu kazanılamayacakları açıkça ifade edilmiştir.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Çamlıdere ilçesi, Elmalı ( Kargalar Yerleşkesi) çalışma alanında bulunan 162 ada 2 parsel sayılı, 5.888,13 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın yörede 2005 yılında yapılan kadastro tespiti sırasında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle davalılar murisi ... adına tespit ve tescil edildiği anlaşılmaktadır.
3.3.2. Davacı Hazine, dava konusu 162 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle ... adına tespit ve tescil edildiğini; ancak çekişmeli taşınmaz üzerinde adı geçen lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşmadığı iddiasına dayanarak tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmıştır.
3.3.3 Mahkeme tarafından bozma ilamı ışığında mahallinde keşif yapılmış, bilirkişi raporları alınmış, tarafların gösterdiği deliller toplanmış ve yazılı şekilde karar verilmiştir.
3.3.4 Dosya içeriğine, toplanan delillere, kararın (V) numaralı bendinde yer verilen yerel mahkeme kararının gerekçesinde belirtilen yasal ve hukuksal gerekçeye göre, yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VII.SONUÇ:
Hükmüne uyulan bozma kararında gösterildiği şekilde işlem yapılarak karar verilmiştir. Davalının yerinde bulunmayan temyiz itirazının reddiyle, usul ve yasaya ve bozma kararının gerekçelerine uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 36,30 TL onama harcının temyiz edenden alınmasına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 26/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.