"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 30.06.2014 tarihli ve 2014/3990 Esas – 2014/9330 Karar sayılı kararı temyiz süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, Gürsel Mahallesi çalışma alanında bulunan 250 ada 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazları önceki maliklerinden satın aldığını, eklemeli zilyetlikle birlikte 100 yıldan beri nizasız fasılasız tarım arazisi olarak kullandığını ileri sürerek, tapu kayıtlarının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar, davaya savunma getirmemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. TemyizYoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 30.06.2014 tarihli ve 2014/3990 E., 2014/9330 K. sayılı ilamı ile ‘‘...yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar için yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece, çekişmeli taşınmazların niteliği ile ilgili yöntemine uygun şekilde araştırma yapılmamış, taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyetliğin sürdürülüş biçimi ve süresi araştırılmamış, belirtmelik bilirkişilerinin sağ olup olmadıkları üzerinde durulmamış ve sağ olmaları halinde beyanlarına başvurulmamış, taşınmazın niteliği ve zilyetlik hususlarında yapılan araştırmada hava fotoğraflarından yararlanılmamış, Eymir Köyü içinde tespit gören komşu taşınmazlarda dahil olmak üzere çekişmeli taşınmazlara komşu tüm taşınmazların kadastro tutanak suretleri ile dayanağı belgeler getirtilerek uygulamada yararlanılmamıştır. Sağlıklı sonuca varılabilmesi için, Eymir Köyü içinde tespit gören komşu
taşınmazlarda dahil olmak üzere çekişmeli taşınmazlara komşu tüm taşınmazların kadastro tutanak suretleri ile dayanağı belgeler ile davaya konu 250 ada 7 parsel sayılı taşınmazın tapusunun ihdas tarihinden, 250 ada 8 parsel sayılı taşınmazın tespit tarihi olan 2000 yılından geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, belirtmelik bilirkişileri, aynı yönteme göre tespit edilecek taraf tanıkları, tespit bilirkişileri, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulu katılımı ile keşif yapılmalıdır. Taşınmazın başında yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazların öncesinin mer’a, yaylak veya kışlak olup olmadığı, taşınmazların devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği, etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, 3 kişilik zirai bilirkişi kurulundan, taşınmazların toprak yapısı ve niteliğini belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazların incelenen 3 adet fotoğrafa göre sınırlarının ve niteliğinin belirlenmesi istenmeli, taşınmazların tüm yönlerinden gösterir fotoğrafları çektirilmeli, fen bilirkişiye keşfi takibe imkan verir ve denetime elverişli kroki ve ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir...’’ gerekçesi ile mahkeme kararı bozulmuştur.
3. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece, zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle, 250 ada 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazlar içerisinde kalan fen bilirkişisi raporunda yeşil renkle gösterilen kısımların mevcut tapu kaydının iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, eksik incelemeye dayandığını ileri sürmüş ve re'sen belirlenecek sebeplerle hükmün bozulmasını istemiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, eklemeli zilyetlik, kazandırıcı zamanaşımı hukuksal sebebine dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1 TMK’nın 713/1 maddesinde “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak 20 yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.” hükmüne yer verilmiştir.
6.2.2 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 46/1. maddesinde "Kadastrosu yapılacak veya daha önce tapulama veya kadastrosu tamamlanmış bulunan yerlerde, 766 sayılı Kanun'un 37. maddesi veya 4753 sayılı Kanun ile ek ve tadilleri uyarınca Hazine adına kaydedilen taşınmaz mallar bu Kanun hükümlerine göre doğan iktisap şartlarına istinaden zilyetleri adına tespit ve tescil olunur." ve yine aynı Kanun'un 14. maddesinde; “ Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100
dönüme kadar olan ( 40 ve 100 dönüm dâhil ) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az 20 yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.” hükümlerine yer verilmiştir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1 Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 250 ada 7 parsel sayılı taşınmaz toprak komisyonunca oluşturulan tapu kaydı nedeniyle, 250 ada 8 parsel sayılı taşınmaz ise ham toprak niteliği nedeniyle Hazine adına tespit ve tescil edildiği anlaşılmaktadır.
6.3.2 Hemen belirtilmelidir ki, mahkemenin Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğar. Mahkemece, bozma ilamına uyulmakla bu çerçevede araştırma ve inceleme yapılması gerekirken bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmediği anlaşılmaktadır. Şöyle ki, dayanak tapu kayıt uygulaması, çekişmeli taşınmaza komşu Eymir köyüne ait taşınmaz tutanakları ve varsa belgeleri getirtilmeden yapılmış, komşu taşınmazların çekişmeli taşınmazı ne olarak okuduğu üzerinde durulmamıştır. Bundan ayrı taşınmazın niteliği, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklinin ve süresinin ne olduğunun tespitini içermeyen, ziraat bilirkişi kurul raporu ve jeodezi bilirkişilerinin yetersiz ve soyut içerikli raporu ile yetinilmiş, bu hususta bozma ilamında belirtildiği şekilde ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmamış, geoportal.harita.gov.tr adresinden eldeki hava fotoğraflarından daha eski hava fotoğrafları olup olmadığı sorgulanmamış ve 8 parsel sayılı taşınmaza ilişkin tanık ifadeleri alınmaksızın hüküm kurulması cihetine gidilmiştir.
6.3.3 Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle, Eymir köyü içinde tespit gören komşu taşınmazlar da dahil olmak üzere çekişmeli taşınmazlara komşu tüm taşınmazların kadastro tutanak suretleri ile dayanağı belgeler ile çekişmeli taşınmazlara ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre eğer dosya içerisine kazandırılmamış davaya konu 250 ada 7 parsel sayılı taşınmazın tapusunun ihdas tarihinden, 250 ada 8 parsel sayılı taşınmazın tespit tarihi olan 2000 yılından geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları varsa Harita Genel Müdürlüğünden celp edilerek dosya arasına konulmalıdır.
6.3.4 Dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra; mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, belirtmelik bilirkişileri, aynı yönteme göre tespit edilecek taraf tanıkları, tespit bilirkişileri, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve daha önceki keşiflere katılmamış yeni 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulu katılımı ile keşif yapılmalıdır.
6.3.5 Taşınmazın başında yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu edilen her iki taşınmazın ayrı ayrı geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazların öncesinin mer’a, yaylak veya kışlak olup olmadığı, taşınmazların devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği, etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmelidir.
6.3.6 Ziraat mühendisleri bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki tarımsal niteliğini bildiren, imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise imar-ihyanın tamamlanma tarihi ile zilyetliğin sürdürülüş şeklini ve süresini açıklayan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, kot farkını, eğimini, bitki desenini irdeleyen, önceki ziraat bilirkişi raporlarını değerlendiren, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş, somut verilere ve bilimsel esaslara dayalı, daha önceki raporları irdeler ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
6.3.7. Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulundan, dosya arasına getirtilen tüm hava ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi suretiyle, taşınmazın fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki niteliği, kullanım şekli, tarımsal faaliyetin bulunup bulunmadığı, sınırlarının sabit olup olmadığı ve aynı zamanda çekişmeli taşınmaz bölümlerini hava fotoğrafı üzerinde işaretleyerek tespit edilen hususların denetlenmesini sağlar ve önceki raporların irdelenerek çelişkinin sebebinin açıklandığı ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlemesi istenilmelidir.
6.3.8. Fen bilirkişisinden, keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir krokili rapor aldırılmalıdır.
6.3.9. Bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek davaya konu 250 ada 7 parsel sayılı taşınmazın tapusunun ihdas tarihinden, 250 ada 8 parsel sayılı taşınmazın tespit tarihi olan 2000 yılından geriye doğru 20 yıllık kazandırıcı zamanaşımı süresinin davacı lehine aralıksız, nizasız gerçekleşip gerçekleşmediği değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
V. SONUÇ:
Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 Sayılı Yasa'nın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 Sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.