"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkin açılan davada bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne ilişkin verilen karar, süresi içinde davacılar vekili ve davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; sınırlarını belirttikleri 12.158,88 metrekare yüz ölçümündeki tapulama harici taşınmazın davacıların babalarından intikal ettiğini, bu yerin 40 yılı aşkın bir zamandır kullanıldığını ileri sürerek, davacılar adına payları oranında tescilini talep etmişlerdir
II. CEVAP
2.1. Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; mahallinde yapılan tahkikat neticesinde dava konusu bölümün imar ihya edilmediğini, davacılar lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığını, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
2.2. Davalı ... cevap dilekçesinde; 6360 sayılı Yasa gereğince kendilerinin köy tüzel kişiliği yerine davada taraf olduğunu, dava konusu yerin kadastro çalışmaları sırasında tapulama harici bırakıldığını, bu yer hakkında davacılar lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığını belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Manavgat 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 17/06/2015 tarihli ve 2014/89 E., 2015/301 K. sayılı kararıyla; mahallinde yapılan keşif, alınan beyanlar ve bilirkişi raporlarından davacılar lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişisi rapor ve krokisinde (B) harfi ile gösterilen 247 ada 1 nolu parselin dışında kalan 9.977,36 metrekare yerin tarla vasfı ile veraseten iştirakli olarak davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin kısma yönelik talebin reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Manavgat 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesi 07/02/2019 tarihli ve 2016/5464 E., 2019/754 K. Sayılı karalı ile “... davaya dahil edilerek taraf teşkili sağlandıktan sonra netice hakkında karar verilmesi” gereğine değinilerek sair yönler incelenmeksizin hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Manavgat 4. Asliye Hukuk Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen karar
Manavgat 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 26/04/2019 tarihli ve 2019/75 E. 2019/142 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişisi rapor ve krokisinde (B) harfi ile gösterilen 247 ada 1 nolu parselin dışında kalan 9.977,36 metrekare yüz ölçümündeki yerin tarla vasfı ile veraseten iştirakli olarak davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin kısma yönelik talebin reddine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası İlk Derece Mahkemesi Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derce Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
5.1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde (A) harfi ile gösterilen bölüm yönünden de zilyetlikle iktisap koşulları oluştuğu halde bu bölüm yönünden davalarının reddedilmesinin yerinde olmadığını belirterek, kararın (A) harfi ile belirtilen bölüm yönünden bozulmasını talep etmiştir.
5.2. Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; mahkemece eksik inceleme neticesinde karar verildiğini, imar ihya hususunun yeterince araştırılmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava dilekçesindeki açıklamalar ve iddianın ileri sürülüş biçimine göre kadastro tespiti sırasında tescil harici bırakılan bölümün tescili isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1.3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, "Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.”
6.2.3. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, "Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir." hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Bir taşınmazın niteliğini, kullanım durumunu ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığını belirlemenin en etkili yöntemi hava fotoğrafı incelemesi olup, Mahkemece hava fotoğrafı incelemesi yaptırılmamış, taşınmaz bölümleri üzerinde imar-ihyanın ne zaman tamamlandığını ve tamamlanma tarihinden dava tarihine kadar zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü açıklamaktan uzak, tek ziraatçi bilirkişi tarafından hazırlanan soyut içerikli rapor hükme esas alınmıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
6.3.2. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişisi huzuruyla keşif icra edilmeli, mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar ve ihyaya konu edilip edilmediği, imar ve ihyaya konu edilmiş ise, ihyanın hangi tarihte başlayıp, ne zaman bitirildiği hususunda yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı, ayrıntılı bilgi alınmalı, 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacı lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; Mahkemece yukarıda açıklanan (6.3.1.- 6.3.2.) bendlerinde belirtilen hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile (IV.3. numaralı bentte) gösterilen hükmün BOZULMASINA, alınan peşin harcın istek halinde davacılara geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.