"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 16. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : BİRECİK 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPUSUZ TAŞINMAZ TESCİLİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescili istemine ilişkin açılan davadan dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece verilen kabul kararını davalı ... temsilcisinin istinaf etmesi üzerine, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararın, davalı ... temsilcisi tarafından temyiz edilmiş, Bölge Adliye Mahkemesinin 13/01/2020 tarih 2019/2338 E. 2019/834 K. sayılı ek kararı ile temyiz talebinin süresinde yapılmadığı gerekçesiyle temyiz talebinin reddine dair karar davalı ... temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar dava dilekçesinde özetle; sınırlarını belirtmiş oldukları ve dava dilekçesi ekindeki krokide gösterdikleri 117.579,42 m² kısmın babalarından kendilerine intikal eden yer olduğunu, 50 yılı aşkın bir zamandır eklemeli zilyetliklerinde bulunduğunu, öncesinde tescil harici bırakılan yer iken 20 yılı aşkın bir zaman önce imar ihya işlemleri tamamlanarak tarım arazisi olarak kullanıldıklarını, bu bölümün 3-4 ay kadar önce toplulaştırma projesi neticesinde davalı ... adına tescil edildiğini belirterek, bu bölümün Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile adlarına tescilini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
Davalı ... ve davalı ... temsilcisi davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Birecik Asliye Hukuk Mahkemesinin 16/05/2018 tarihli ve 2014/894 E., 2018/396 K. sayılı kararıyla; davanın kabulü ile 23/02/2016 havale tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 117.579,42 metrekare bölümün tapu kaydının iptali ile 1/2 paylarla davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temsilcisi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.İstinaf Nedenleri
Davalı ... temsilcisi istinaf dilekçesinde; dava konusu bölümün 766 sayılı Yasanın 2. maddesi gereğince tapulama harici bırakılan yer olduğunu, davacının bu yer üzerinde imar ihya işlemlerini yaptıktan sonra 20 yıllık zilyetlik suresinin bulunması gerektiğini, davacılar lehine bu şartları oluşmadığını, ayrıca davanın hak düşürücü süreye uğradığını belirterek mahkeme kararını kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 04/11/2019 tarihli ve 2019/2338 E. 2019/834 K. sayılı kararıyla; davalı ... temsilcisinin istinaf başvurusunun HMK'nun 353/1-b.1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararı davalı ... vekiline 02/12/2019 tarihinde tebliğ edilmiş, karara karşı 18/12/2019 tarihinde davalı ... temsilcisi tarafından temyiz isteminde bulunmuş, Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince 13/01/2020 tarihli ek karar ile süresi içerisinde yapılmayan temyiz talebinin reddine karar verilmiş, davalı ... temsilcisi süresi içerisinde ek karara yönelik temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı ... temsilcisi temyiz dilekçesinde; söz konusu kararın Muhakemat Müdürlüğüne tebliğ edildiğini, posta yolu ile Birecik Kaymakamlığı tarafından 18/12/2019 tarihinde Müdürlüğe tebliğ edildiğini ve aynı tarihte temyiz dilekçesi verildiğini, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından temyiz talebinin süresinde yapılmadığı gerekçesiyle ret kararı verildiğini, öncelikli olarak tebligatın Muhakemat Müdürlüğüne yapılması yerinde olmadığından ek kararın kaldırılmasını, Mahkemece eksik inceleme neticesinde karar verilmiş olması nedeniyle hükmün bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava dilekçesindeki açıklamalar ve iddianın ileri sürülüş biçimine göre kadastro tespiti sırasında tescil harici bırakılan ancak sonrasında ihdasen Hazine adına tescil edilen taşınmaza yönelik açılmış tapu iptali ve tescili isteğine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
3.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14. maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.”
3.2.3. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, "Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir." hükümlerini içermektedir.
3.2.4. 7201 sayılı Tebligat Kanunu
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Davacı çekişmeli taşınmaz bölümünün tapu kaydının iptali ile adına tescili
istemiyle Birecik Mal Müdürlüğü hasım gösterilmek suretiyle dava açmış, dava dilekçesi ve mahkeme kararı Birecik Mal Müdürlüğüne tebliğ edilmiş, yargılama aşamalarında da davalı vekil ile temsil edilmemiştir. Ne var ki, Bölge Adliye Mahkemesi kararı Birecik Mal Müdürlüğü adresine tebliğe çıkarılmış olmasına rağmen, her nasılsa Şanlıurfa Muhakemat Müdürlüğüne tebliğ edilmiştir. Bu şekilde yapılan tebligatın usulüne uygun olduğu kabul edilemeyeceğine göre, Muhakemat Müdürlüğüne yapılan tebligat tarihi esas alınarak davalı ... temsilcisinin temyiz talebinin süresinde olmadığı gerekçesi ile 13/01/2020 tarihli ek karar ile reddedilmesi yerinde olmadığından ek kararın kaldırılması gerekmektedir.
3.3.2. Davalı ... temsilcisinin işin esasına yönelik temyiz taleplerinin incelenmesine gelince; Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacılar yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Bir taşınmazın niteliğini, kullanım durumunu ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığını belirlemenin en etkili yöntemi hava fotoğrafı incelemesi olup, Mahkemece hava fotoğrafı incelemesi yöntemince yaptırılmamış, taşınmaz bölümleri üzerinde imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı tam olarak belirlenmemiş, tamamlanma tarihinden Hazine adına tescil tarihine kadar zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü açıklamaktan uzak ziraatçi bilirkişi raporu ile yetinilmiş ve hükme esas alınmıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
3.3.3. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, ihdasen tapunun oluştuğu tarihten 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, davacı tarafa varsa tanıklarını bildirmek için süre ve imkan tanınmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve taraf tanıkları, önceki keşiflerde görev almamış 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli, mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli, yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar ve ihyaya konu edilip edilmediği, imar ve ihyaya konu edilmiş ise, ihyanın hangi tarihte başlayıp, ne zaman bitirildiği hususunda maddi olaylara dayalı, ayrıntılı bilgi alınmalı, 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek, çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın ne zamandan beri ne şekilde kullanıldığını açıklayan, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacılar lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. SONUÇ:
1. Yukarıda (3.3.1, numaralı bentde) açıklanan nedenlerle; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 13/01/2020 tarihli ek karara yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile, ek kararın KALDIRILMASINA,
2. Mahkemece yukarıda açıklanan (3.3.2.- 3.3.3.) numaralı bentlerinde belirtilen hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup davalı ... temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373/1. maddesi uyarınca Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesinin (III. numaralı bentte) gösterilen hükmünün 6100 saylılı HMK’nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın karar veren Birecik Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesine Gönderilmesine, Hazine harçtan muaf olmasına rağmen alınan 262,90 TL harcın davalı ...’ye iadesine 28/03/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.