"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPUSUZ TAŞINMAZIN TESCİLİ
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkin açılan davadan dolayı Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne ilişkin verilen kararın Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesi tarafından tekrar bozulması üzerine, Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne dair verilen karar süresi içinde davalı Hazine vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... dava dilekçesinde, yapılan kadastro çalışmaları sırasında kendisine ait olan taşınmazın bir kısmının 151 ada 42 parsel numarası ile adına tespit edildiğini, kalan bölümünün ise tespit dışı bırakıldığını ileri sürerek, dava dilekçesinde mevkii ve sınırları yazılı bulunan 4.500,00 m2 yüzölçümündeki taşınmazın adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunu açıklayarak, davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Kaş Asliye Hukuk Mahkemesinin 08/07/2009 tarihli ve 2007/349 E., 2009/183 K. sayılı kararıyla; davanın kabulü ile Kaş ilçesi Sahil Palamut köyünde bulunan 22/04/2009 havale tarihli fen bilirkişi raporuna ekli krokide (A) ve (B) harfleri ile gösterilen tescil harici bırakılan toplam 4.266,79 m2 yüzölçümlü taşınmazın davacı ... oğlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kaş Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 01/07/2010 tarihli ve 2010/863 E., 2010/3603 K. sayılı kararında, dava konusu taşınmazın öncelikle hangi köy sınırları içerisinde bulunduğunun tespiti ile ilgili köyün davalı hale getirilmesi, dava konusu taşınmazın hangi sebeple tescil harici bırakıldığının ilgili yerlerden sorulması, TMK'nın 713. maddesi gereğince gerekli ilanların yapılması ve davacı adına aynı köy sınırları içerisinde senetsizden tescil edilen taşınmaz bulunup bulunmadığının sorulması ve sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinilerek Mahkeme kararı bozulmuştur.
3. Kaş Asliye Hukuk Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Kaş Asliye Mahkemesinin 10/01/2013 tarihli ve 2010/418 E, 2013/6 K. sayılı kararıyla; davanın kabulü ile Kaş ilçesi Sahil Palamut köyünde bulunan 22/04/2009 havale tarihli fen bilirkişi raporuna ekli krokide (A) ve (B) harfleri ile gösterilen tescil harici bırakılan toplam 4.266,79 m2 yüzölçümlü taşınmazın davacı Veli oğlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Kaş Asliye Hukuk Mahkemesi Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kaş Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 19/09/2013 tarihli ve 2013/7805 E., 2013/8167 K. sayılı kararıyla, bozma gereklerinin yerine getirilmediği, mahallinde yeniden keşif yapılması, çekişmeli bölümün imar-ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise imar-ihya işlemlerinin ne zaman tamamlandığı hususunda bilgi alınması, yöntemine uygun bir şekilde hava fotoğrafı incelemesi yapılması, 3 kişilik ziraat bilirkişisinden rapor alınması gereğine değinilerek Mahkeme kararı bozulmuştur.
6. Kaş Asliye Hukuk Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Kaş Asliye Hukuk Mahkemesinin 27/03/2019 tarihli ve 2014/199 E., 2019/177 K. sayılı kararıyla; davanın kabulüne, dava konusu Kaş ilçesi, Sahil Palamut Mahallesinde bulunan 31/05/2018 havale tarihli fen bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 1.298,71 m2'lik alan ile (B) harfi ile gösterilen 2.968,08 m2'lik alanların bir bütün halinde adanın son parsel numarası verilerek tarla vasfı ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
7. Bozma Sonrası Kaş Asliye Hukuk Mahkemesi Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kaş Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı hazine vekili ile davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Temyiz Nedenleri
8.1. Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde Mahkemenin eksik inceleme neticesinde karar verdiğini, bilirkişi raporlarının yetersiz olduğunu belirterek, hükmün bozulmasını talep etmiştir.
8.2. Davalı ... Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde, dava konusu bölümlerin zilyetlikle kazanılabilecek yerlerden olmadığını, bilirkişi raporlarının eksik olduğunu belirterek, hükmün bozulmasını istemiştir.
9. Gerekçe
9.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro çalışması sırasında tescil harici bırakılan taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
9.2. İlgili Hukuk
9.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.”
9.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi, “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
9.2.3. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, "Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14. maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir." hükümlerini içermektedir.
9.3. Değerlendirme
9.3.1. Mahkemece, bozma kararına uyulduğu halde bozma gerekleri yerine tam olarak getirilmemiştir. Bozma kararına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma kararının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozma kararında yöntemine uygun hava fotoğrafı incelemesi yapılması istenilmiş olmasına rağmen, alınan bilirkişi raporunda çekişmeli bölümün ne zaman imar-ihya edildiği, kullanıma ne zaman başlanıldığı belirtilmemiş, ziraat bilirkişi raporunda çekişmeli bölümün imar ihyasına ne zaman başlandığı ve tamamlandığı tespit edilmemiş, çekişmeli taşınmaz bölümleri çay yatağı olarak tescil harici bırakıldığı halde jelog bilirkişi raporunda çayın yatak değiştirip değiştirmediği, değiştirdi ise ne zaman değiştirdiği belirtilmeden çayın etkisi altında olmadığı belirtilmekle yetinilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm verilemez.
9.3.2. Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaz bölümlerine ait en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü WEB sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümlerinin bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine, bulunamadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet hava fotoğrafı getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulu ve 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve bu keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu taşınmaz bölümlerinin geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; komşu taşınmazların dayanak kayıtlarının dava konusu taşınmaz yönünü ne okuduğu belirlenmeli; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığını, böyle yerlerden iseler imar-ihyaya konu olmaya başladıkları ve ihyalarının tamamlandığı tarihi bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını içerir somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, önceki raporları irdeleyen ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeolog bilirkişi kurlundan taşınmaz bölümlerinin çay yatağı vasfında olup olmadıklarını ya da çay yatağından kazanılıp kazanılmadıklarını ve çayın aktif alanında kalıp kalmadıklarını, çayın yatak değiştirip değiştirmediği, değiştirmiş ise ne zaman değiştirdiğini açıklayan ayrıntılı ve gerekçeli, önceki raporları irdeleyen rapor düzenlemesi istenilmeli; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurlundan, hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde, taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde ve önceki raporları irdeleyen rapor alınmalı; teknik bilirkişiden, keşfi takibe ve denetlemeye elverişli, dava konusu taşınmaz bölümlerini komşularıyla birlikte gösterir şekilde krokili rapor düzenlettirilmeli ve böylelikle zilyetlikle kazanma şartlarının davacı lehine oluşup oluşmadığı kesin olarak belirlenmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesinde isabetsiz bulunmamaktadır.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; davalı Hazine vekili ile davalı ... Belediyesi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile yukarıda belirtilen nedenlerle hükmün 6100 sayılı Yasa'nın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz eden Kaş Belediyesi tarafından yatırılan harcın istek halinde kendisine iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.