"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 16. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : AYDIN 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin kararın, davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından başvurunun esastan reddine dair verilen karar, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü;
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 40 yıl önce evinin bulunduğu ve kendisine ait taşınmazın güney batı tarafında bulunan ve 604 metrekare olan taşınmazı köy tüzel kişiliğinden bedelini ödeyerek satın aldığını, satın aldığında bu yerin taşlık bir yer olup, tarım yapılmasının mümkün olmadığını, davacının bu yerde çalışmalar yaptığını, tarıma elverişli hale getirdiğini, üzerinde mandalina ve zeytin ağaçları yetiştirdiğini, 40 yıl boyunca bu yere nizasız ve fasılasız zilyet olduğunu, ancak taşınmazın 774 parsel numarası ile idari yoldan davalı Hazine adına tapuya kaydedildiğini bildirerek, dava konusu 774 parsel sayılı taşınmazın davalı Hazine adına olan tapusunun iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın 1958 yılında yapılan kadastro çalışmalarında taşlık-çalılık olması nedeniyle tescil harici bırakıldığını, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bu tür yerlerin zilyetlikle iktisabının mümkün olmadığını, taşınmazın köy yerleşim alanı içinde ve arsa vasfında olması nedeniyle imar ihya koşullarının da gerçekleşmediğini, davacının zilyetliği nedeniyle 2008 yılından itibaren ecrimisil tahakkuk ettirildiğini, zilyetlik süresinin de yeterli olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30/03/2017 tarihli ve 2013/1264 E. 2017/161 K. sayılı kararıyla; davanın kabulüne, İncirliova ilçesi Dereağzı Mahallesinde bulunan 147 ada 17 parsel (yenilemeden önce 774 parsel) sayılı taşınmazın davalı Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.Gerekçe ve Sonuç
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 26/12/2017 tarihli ve 2017/380 E. 2017/574 K. sayılı kararıyla; Mahkeme tarafından gerekli incelemenin yapılmadığı gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf itirazlarının kabulüne, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/(1)-a/6. maddesi uyarınca, Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30/03/2017 tarihli ve 2013/1264 Esas - 2017/161 Karar sayılı kararının kaldırılmasına, dosyanın, davanın yeniden görülmesi için Mahkemesine gönderilmesine, karar verilmesi üzerine Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesi 11/07/2019 tarihli ve 2018/3 E. 2019/120 K. sayılı kararıyla; davanın kabulüne İncirliova ilçesi Dereağzı Mahallesinde bulunan 147 ada 17 parsel (eski 774 parsel) sayılı taşınmazın davalı Hazine adına olan tapusunun iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
3. İstinaf Yoluna Başvuranlar
Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
4.İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazın 2008 yılında Hazine adına tescil edildiğini, bu tür taşınmazların zilyetlikle iktisabının mümkün olmadığını, evvelinde taşlık ve çalılık durumda olduğunu, dava konusu taşınmazın imar ihya ile kazanılabilecek yerlerden olmadığını, davacı lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığını belirterek, kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
5. Gerekçe ve Sonuç
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 30/06/2020 tarihli ve 2019/1389 E. 2020/544 K. sayılı kararıyla; davacı lehine zilyetlik koşullarının oluştuğunun anlaşılması nedeniyle tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı; ancak taşınmazın tapuda Hazine adına arsa vasfı ile kayıtlı olması nedeniyle, bu taşınmaza ilişkin olarak açılan tapu iptali ve tescil davasında, davacı tarafın bu yönde bir iradesi olmamasına rağmen, Mahkemece verilen ara kararı ile Aydın Büyükşehir Belediyesi ile İncirliova Belediyesinin davaya dahil edilerek aleyhlerine hüküm kurulmasında isabet bulunmadığı, ayrıca davanın tapu iptali ve tescil davası olması gözetildiğinde, davaya karşı çıkan davalı Hazine aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken hükmedilmemesi; yine davanın kabulüne rağmen, davacıdan karar ve ilam harcı tahsiline karar verilmesinde isabet bulunmamakta ise de, dosyada davacının istinaf isteminin bulunmaması nedeniyle, bu yönlerden kararda düzeltme yapılmadığı belirtilerek, davalı Hazine vekilinin istinaf itirazlarının açıklanan yönlerden kabulü ile 6100 sayılı ...nın 353/(1)-b/2 ve 355. maddesi uyarınca kararın kaldırılmasına, davada taraf sıfatı bulunmayan Aydın Büyükşehir Belediyesi ile İncirliova Belediyesi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, davanın kabulü ile; İncirliova ilçesi, Dereağzı Mahallesinde bulunan 147 ada 17 parsel (yenilemeden önce eski 774 parsel) sayılı taşınmazın davalı Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile meyve bahçesi vasfı ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesindeki taleplerini tekrar ederek, Bölge Adliye Mahkemesi kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, ihdasen Hazine adına oluşan tapu kaydının iptali ile tescil isteğinden ibarettir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir."
3.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi, “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
3.2.3. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.’’
3.2.4. 6100 sayılı HMK 326/1 maddesi “Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir.” hükümlerini içermektedir.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinin yerinde bulunmamasına göre davalı Hazine vekilinin sair temyiz itirazları yerinde değildir.
3.3.2. Ancak, dava tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olmasına rağmen taşınmazın niteliğinin değiştirilmesine yönelik bir talep bulunmadığı halde, Mahkemece taşınmazın niteliğini değiştirecek şekilde hüküm kurulması yerinde olmadığı gibi, davanın niteliği gereği ...nın 326/1 maddesi gereğince yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılması gerekmektedir. Ne var ki, yargılama giderleri istinaf ve temyize konu edilmemiştir. Diğer yandan harç kamu düzenine ilişkin olup, her aşamada resen gözetilmesi gerektiğinden yargılama sonunda karar ve ilam harcının davacıdan alınmasına karar verilmesi doğru olmayıp, bu hususun düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden; hükmün düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ:
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının açıklanan nedenlerle kabulü ile İzmir Bölge Adliye Mahkemesi kararında hükmün 2/b maddesinde yer alan "meyve bahçesi vasfı ile” kelimelerinin hükümden çıkarılmasına, 2/d bendinin hüküm yerinden çıkarılarak yerine “davalı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından yatırılan 1.440,65 TL harcın istek halinde davacıya iadesine” cümlesinin eklenmesine, hükmün düzeltilmiş bu şekliyle 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesi gereğince DÜZELTİLEREK ONANMASINA, davalı Hazine vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, dosyanın Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 26/09/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.