"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil istemine ilişkin açılan davadan dolayı, Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne ilişkin verilen karar süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; Doğubayazıt ilçesi ...... köyünde yapılan kadastro çalışmaları esnasında 126 ada 17 parsel sayılı taşınmazın davalı ... adına tespit ve tescil edildiğini, dava konusu taşınmazın tarla vasfında olduğunu ve bizzat kendisi tarafından kullanıldığını, babasından intikal eden taşınmaz olup, babasının sağlığında kendisine bıraktığını belirterek, tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Doğubayazıt Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.09.2015 tarihli ve 2012/246 E., 2015/589 K. sayılı kararıyla; davacı lehine zilyetlikle edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle; davanın kabulüne, çekişmeli 126 ada 17 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Doğubayazıt Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 23.09.2019 tarihli 2019/4102 E. 2019/5568 K. sayılı kararıyla, yöntemince hava fotoğrafı incelemesi yapılması, taşınmazın geçmişte ne durumda olduğunun belirlenmesi, imar-ihyaya muhtaç ise kim tarafından ne zaman imar-ihya edildiği, ne zamandan beri nasıl kullanıldığının belirlenmesi, önceki raporları da irdeler biçimde ziraat bilirkişi raporu alınması ve netice hakkında karar verilmesi gereğine değinilerek, hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Doğubayazıt 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.01.2021 tarihli ve 2020/8 E. 2021/25 K. sayılı kararıyla; davacı lehine zilyetlikle edinme koşullarının oluştuğunun anlaşılması nedeniyle davanın kabulüne, çekişmeli 126 ada 17 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Doğubayazıt 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece eksik inceleme neticesinde karar verildiğini davacının zilyetlik ile mülk edinme koşullarını sağlamadığını, yapılan araştırmaların yetersiz olduğunu belgesiz araştırmasının yeterli derecede yapılmadığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir. "
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi, “ Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüz ölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
6.2.3. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, “ Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde hazine adına tespit edilir.’’ hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Mahkemece Yargıtay bozma kararına uyulduğu halde, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma kararına uyulmakla, taraflar yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki; bozma kararında taşınmazın geçmişte ne durumda olduğunun belirlenmesi, imar ihyaya muhtaç ise kim tarafından ne zaman imar ihya edildiği, ne zamandan beri nasıl kullanıldığının belirlenmesi istenildiği halde, bu hususlar araştırılmamış, ziraat bilirkişi raporunda çekişmeli taşınmazın tarımsal faaliyet yapılan yer olduğu belirtilmiş olmasına rağmen, dosya içerisinde bulunan fotoğraflardan çekişmeli taşınmaz üzerinde tarımsal faaliyetin bulunmadığı görülmekle rapor ile çeliştiği halde bu çelişki giderilmemiş, taşınmazın tespit tarihi olan 2007 yılından 20 yıl öncesinde davacının 8 yaşında olup taşınmaz üzerindeki zilyetliği kendi adına sürdürmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, davacının babasının 2005 yılında vefat ettiği ve davacı ile aynı yaştaki kardeşleri adına tescillerin yapıldığı anlaşılmasına karşın, yöntemince belgesiz araştırması yapılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
6.3.2. Hal böyle olunca; Mahkemece dava konusu taşınmazın bulunduğu yöreye ilişkin hangi yıllara ait hava fotoğraflarının olduğu tespit edilerek, 1989 ve 2001 yılları haricinde bulunması halinde dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin hava fotoğrafları ile yüksek çözünürlüklü uydu fotoğrafları getirtilerek, dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi, taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisi huzuruyla keşif icra edilmeli, yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, çekişmeli taşınmazın imar-ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise nasıl ve ne şekilde imar-ihya edildiği ve bu işlemin ne zaman tamamlandığı, davacıya ne şekilde intikal ettiği hususunda maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı;
6.3.3. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve tarımsal niteliğini belirten, taşınmaz üzerinde zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünü, imar-ihyaya muhtaç ise bu işlemin ne zaman tamamlandığı hususlarını açıklayan ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporda tarımsal faaliyet sürdürülen yer olduğu söylendiği halde dosya arasındaki fotoğraflar ile çeliştiğinden bu raporları irdeler ve çelişkiyi giderir şekilde ayrıntılı rapor alınmalı;
6.3.4. Jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişi kurulundan, uydu ve hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı,
6.3.5. Fen bilirkişisinden keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacı lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilmeli,
6.3.6. Yukarıda yapılan açıklalar çerçevesinde davacı, babası ve kardeşleri adına belgesizden tescil edilen taşınmazlar tespit edilerek 3402 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde belirtilen koşullar ve miktar göz önüne alınarak sonucuna göre bir karar verilmelidir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı Yasa'nın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 28/11/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.