"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapusuz taşımazın tescili istemine ilişkin açılan davadan dolayı Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne dair verilen karar süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; sınırlarını dava dilekçesinde gösterdiği yaklaşık 2000 metrekarelik taşınmazın 65-70 yılı aşkın bir zamandır nizasız olarak davacı tarafından malik sıfatıyla kullandığını belirterek, taşınmazın davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; davanın reddi ile çekişmeli bölümün davalı Hazine adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir
2. Davalı Dulkadiroğulları Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini savunmuştur.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili yönünden husumet nedeniyle davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 23/06/2015 tarihli ve 2014/256 E. 2015/376 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne, 25/07/2014 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 82,70 m2 ve (C) harfi ile gösterilen 176,10 m2 mesahalı yerlerin köy yolu olduğu, (E ) harfi ile gösterilen 178,80 m2 mesahalı yerin Mehmet Solmaz’ın tasarruf ve zilyetindeki yer içerisinde kaldığı anlaşıldığından bu yerlere ilişen tescil talebinin reddine, (B) harfi ile gösterilen 990,77 m2 bölüm ile (D) harfi ile gösterilen 1.216,47 m2 bölümün davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 25/11/2019 tarihli 2016/7090 E. 2019/10431 K. sayılı kararıyla 6360 sayılı Yasa gereğince yasal hasım olan Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığının davada taraf olmamasının isabetsizliğine değinilerek sair yönler incelenmeksizin hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13/10/2020 tarihli ve 2020/90 E. 2020/449 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne, 25/07/2014 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 82,70 m2 ve (C) harfi ile gösterilen 176,10 m2 ve (E ) harfi ile gösterilen 178,80 m2 bölümler yönünden tescil talebinin reddine, (B) harfi ile gösterilen 990,77 m2 ve (D ) harfi ile gösterilen 1216,47m2 bölümler yönünden davanın kabulü ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; taşınmazın imar planı kapsamında kaldığını, imar planı öncesine ait 20 yıllık zilyetlik süresinin dolmadığını, davacının B harfi ile gösterilen bölümü, üzerinde ev ve ahır yapmak sureti ile kullandığını, bu şekilde zilyetliğin ekonomik amaca uygun zilyetlik olmadığı, D harfi ile gösterilen bölüm üzerindeki ağaçların yaşının ise 3 ila 15 yaş arasında değiştiğini, hava fotoğraf incelemesinde yetersiz olduğunu belirterek, Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın tescili isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir. “
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi, “ Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
6.2.3. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun ve 17. maddesi, “ Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde hazine adına tespit edilir.
İl, ilçe ve kasabaların imar planının kapsadığı alanlarda kalan taşınmaz mallarda bu hüküm uygulanmaz.’’ hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümleri üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece, taşınmazın imar ihyasının ne şekilde yapıldığı ve ne zaman tamamlandığı yeterli derecede araştırılmamış, hava fotoğrafları harita ve fotoğrametri uzmanına inceletilmemiş, çekişmeli bölümlerin imar planına alındığı belirtilmiş olmasına rağmen, imar planına ne zaman alındığı ve kesinleştiği araştırılmamış, taşınmazın ne zaman imar ihya edildiğinin belirtilmediği tek kişilik ve soyut içerikli ziraat raporu ile yetinilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
6.3.2. Doğru sonuca varılabilmesi için; Mahkemece öncelikle, dava konusu taşınmaz bölümlerinin imar planı kapsamında kalıp kalmadığı ilgili belediyelerden sorularak imar planı kapsamında ise imar planının onaylı bir örneği dosyaya getirtilmeli, imar uygulaması ile parsel oluşup oluşmadığı, oluşmuş ise kim adına tescil edildiği, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, taşınmaz bölümlerinin imar planı kapsamında olmaları ve imar planının dava tarihinden önce kesinleşmiş olması halinde imar planının onay tarihinden, değilse dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin farklı evrelerde çekilmiş en az 3 adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri yazılmak suretiyle (dosyada bulunan hava fotoğrafları hariç) Harita Genel Müdürlüğünden getirtilmeli, ayrıca bulunabilecek en eski tarihli yüksek çözünürlüklü uydu fotoğrafları da celp edilerek dosya keşfe hazır hale getirilmeli,
6.3.3. Bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli, Mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli,
6.3.4. Yerel bilirkişi ve tanıklardan; taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden, kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın imar ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise ne şekilde imar ihya edildiği ve bu işlemin ne zaman tamamlandığı hususunda maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı,
6.3.5. Üç kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalı;
6.3.6. Üç kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı;
6.3.7. Fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacı lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı, 3402 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde belirtilen miktar da tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne, 6100 sayılı Yasa'nın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK.'un 428. maddesi gereğince hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/12/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.