"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
ARAR : Kabul
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili davasından dolayı Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne dair verilen karar süresi içinde davalı Hazine vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacıların murisi ... ...'in 14.06.1972 tarihinde ... ... ...'dan ... ili, Çine ilçesi, Tepeköy köyü yolu, ... Çine karayolunun güneyinde bulunan 5.000,00 m2 yeri satın aldığını, taşınmazın tespit dışı bırakıldığını, köy boşluğu vasfında olduğunu, taşınmaz üzerine bina ve müştemilat yaptığını, satın aldığı tarihten itibaren fasılasız ve çekişmesiz olarak ölümüne kadar malik sıfatıyla kullandığını belirterek sınırları belirtilen bölümün davacıların miras payları oranında adlarına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Çine Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.06.2015 tarihli ve 2010/111 E., 2015/346 K. sayılı kararıyla; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 713. maddesindeki şartların oluştuğu anlaşılmakla; davanın kabulüne, 02.03.2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 10.522,14 metrekare 2 adet lokanta yeri, 1 adet kahvehane, 1 adet fabrika binası, 1 adet WC binasının davacıların miras payları oranında adlarına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Çine Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ve davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 21/11/2018 tarihli 2016/3593 E., 2018/6899 K. sayılı kararıyla; 6360 sayılı Yasa gereğince yasal hasım olan ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının davada taraf olmamasının isabetsizliğine değinilerek sair yönler incelenmeksizin hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Çine Asliye Hukuk Mahkemesinin 07/02/2020 tarihli ve 2019/118 E., 2020/80 K. sayılı kararıyla; davacılar lehine zilyetlikle edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle, davanın kabulüne, 02.03.2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 10.522,14 metrekare 2 adet lokanta yeri, 1 adet kahvehane, 1 adet fabrika binası, 1 adet WC binasının davacıların miras payları oranında adlarına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
D. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Çine Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili, davalı ... Belediyesi vekili ile davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
E. Temyiz Nedenleri
1. Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; 2014 tarihli bilirkişi raporunda taşınmazın kullanım alanının 8.743,54 metrekare olduğu bunun 6.710,00 metrekaresinin 155 parsel sayılı taşınmaz içerisinde kaldığının belirtildiğini, 2015 tarihli bilirkişi raporunda ise tescile konu 10.522,14 metrekare taşınmazın tescil harici bırakılan alan içinde olduğunun belirtildiğini, iki rapor arasında çelişki olmasına rağmen bu çelişki giderilmeden karar verildiğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde; keşifte alınan beyanlarda dava konusu yerin evvelinde mera olduğunun belirtildiğini, meraların zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini, ayrıca fen bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin de giderilmediğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde; kendileri yönünden husumet yokluğu nedeniyle ret kararı verilmesi gerektiğini ayrıca kabul kararının yerinde olmadığını belirterek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
F. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro tespiti sırasında tescil harici bırakılan taşınmazın tescili isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi, “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14. maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.”
3. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, "Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir." hükümlerini içermektedir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacılar yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece, çekişmeli taşınmazın evvelinde ne olduğu, neden tescil harici bırakıldığı araştırılmamış, taşınmazın evvelinde mera olduğu yönünde beyanlar olmasına rağmen yöntemince mera araştırması yapılmamış, taşınmazın toprak taşımak suretiyle düzleştirildiği belirtildiği halde, toprak taşımanın imar ihya sayılıp sayılmayacağı hususu değerlendirilmemiş, bir taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresini belirlemede en iyi yöntem ... fotoğrafı incelemesi olduğu halde ... fotoğraflarından yararlanılmamış, yapılan iki keşif sonrasında düzenlenen fen bilirkişi raporlarında farklı yüz ölçümler verilmiş olmasına rağmen, bu çelişki giderilmemiş, son rapor esas alınarak hüküm kurulduğu halde, neden bu rapora üstünlük tanındığı açıklanmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
2. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin ... fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait ... fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm ... fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik ... fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya ikmal edildikten sonra, mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı 3’er kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraatçı bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve teknik bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalıdır.
3. Mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın evvelinde mera olup olmadığı, mera değil ise imar ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise kim tarafından ve ne zaman imar ihya edildiği, ne zamandan beri ve ne şekilde kullanıldığı, taşınmaza toprak taşınıp taşınmadığı hususlarında yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalıdır.
4. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın evvelinde mera olup olmadığı, mera özelliği gösterip göstermediği hususlarını belirleyen, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, taşınmazın ne zaman imar ihya edildiği ve tamamlandığı hususlarını açıklayan, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalıdır.
5. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, ... fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın evvelini, sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, önceki raporlardaki çelişkiyi giderir şekilde ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmelidir.
6. Çekişmeli taşınmaza toprak taşınmış ise bu durumun imar ihya sayılıp sayılmadığı hususları göz önüne alınarak bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle davacılar lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilerek, sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar Hazine vekili, Çine Belediyesi vekili ve ... Büyükşehir Belediyesi vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı Yasa'nın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK.'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,
Temyiz edenler tarafından yatırılan peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
09.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.