"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ERZURUM BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - TENKİS
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, tenkis davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin kararın, davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; başvurunun esastan reddine dair verilen karar, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakanı ... ...'in 5 parsel sayılı taşınmazdaki 6 numaralı bağımsız bölümünü satış göstermek suretiyle kızı olan davalıya devrettiğini, temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile miras payı oranında adına tesciline, ayrıca davalılar adına muris muvazaası hukuksal nedeni ile geçmiş olup üçüncü kişilere devredilen taşınmazlar yönünden ise tenkise karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 16/02/2017 tarihli ve 2016/262 E. 2017/59 K. sayılı kararıyla; temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Kaldırma Kararı (ilk)
Bölge Adliye Mahkemesinin 21/11/2017 tarihli ve 2017/913 E. 2017/870 K. sayılı kararıyla; davalıya usulüne uygun tebligat yapılarak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 27. maddesi uyarınca savunma imkanı tanınarak ve göstereceği deliller toplanarak karar verilmesi gerektiği, davalının hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle, davalının istinaf başvurusunun kabulüyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-6. maddesi uyarınca, İlk Derece Mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince İlk Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 22/11/2018 tarihli ve 2017/594 E., 2018/426 K. sayılı kararıyla; davanın reddine karar verilmiştir.
4. Kaldırma Kararı Sonrası İlk Derece Mahkemesi Kararına Karşı İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
5. Kaldırma Kararı (ikinci)
Bölge Adliye Mahkemesinin 03/07/2020 tarihli ve 2019/2186 E., 2020/605 K. sayılı kararıyla; davacı tarafın muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil talebi dışında, muris muvazaası nedeni ile geçmiş olup dava dışı 3. kişilere devredilmiş olan tapuların miras payı oranında tenkis talebinde de bulunduğu, yargılama aşamasında bu talebinden vazgeçtiğine veya feragat ettiğine dair bir beyanı da bulunmadığı, Mahkemece tüm yargılama boyunca bu talep yönünden herhangi bir yargılama yapılmadığı, bu talebin anlaşılamaması nedeni ile açıklattırmada bulunulmadığı gibi, gerek gerekçede gerekse hüküm fıkrasında bu talebin değerlendirilmediği, buna göre talebin terditli olup olmadığının saptanarak davacı vekilinin dava dilekçesinde hangi talepte bulunduğunun tek tek açıklattırılarak, her bir talep yönünden gerekçe ve hükümde değerlendirme yapılması gerektiği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulüyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-4. maddesi uyarınca, İlk Derece Mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
6. İlk Derece Mahkemesince İkinci Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 24/12/2020 tarihli ve 2020/174 E., 2020/361 K. sayılı kararıyla; mirasbırakanın mal kaçırma amacı bulunmadığı gerekçesiyle muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteği yönünden davanın reddine; davacının ikinci talebi olan, mirasbırakanın vefatından önce 3. kişilere devretmiş olduğu taşınmazlara ikişkin tenkis talebi yönünden ise; yapılan araştırmada böyle bir taşınmaza rastlanılmadığı, kaldı ki, TMK madde 571 - ''Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.'' hükmü gereği, davacının babası ...'in 1998 tarihinde, mirasbırakan dedesi ... ...'in ise 2002 tarihinde vefat ettiği, dava tarihinin ise 23/02/2016 olduğu, dava tarihi itibarı ile tenkis davası için yasada tanımlanan hakdüşürücü sürenin de geçtiği gerekçesiyle tenkis talebinin de reddine karar verilmiştir.
7. İkinci Kaldırma Kararı Sonrası İlk Derece Mahkemesi Kararına Karşı İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
8. İstinaf Nedenleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacının; davanın kabulüne karar verilip karar kesinleştikten 2 ay sonra 13.06.2017 tarihinde kesinleşmiş mahkeme kararına istinaden adına tescil edilen taşınmazı sattığını, taşınmazın satılmasının muris muvazaasını ortadan kaldırmayacağını, kesinleşme tarihine göre davacının kötü niyetli olduğu sonucunu çıkarmanın akıl ile izahı mümkün olmadığını, davalı tanıklarının dava konusu olan taşınmaz hakkında herhangi bir bilgi vermediklerini, olayla alakasız olarak beyanda bulunduklarını, muvazaa iddiasını ortadan kaldıracak herhangi
bir beyanda bulunulmadığını, tenkis talebi yönünden yeterli araştırma yapılmadığını bildirerek ve önceki beyanları tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
9. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 03/06/2021 tarihli ve 2021/405 E., 2021/831 K. sayılı kararıyla; 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-3 maddesi uyarınca, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf talepli dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, satış sözleşmesinden kaynaklanan muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil ve tenkis istemlerine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237. (Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
3.2.2. Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362. maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Hemen belirtilmelidir ki, pay oranında açılan muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali-tescil davalarında davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğundan, dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı kuşkusuzdur.
Dosya içeriğine göre, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteği yönünden dava konusu taşınmazın keşfen saptanan toplam 114.750,00 TL değeri üzerinden davacının 16/64 miras payına karşılık gelen değer 28.687,50 TL olmakla, temyize konu edilen bu miktar Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibariyle kesinlik sınırı olan 78.630,00 TL'nin altında kalmaktadır.
3.3.2. Dosya içeriğine, toplanan delillere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, kararın (IV./6.) no.lu bendinde yer verilen İlk Derece Mahkemesi kararının; kararın (IV./9.) no.lu bendinde yer verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının dayandığı yasal ve hukuksal gerekçelere göre tenkis isteği bakımından yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ:
1. Kararın (V./3.3.1.) no.lu bendinde açıklanan nedenlerle; muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteği yönünden davacı vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2. Kararın (V./3.3.2.) no.lu bendinde açıklanan nedenlerle; tenkis isteği yönünden davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA, aşağıda yazılı 21,40 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 21/02/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.