"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemecesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkmesine gönderilmesine karar verilmiş İlk Derece Mahkemecesince yapılan yargılama sonunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı yasal süresi içerisinde davalcı vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... vekili dava dilekçesinde; dava konusu 101 ada 80, 88; 102 ada 66; 103 ada 12; 105 ada 1; 107 ada 86; 108 ada 50; 111 ada 1; 112 ada 8; 119 ada 34 ve 122 ada 4 parsel sayılı taşınmazlar evveli itibariyle müvekkili ile davalı tarafın müşterek murisi ... ...’a ait olmasına ve murisin terekesi yöntemince taksim edilmemiş olmasına rağmen, kadastro çalışmaları sonucunda taşınmazların davalıların murisi Halit adına tespit ve tescil edildiğini ileri sürerek, dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile ... ... mirasçıları adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar tarafından davaya cevap verilmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.03.2019 tarihli ve 2017/110 Esas, 2019/80 Karar sayılı kararıyla; davanın tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olduğu, dava konusu taşınmazların evveli itibariyle tarafların müşterek murisi ... ...’a ait olduğu, murisin terekesinin taksim edilmediği, her ne kadar eldeki dava terekeye döndürme istemli olarak açılmış ise de, davalıların da müşterek murisin mirasçıları olması sebebiyle davanın yalnızca miras payına yönelik olarak görülebileceği, müşterek murisin dava dışı mirasçıları yönüyle aktif dava ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın, müşterek muris ... ...’ın dava dışı mirasçıları yönüyle aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davacının davasının ... ...’dan gelen miras payı oranında kabulüne, dava konusu 101 ada 80, 88; 102 ada 66; 103 ada 12; 105 ada 1; 107 ada 86; 108 ada 50; 111 ada 1; 112 ada 8; 119 ada 34 ve 122 ada 4 parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının 36/1200 payı oranında iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. Kaldırma Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.02.2020 tarihli ve 2019/1934 Esas, 2020/170 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazlardan 112 ada 8 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili olarak ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/264 Esas sayılı dosyasında yargılama yapıldığı ve taşınmazla ilgili olarak verilen kararın 25.09.2019 tarihinde kesinleştiği, böylece aynı taşınmaz ile ilgili olarak çelişkili hükümler oluştuğu anlaşıldığından, Mahkemece öncelikle ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/264 Esas sayılı dosyasının getirtilerek dosya arasına alınması, ilgili dosyada taraf olan kişileri davaya dahil etmesi için davacıya süre ve imkan sağlanarak bu kişilere usulünce dava dilekçesinin tebliğ edilmesi ve bu şekilde taraf teşkilinin sağlanması, bundan sonra iddia ve savunmalar doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gereğine değinilerek, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-4. maddesi gereği, dava şartlarında görülen eksiklik nedeniyle kabulüne, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.03.2019 tarihli ve 2017/110 Esas, 2019/80 Karar sayılı kararının kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
1. Davacı vekili 24.02.2020 havale tarihli dilekçeyle; dava konusu 112 ada 8 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davadan feragat ettiklerini belirtmiştir.
2. ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.09.2020 tarihli ve 2020/34 Esas, 2020/124 Karar sayılı kararıyla; davanın tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olduğu, yargılama sırasında davacının 112 ada 8 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davasından feragat ettiği, diğer dava konusu taşınmazların evveli itibariyle tarafların müşterek murisi ... ...’a ait olduğu, murisin terekesinin taksim edilmediği, her ne kadar eldeki dava terekeye döndürme istemli olarak açılmış ise de, davalılar terekeye karşı 3. kişi konumunda olmadıklarından davacının yalnızca miras payını talep edebileceği, müşterek murisin dava dışı mirasçıları yönüyle aktif dava ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, davanın, müşterek muris ... ...’ın dava dışı mirasçıları yönüyle aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine, 112 ada 8 parsel sayılı taşınmaza yönelik davanın feragat nedeniyle reddine, davacının davasının ... ...’dan gelen miras payı oranında kabulüne, dava konusu 101 ada 80, 88; 102 ada 66; 103 ada 12; 105 ada 1; 107 ada 86; 108 ada 50; 111 ada 1; 119 ada 34 ve 122 ada 4 parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının 36/1200 payı oranında iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
E. İstinaf Nedenleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, müvekkilinin yargılama sırasında müşterek muris ... ... terekesine temsilci olarak atandığını, buna ilişkin kesinleşmiş kararı dosya arasına sunduklarını, buna rağmen davanın miras payı oranında kabulüne karar verilmiş olmasının isabetsiz olduğunu ileri sürerek, istinaf taleplerinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak terekeye döndürme istemli davanın kabulüne, 112 ada 8 parsel sayılı taşınmaz dışındaki dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile taşınmazların ... ... mirasçıları adına, miras payları oranında tapuya tesciline karar verilmesini istemiştir.
F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 10.06.2021 tarihli ve 2021/255 Esas, 2021/690 Karar sayılı kararıyla; davacının, dava konusu taşınmazların tarafların müşterek murisi ... ... terekesine ait olduğunu öne sürerek, tüm mirasçılar adına tescili istemiyle dava açtığı, muris ... ...'ın ölüm tarihi itibariyle terekesinin elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabi olduğu, elbirliği mülkiyetine tabi taşınmazlar üzerinde mirasçıların belirlenmiş payları olmayıp, her birinin payının taşınmazın tamamı üzerinde söz konusu olduğu, 4721 sayılı ... Medeni Kanunu’nun 702. maddesi gereğince, tasarrufi işlemlerde oy birliği aranacağı, dava da bir tasarrufi işlem olup, kural olarak üçüncü kişilere karşı tüm mirasçıların birlikte dava açmaları ya da anlaşma sağlanamaz ise terekeye temsilci atanmak suretiyle dava açılmasının gerektiği, bir mirasçının, özellikle acele hallerde miras şirketinin menfaatini korumak için mirasçılar adına, yalnız başına dava açması mümkün ise de, bu şekilde açılan bir davaya tüm mirasçıların katılımının sağlanmasının zorunlu olduğu ancak elbirliği mülkiyetinin söz konusu olduğu hallerde bir mirasçı, üçüncü kişiye karşı miras payına yönelik olarak tek başına dava açamayacağı gibi sonradan diğer mirasçıların muvafakatlarının alınmasının da hüküm ifade etmeyeceği, elbirliği mülkiyetine tabi taşınmazlar üzerinde mirasçıların belirlenmiş payları olmayıp, her birinin payının taşınmazın tamamı üzerinde söz konusu olduğu, belirtilen hükümlerin elbirliği mülkiyetinde, mirasçıların üçüncü kişilere yönelik olarak açtığı davalarda geçerli olduğu, elbirliği mülkiyetinde mirasçıların birbirlerine tek başına dava açmalarına ve bu davayı yürütmelerine ise engel bir hüküm bulunmamakta olup, elbirliği mülkiyetinde mirasçıların birbirlerine karşı dava açmaları halinde istem tereke adına olsa da davanın, davacının miras payı ile sınırlı olarak görülmesi gerektiği, (Yargıtay 16. Hukuk Dairesi'nin 19.10.2016 tarihli ve 2015/20625 Esas, 2016/7904 Karar sayılı kararı) dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, istinaf edenin sıfatına, davacının ve davalı tapu kayıt maliklerinin kök muris ... ... mirasçıları olup, mirasçıların birbirlerine karşı tereke adına tescil istemli açılan davada, çoğun içinde az da vardır kuralı gereğince, davacının talebinin miras payı oranında olduğunun kabul edilmiş olmasına göre, Mahkemece verilen kararda bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1 maddesi gereği esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepleri tekrarla, Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın ve Bölge Adliye Mahkemesince yapılan incelemenin usul ve yasaya aykırı olduğunu, kararın onanmasına halinde, ... ...’ın dava dışı mirasçıları yönüyle hak düşürücü sürenin geçmiş olacağını ileri sürerek, kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; tespit öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun;
a) 190/1. maddesi; “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.”
4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun;
a) 6. maddesi; “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.
b) 640/1. maddesi; “Birden çok mirasçı bulunması hâlinde, mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki bütün hak ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir.”
c) 640/2. maddesi; “Mirasçılar terekeye elbirliğiyle sahip olurlar ve sözleşme veya kanundan doğan temsil ya da yönetim yetkisi saklı kalmak üzere, terekeye ait bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf ederler.” hükmünü içermektedir.
3. Değerlendirme
1. Kadastro çalışmaları sonucunda ... ili, ... ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan dava konusu 101 ada 80 parsel sayılı 9.658,00 metrekare, 101 ada 88 parsel sayılı 12.266,11 metrekare, 102 ada 66 parsel sayılı 10.167,12 metrekare, 103 ada 12 parsel sayılı 11.920,13 metrekare, 105 ada 1 parsel sayılı 21.841,33 metrekare, 107 ada 86 parsel sayılı 30.858,08 metrekare, 111 ada 1 parsel sayılı 635,84 metrekare, 112 ada 8 parsel sayılı 681,69 metrekare, 119 ada 34 parsel sayılı 2.792,22 metrekare ve 122 ada 4 parsel sayılı 16.843,25 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar, irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle Halit ... adına tespit ve tescil edilmiştir.
Kadastro çalışmaları sonucunda ... ili, ... ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan dava konusu 108 ada 50 parsel sayılı 5.971,53 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz, irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle ... ... ve müşterekleri adına tespit ve Kadastro Komisyon kararı uyarınca Halit ... adına tescil edilmiştir.
2. Davacı ..., dava konusu taşınmazların, davalı tarafla müşterek murisleri ... ...’dan geldiğini ve murisin terekesinin taksim edilmediğini ileri sürerek, dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile taşınmazların ... ... mirasçıları adına, miras payı oranında tesciline karar verilmesini istemiştir. Davalılar tarafından davaya cevap verilmemiştir. Dava ve temyize konu taşınmazların, tarafların müşterek murisi ... ...’dan geldiği ve murisin terekesinin yöntemince taksim edilmediği dosya kapsamıyla sabittir. Davacı, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin temyiz edilmeksizin kesinleşmiş olan, 2017/248 Esas, 2017/378 Karar sayılı kararıyla, ... ... terekesine temsilci olarak atanmış ve yargılama sırasında söz konusu kararı dosya arasına sunmuştur. Dairemizin istikarlı uygulaması uyarınca, mirasçılar arasında görülen terekeye döndürme istemli davalar, terekeye temsilci atanmak suretiyle yürütülebilecektir.
Hal böyle olunca; Mahkemece, davacının müşterek muris ... ... terekesine temsilci olarak atandığı gözetilerek, terekeye döndürme istemli davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmuş olması isabetsiz olup, davacı vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
18.05.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.