"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yargılamanın iadesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, davalı Maliye Hazinesi tarafından ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2005/364 Esas sayılı davası ile ... Mahallesi 506 ada 342 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ve yayla vasfı ile özel siciline kaydına ilişkin dava açıldığını, anılan davada davacı lehine karar verildiğini ve temyiz süre geçirildikten sonra temyiz edildiği gerekçesiyle kararın 11.04.2008 tarihinde kesinleştiğini, yine Maliye Hazinesi tarafından açılan aynı taşınmazın tapu kaydının iptali ve yayla vasfı ile özel siciline kaydı için ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2005/297 Esas sayılı davasında yapılan yargılama sonucunda da davanın davacı Hazine lehine sonuçlandığını, bu kararın temyizi üzerine Yargıtay 14. Hukuk Dairesi'nin 2010/12095 Esas, 2010/13339 Karar sayılı kararı ile hükmün bozulduğunu, Mahkemece bozma kararına uyulduğunu ve 2011/219 Esas, 2012/19 Karar sayılı karar ile davanın reddine karar verildiğini ve bu kararın da kesinleştiğini, aynı taşınmaz ve aynı kişilere karşı, aynı davacı tarafından aynı anda iki dava açılması nedeniyle iki farklı karar olduğunu, satış yapmak için tapu müdürlüğüne gittiklerinde taşınmaz üzerinde iki ayrı dosyadan dolayı tedbir olması nedeniyle durumu öğrendiklerini, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan iki farklı karar, çelişkili kararlar bulunduğunu ileri sürerek, yargılamanın yenilenmesine, ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2005/364 Esas, 2006/4396 Karar sayılı kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili, ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2005/364 Esas, 2006/4396 Karar sayılı kararının kesinleştiğini, tarafları, dava konusu ve dava sebebi aynı olan bir uyuşmazlık hakkında birbirine aykırı kesinleşmiş iki hüküm bulunması halinde birinci hüküm lehine olan tarafın kesin hükümden yararlanacağını, bu nedenle yargılamanın yenilenmesi talebi üzerine ikinci hükmün iptaline karar verileceğini, zamanaşımı itirazında da bulunduklarını, yargılamanın iadesine başvuru hakkının birinci hüküm lehine olan tarafta olduğunu belirterek davanın reddine, aksi durumda ise ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2011/219 Esas, 2012/19 Karar sayılı kararının iptaline karar verilmesi istemiştir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, tarafları, dava sebebi ve müddeabihi aynı olan bir dava hakkında birbirine aykırı olarak kesinleşmiş ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2005/364 Esas ve 2011/219 Esas sayılı dosyalarında verilen iki hükmün bulunduğu, bu halde yargılamanın yenilenmesinin talep edilebileceği, ancak, tarafları, dava sebebi ve müddeabihi aynı olan bir dava hakkında birbirine aykırı iki hüküm bulunması halinde, birinci hüküm lehine olan tarafın kesin hükümden istifade edebileceği, davacıların taleplerinin bu şartı sağlamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacıların taşınmazı Devletin güvencesi altında olan tapu kayıt ve siciline güvenerek tapu sicil müdürünün nezaretinde yapılan satış işlemi ile satın aldıklarını ve malik olduklarını, satış yapan kişiler adına oluşan tapu Hazinenin de taraf olduğu işlemle oluşmuş olup, bu tapu kaydının Hazineyi de bağlayacağının Yargıtay kararı ile tespit edildiğini, davacıların hak kaybına uğradığını, mahkeme kararları ile davacıların hak ve hukukunun alenen ihlal edildiğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davacıların aleyhine olan dosyanın 2005/364 Esas sayılı dosya olup, ... Mahallesi 506 ada 342 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile yayla olarak özel siciline yazılmasına ilişkin karar verildiği, verilen bu kararın 11.04.2008 tarihinde kesinleştiği, davacıların lehine olduklarını söyledikleri kararın ise 2012 yılında kesinleştiği, HMK'nın 375. maddesi uyarınca yargılamanın iadesi sebebi oluşturmayacağı, davacıların iddialarının HMK'nın 375/I. maddesindeki şartlara uymadığı, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca, davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yargılamanın iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) "Yargılamanın iadesi sebepleri" başlıklı 375. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
"(1) Aşağıdaki sebeplere dayanılarak yargılamanın iadesi talep edilebilir:
...
ı) Bir dava sonunda verilen hükmün kesinleşmesinden sonra tarafları, konusu ve sebebi aynı olan ikinci davada, öncekine aykırı bir hüküm verilmiş ve bu hükmün de kesinleşmiş olması.
..."
2. Kural olarak, kesin hükme bağlanmış bir davaya yeniden bakılamaz. Bunun en önemli istisnası yargılamanın yenilenmesi yoludur. Yargılamanın yenilenmesi bazı ağır yargılama hataları ve yanlışlıklarından dolayı, maddi anlamda kesinleşen hükmün ortadan kaldırılmasını ve daha önce kesin hükme bağlanan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir yasa yoludur.
Tarafları, dava sebebi ve müddeabihi aynı olan bir dava hakkında birbirine aykırı kesinleşmiş iki hüküm bulunması halinde, birinci hüküm lehine olan taraf kesin hükümden (HUMK.m.237; HMK. m.303) istifade etmektedir. Bu nedenle, yargılamanın yenilenmesi talebi üzerine, ikinci hükmün iptaline karar verilir (HUMK.m.450/II; HMK. m.380). Bundan dolayı, sadece ikinci hükmün iptali için yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulabilir; yoksa, birinci hükmün iptali için yargılamanın yenilenmesi istenemez.
Fakat, ikinci hükmün yargılamanın yenilenmesi yolu ile iptal edilebilmesi için, ikinci hükmü veren mahkemenin, ikinci hükmü verirken, birinci hükümden haberdar bulunmamış olması gerekir (Prof.Dr....; Hukuk Muhakemeleri Usulü, Altıncı Baskı, Cilt V, ... 2001, s.5222-5229). Eğer, ikinci davanın görülmesi sırasında kesin hüküm itirazında bulunulmuş, yani gerek mahalli mahkeme (bidayet mahkemesi) gerekse Temyiz Mahkemesi birinci ilama muttali olmuşlar ve bu ilamı ikinci davaya müessir addetmeyerek kesin hüküm itirazını reddetmişlerse, artık HUMK.m.445/10’a istinaden iadei muhakeme talebinde bulunulamaz. Bu durumda artık ikinci hükme üstünlük tanınması gerekmektedir(Prof.Dr...., Makaleler 2006, s.388,389; Prof.Dr.H.Yavuz Alangoya, Medeni Usul Hukuku Esasları, ... 2003, s.580; HGK'nun 22.11.2006 gün ve 2006/20-711 E., 2006/739 K. sayılı ilamı).
(HGK'nın 06.02.2013 tarihli ve 2012/8-604 Esas, 2013/199 Karar sayılı ilamı)
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 120,60 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.06.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.