"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen tapu iptali-tescil ve bedel davası sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine ilişkin olarak verilen karar, süresi içinde bir kısım davalılar vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar asıl ve birleştirilen davalarda; mirasbırakanları ...nin maliki olduğu 729 ada 1 parsel sayılı taşınmazı davalı ... ve diğer davalıların murisi ...’e satış suretiyle temlik ettiğini, temlikin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, dava konusu taşınmazın tapu kayıtlarının iptali ile adlarına tesciline karar verilmesini istemişler, yargılama sırasında üçüncü kişilere temlik edilen taşınmazlar yönünden bedel talebinde bulunmuşlardır.
II. CEVAP
Davalılar, iddiaların doğru olmadığını, satışın gerçek olup satış bedelinin mirasbırakana ödendiğini ileri sürerek, davanın reddini savunmuşlar, aşamada davalı ...’in ölümü üzerine mirasçısı davaya dahil edilmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, mirasbırakanın tek varlığı olan ve başlangıçta üzerinde eski bina bulunan taşınmazını satmasını gerektirir bir durum bulunmadığı, temlikin mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğu gerekçesi ile taşınmazda tesis edilen kat irtifakı sonucu oluşan ve davalılar adına kayıtlı bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında asıl ve birleştirilen davada davacılar adına tesciline, üçüncü kişilere temlik edilen bağımsız bölümlerin ise kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereği müdahil şirket uhdesinde kalan bağımsız bölümler olduğundan bedel isteminin reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Dairece "...mirasbırakan ...nin davalı ... ve diğer davalıların murisi ...’e satış suretiyle yaptığı temlikin mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu saptanmak suretiyle davanın tapu iptal tescil talebi yönünden yazılı şekilde kabulüne karar verilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Davalıların bu yöne değinen temyiz itirazları yerinde değildir, Reddine.
Davalıların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; ...Muris muvazaası davalarının konusunun, mirasbırakan tarafından temlik edilen taşınmazlarla sınırlı olacağı kuşkusuzdur. Ne var ki Mahkemece, çekişme konusu 729 ada 1 parsel sayılı taşınmazın oluşumunda, davalıların dava dışı belediyeden edindikleri taşınmazların tevhit işlemi ile oluşan katkısı gözetilmemiştir.
Hâl böyle olunca; 729 ada 1 parsel sayılı taşınmazda kabul kapsamına alınan bağımsız bölümlerde, mirasbırakanın temlik ettiği ve dava dışı belediyeden edinilen taşınmazların yözülçümleri de gözetilmek suretiyle oranlanması ve bağımsız bölümlere yansıtılmak suretiyle iptal ve tescil kararı verilmesi gerekirken, anılan hususun gözardı edilmiş olması doğru değildir.
Öte yandan; davalar birleştirilse de ayrı olma özelliklerini koruyacağından, 6100 sayılı HMK’nın 297/2.maddesi hükmü nazara alınarak her bir dava yönünden ayrı ayrı hüküm kurulması gerekirken yasal düzenleme gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi de isabetsizdir ve kararın bu nedenle de bozulması gerekir. ’’ gerekçesi ile karar bozulmuştur.
3. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece; ilk karardaki gerekçe benimsenmek suretiyle davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar (... mirasçıları) vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; 23.12.2020 tarihli bilirkişi raporunda hatalı hesaplama yapıldığını, kök mirasbırakana ait taşınmazın 402,00 m2 olduğu tespit edilmiş ise de, oranlamaya esas yüzölçümü olarak 415,64 m2’nin alındığını, davacı taraflarca süresi içinde harçların tamamlanmadığını, Harçlar Kanunu 30. ve HMK'nın 150. maddeleri gereğince eksik harç nedeniyle davacıların tapu iptal tescil talepli davalarının işlemden kaldırılmasına dair karar verilmesi gerektiğini, asıl ve birleştirilen davalar yönünden hesaplanan vekalet ücretlerinin de hatalı olduğunu belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali-tescil ve bedel isteklerine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
6.2.2. Mahkemenin Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak doğar. Diğer taraftan Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu müessese, Mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararındaki esas çerçevesinde işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirir (09.05.1960 tarihli, 21/9 sayılı YİBK).
6.3. Değerlendirme
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; mirasbırakan ...’ün 22/09/2009 tarihinde öldüğü, geride davacı kızları ..., ... ve...’den olma torunları davacılar ..., ..., ... ve ... ile dava dışı çocukları ... ..., ... ve kızı ...’ten olma torunları davalılar ..., ... ve...ile davalı kızı ...’in mirasçı olarak kaldığı, aşamada davalı ...’in ölümü üzerine mirasçısı ...’nın davaya dahil edildiği, mirasbırakan tarafından 07.07.1999 tarihinde dava konusu taşınmazların geldisi olan 1170 parsel sayılı 402m2 yüz ölçümlü taşınmazın davalı ... ve ...’e eşit paylarla temlik edildiği, 1170 parsel sayılı taşınmazın daha sonra davalı ... ve ...’in dava dışı Belediyeden edindikleri anlaşılan 20,73 m2 yüz ölçümlü 4082 ve 2,42 m2 yüz ölçümlü 4083 parsel sayılı taşınmazlar ile 28.01.2011 tarihli işlem ile tevhit edilerek 729 ada 1 parsel sayılı taşınmazın oluştuğu, ardından da kat karşılığı inşaat sözleşmesi sonucunda tesis edilen kat irtifakı sonucu oluşan 1 nolu bağımsız bölümün ... adına, 3, 7, 9, 11, 12, 13 ve 14 numaralı bağımsız bölümlerin de davalı ... adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda; bozmaya uyulmakla usuli kazanılmış hak oluşmasına rağmen, bozma gerekleri yerine getirilmeksizin sonuca gidilmiştir.
Şöyle ki, bozma kararında dava konusu 729 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kabul kapsamına alınan bağımsız bölümlerinde, mirasbırakanın temlik ettiği ve dava dışı Belediyeden edinilen taşınmazların yüz ölçümleri gözetilmek suretiyle oranlama yapılarak iptal ve tescile kararı verilmesi gerektiği belirtilmesine rağmen, hüküm kurmaya elverişli bir araştırma ve inceleme yapılmadan sonuca gidilmiştir.
Hâl böyle olunca; 729 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki kabul kapsamına alınan bağımsız bölümlerine, dava dışı Belediyeden edinilen 4082 ile 4083 parsel sayılı taşınmazların yüz ölçümleri gözetilmek suretiyle, mirasbırakanın temlik ettiği 1170 parsel sayılı taşınmazın ne oranda isabet ettiğinin tespit edilmesi ve bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarının 1170 parselden gelen kısımları üzerinden iptal ve tescile kararı verilmesi gerekirken (eldeki kararı sadece ... mirasçılarının temyiz ettiği dikkate alınarak), anılan husus göz ardı edilerek, 729 ada 1 parsel sayılı taşınmaz sadece 1170 sayılı parselden gelmiş gibi hüküm kurulması doğru değildir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; bir kısım davalılar vekilinin değinilen yönlerden temyiz itirazının kabulü ile hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, alınan peşin harcın istek halinde temyiz edenlere geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.