"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : SAKARYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ: KOCAELİ 6. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil istekli dava sonunda, Kocaeli 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15/03/2021 tarihli ve 2019/252 Esas, 2021/130 Karar sayılı kararı ile davanın reddine dair verilen kararın davacı vekili tarafından istinafı üzerine Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 08/10/2021 tarihli ve 2021/968 Esas, 2021/1249 Karar sayılı kararı ile davacının istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin olarak verilen karar yasal süre içerisinde davacı vekili tarafından duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 24/05/2022 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Avukat gelmedi, temyiz edilen davalı vekili Avukat ... geldi, süresinde verilen ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, gelen vekilin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı, dosya incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakan annesi ...’nun 3, 16 ve 28 parsel sayılı taşınmazlardaki paylarının mirasbırakanın dava dışı kardeşi ...’e verdiği vekaletname kullanılarak, vekil ... eliyle davalı ...’ne satış suretiyle devrdedildiğini, davalı şirketin bir kısım mirasçıların ortak olduğu bir aile şirketi olduğunu, temliklerin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, devredilen payların tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, mirasbırakan ve mirasçılar ..., ... ve...’nın paydaşı bulundukları dava dışı 20 parsel sayılı taşınmazın davalı şirkete kiralandığını, ve şirket tarafından bu taşınmaz üzerinde yeniden inşa niteliğinde tadilatlar yapıldığını, anılan bu taşınmaza yapılan inşaa ve tadilat bedelleri karşılığı olarak mirasbırakanın dava konusu taşınmazlardaki paylarını davalı şirkete devrettiğini, temliklerde mal kaçırma amacı bulunmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, mirasbırakanın 4215 ada 16 parsel, 4203 ada 28 parsel, 1859 ada 3 parsel sayılı taşınmazlarını kardeşi ...’yı vekil kılarak davalı şirkete devrettiği, mirasbırakan ile mirasçı davacı eşi arasında beşeri ilişkiler anlamında herhangi bir anlaşmazlığın bulunmadığı, davalı olan şirketin mirasbırakanın kardeşleri tarafından işletilen aile şirketi olduğu ve mirasbırakanın dava dışı 4938 ada 20 parsel sayılı taşınmazda hissedar olduğu arsanın üzerinde yer alan eski binanın yıkılması ve yerine yeni bir bina yapılmasına yönelik olarak dava konusu olan taşınmazlardaki hisselerini davalıya devrettiği, anılan taşınmazdaki diğer paydaşlar ..., ..., ...’ın da dava konusu taşınmazlardaki hisselerini aynı satış akitleri ile davalı tarafa devrettikleri, mirasbırakan tarafından dava konusu taşınmazlardaki devir işlemlerinin mirasbırakanın paydaşı olduğu dava dışı 4938 ada 20 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan binanın yıkılarak yeniden inşa edilmesi karşılığında davalı tarafa devredildiği, temliklerde mal kaçırma amacı bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Mirasbırakanın gerçek iradesinin tespiti için eksik araştırma yapıldığını, mirasbırakanın dava konusu taşınmazların eşine intikal etmesini önlemek için , kardeşlerinin ortağı olduğu davalı şirkete devrettiğini, temliklerin mal kaçırma amacıyla yapıldığını, temliklerin mirasbırakanın kanser hastalığına yakalandığında ve hastalığın derecesi ağırlaştığı dönemde yapıldığını, muvazaalı işlemin vekil olan mirasbırakanın kardeşi tarafından gerçekleştirildiğini, bu kardeşin davalı şirketin ortağı olduğunu, dava dışı 20 parsel sayılı taşınmazın davalı şirket tarafından mirasbırakandan kiralandığını, tadilat bedellerinin, kira bedelinden düşülebileceğini, mirasbırakanın satış sözleşmesini yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunmadığını, davalı tarafça dolaylı yoldan satış bedelinin ödenmediğinin ikrar edildiğini, davalı şirketin mirasbırakanın aile breylerinden oluşan bir şirketi olduğunu, tüm bunların temlikin muvazaalı olduğunu gösterdiğini, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 08/10/2021 tarihli ve 2021/968 Esas, 2021/1249 Karar sayılı kararıyla; mirasbırakanın 03/08/2012 tarihli, 14639 yev. no.lu, 07/01/2016 tarihli, 293 yev. no.lu ve 02/02/2018 tarihli, 3337 yev. no.lu resmi senetler ile yapmış olduğu temlik işlemlerinde "mirasçılardan mal kaçırma kastı bulunmadığı" ve de olayda 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı'nın uygulama şartlarının oluşmadığı, İlk Derece Mahkemesince davanın 4721 s. TMK’nın 6. ve 6100 s. HMK’nın 190. maddeleri gereğince ispatlanamadığından reddine karar verilmiş olmasında usul, esas ve dosya kapsamı itibariyle Yasaya aykırı bir durum bulunmadığı gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle (V/3.2.) no.lu paragrafta yer verilen yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinin yerinde olmasına, (III) no.lu paragrafta yer verilen İlk Derece Mahkemesinin gerekçesine göre Bölge Adliye Mahkemesince (IV/3.) no.lu paragrafta yazılı olduğu üzere karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA, 20/11/2021 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz edilen davalı vekili için 3.815,00 TL duruşma vekâlet ücretinin ve aşağıda yazılı 21,40 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 24/05/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.