"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : SAMSUN BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine ilişkin verilen kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine dair 27/12/2021 tarihli ve 2021/2535 Esas, 2021/2678 Karar sayılı karar, yasal süre içerisinde davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, 131 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki payının satışı hususunda davalı ile anlaştıklarını, kendisinin okuma yazma bilmediğini, 131 ada 2 parsel sayılı taşınmazın satışının yapılacağını zannederken pay sahibi olduğu diğer 132 ada 1 parsel ile 135 ada 12 parsel sayılı taşınmazların da devrinin yapıldığını, oysa ki davalı ile 131 ada 2 parsel sayılı taşınmazın satışı konusunda anlaştıklarını, okuma yazma bilmemesinden yararlanan davalının adına tescil edilen 132 ada 1 parsel ile 135 ada 12 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, kızının düğün masrafları için davacı tarafından üç taşınmazın da satılığa çıkartıldığını, bedelini ödemek suretiyle dava konusu taşınmazları satın aldığını, bu işleme davacının kardeşi ... ...’nin aracılık ettiğini, hatta devir esnasında davacının oğlu ... ...’ün de annesine refakat ettiğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, hile iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinafı üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesince, hak düşürücü sürenin başlangıç tarihinin ve buna göre eldeki davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığının belirlenmesi, taraflara dinlenmesini talep ettikleri tanıkları bildirmeleri için imkan tanınması ve dava konusu taşınmazın değeri belirlenerek eksik harcın tamamlatılması gerektiği gerekçesiyle HMK’nın 353/1.a.4 maddesi uyarınca, İlk Derece Mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosya mahkemesine gönderilmiş, İlk Derece Mahkemesince bu kez dinlenen tanıkların davacının her üç taşınmazdaki payını da davalıya sattığı ve bedelini aldığı yönünde beyanda bulundukları, davacının rızası ile çekişme konusu taşınmazları davalıya sattığı, hile iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.İstinaf Nedenleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dinlenen tanık beyanlarından davacının iradesinin fesada uğratıldığının açık olduğu, taşınmazın satış tarihindeki keşfen saptanan değeri ile resmi senetteki satış bedeli arasında aşırı farkın bulunduğu, davalıların hileli davranışlar ile dava konusu taşınmazların satışına sebebiyet verdiklerini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 27/12/2021 tarihli 2021/2535 Esas, 2021/2678 Karar sayılı kararıyla; davacı tarafından dava konusu taşınmazların rızası dahilinde devredildiği, hile iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle HMK’nin 353/1-b-1. maddesi uyarınca davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı tanığı olarak dinlenen kişilerin olaya tam olaya vakıf olmadığını, beyanlarının çelişkili olduğunu, davacı tarafından dava konusu taşınmazların devredildiğinin öğrenilmesi üzerine eldeki davanın açıldığını, hile iddiasının usulünce ispatlandığını belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, aldatma (hile) hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. Bilindiği üzere; aldatma (hile), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hatada yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 36/1. maddesinde açıklandığı üzere, taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir.
3.2.2. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi, iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir.
3.3. Temyiz Nedenlerinin Değerlendirilmesi
(IV.3.) numaralı paragraftaki gerekçeler yerinde bulunmakla; dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
VI. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, temyiz karar harcı peşin yatırıldığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına, 27/04/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.