"İçtihat Metni"
...
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1963 E., 2021/1439 K.
DAVALILAR : Hazine vekili Avukat ... ,
... vekili Avukat ...
DAHİLİ DAVALI : ... vekili
Avukat ...
DAVA TARİHİ : ...
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Birecik 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/1066 E., 2019/6 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, ... köyünde bulunan ve toplulaştırma işlemi sonrası davalı ... adına 669 parsel numarasıyla tescil edilen taşınmazın bir kısmının davacı tarafından 25-30 yıldır kullanıldığını ve imar ihya edildiğini ileri sürerek dava konusu 669 parsel sayılı taşınmazda davacı tarafından kullanılan kısmın davalı ... adına tapu kaydının iptali ile davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili ve Hazine vekili cevap dilekçesinde, dava konusu taşınmazın zilyetlikle mülkiyet edinilebilecek yerlerden olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde, davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın fen bilirkişi raporunda (B) ve (C) harfleri ile gösterildiği, (C) harfli kısmın 1985 ve 1999 yıllarına ait hava fotoğrafları incelemesinde tarımsal faaliyet yapıldığının ve ziraat bilirkişi heyeti raporundan bu taşınmazın imar-ihyasının 1990 yılında tamamlandığının tespit edildiği gerekçesiyle fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen taşınmaz yönünden davanın kabulüne; (B) harfi ile gösterilen taşınmazın imar-ihya edilmediğinin anlaşıldığı gerekçesiyle reddine; davalılar ... ile ... yönünden açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle, dava konusu taşınmazın imar-ihya edilmediğini, davacı lehine zilyetlikle kazanım koşullarının oluşmadığını, Kadastro Kanunu'nun 12/3 üncü maddesinde düzenlenen 10 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, Mahkemece eksik inceleme ile karar verildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddesi,
3. Değerlendirme
1.Davalı ... Başkanlığının temyizi yönünden yapılan değerlendirmede;
2.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun yargılama sistemine göre, İlk Derece Mahkemesinin kesin olmayan kararına karşı önce istinaf yoluna başvurulabilmektedir. Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusu üzerine tarafın istinaf başvurusunun usulden/esastan reddine karar verilebilir veya İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulabilir.
3. Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeni karar verilmesi halinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz hakkı bulunmaktadır.
4. Taraflardan birisinin İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmaması halinde kamu düzenine aykırılık yok ise diğer taraf lehine usuli kazanılmış hak oluşacaktır. Karşı tarafın istinafı üzerine de Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen kararın değiştirilmemesi halinde, istinaf etmeyenin temyize başvurması usulü kazanılmış hak ilkesine takılacaktır. Zira, istinaf mahkemesinin elinin değmediği bir kararın temyiz incelemesi söz konusu olmaz ve olmamalıdır. Dolayısıyla tarafların istinaf incelemesinin kapsamı dışında bıraktığı hususlar kendiliğinden temyiz incelemesinin de kapsamı dışında bırakılmış sayılır.
5.Ancak, ilk kararı istinaf etmeyen taraf, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından İlk Derece Mahkemesinin kararı kaldırılarak aleyhine yeni bir karar verilmesi halinde, bu yeni kararı temyiz edebilecektir. Başka bir deyişle, istinaf başvurusunun reddi halinde Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı sadece istinaf başvurusu reddedilen tarafa ait olup, İlk Derece Mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın temyiz hakkı bulunmamaktadır.
6. Somut uyuşmazlıkta; İlk Derece Mahkemesinin kısmen kabul kısmen redde ilişkin kararına karşı yalnızca davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuş, davalı ... vekilinin istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ve bu karar üzerine daha önce istinaf başvurusunda bulunmayan davalı ... vekili de temyiz isteminde bulunmuştur.
7. Yukarıda açıklandığı üzere; davalı ... vekili tarafından İlk Derece Mahkemesinin kısmen kabul kısmen ret kararına karşı istinaf başvurusunda bulunulmadığından davacı lehine usuli kazanılmış hak oluşmuştur. O halde, davalı ... vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyiz etme hakkı olmadığı anlaşıldığından temyiz dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
8. Davalı ... vekilinin temyiz talebi yönünden yapılan değerlendirmede;
9. Dava konusu ... Köyünde bulunan taşınmaz 766 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi gereğince tespit harici bırakılmış, taşınmazın bulunduğu yerde kadastro çalışmaları 08.04.1976 tarihinde kesinleşmiş; dava konusu edilen taşınmaz, toplulaştırma işlemleri ile 14.05.2015 tarihinde Maliye Hazinesi adına 669 parsel numarasıyla tescil edilmiştir. Davacı ..., dava konusu taşınmazın bir kısmına ilişkin imar ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tapu kaydının iptali ve adına tescili istemiyle 03.11.2015 tarihinde dava açmıştır.
10. Davacı, dava konusu taşınmazın ... köyünde bulunan 669 parsel sayılı taşınmaz olduğunu belirtmiş, fen bilirkişi ... 'ün hazırladığı raporda ... köyünde bulunan taşınmazın krokisine yer verilmiş ancak bu taşınmaz bilgileriyle Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgu uygulaması üzerinden yapılan araştırmada ve UYAP üzerinden yapılan tapu bilgisi sorgulamada herhangi bir kayıt bulunamadığı bilgisine erişilmiştir.
11. Şanlıurfa Kadastro Müdürlüğünün İlk Derece Mahkemesinin müzekkeresine verdiği 04.12.2015 tarihli cevabi yazıda dava konusu taşınmazın toplulaştırma çalışmaları kapsamında olduğu, köy ayrımı ile ... Mahallesine geçtiği bilgileri edinilmiştir. Ancak bu taşınmaz bilgileriyle Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgu uygulaması üzerinden yapılan araştırmada 669 parsel sayılı taşınmazın toplulaştırma işlemi ile 07.03.2019 tarihinde 108/5, 119/15, 120/2, 121/7, 123/4, 128/1, 126/5, 122/5, 129/1, 130/1, 131/1, 108/1, 108/4, 108/6 parsel numaralı taşınmazlara gittiği anlaşılmıştır.
12. Diğer yandan Bölge Adliye Mahkemesince fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen 40.783,43 m2 yüz ölçümlü taşınmazın imar planı bulunup bulunmadığı bilgisinin edinilmesi ile ilgili geri çevirme kararı verilmiş, İlk Derece Mahkemesinin müzekkeresine cevaben ilgili İdare ... Mahallesinde bulunan 40.783,43 m2 yüz ölçümlü taşınmazın imar planı dışında olduğunu belirtmiş; öte yandan, dava konusu taşınmaza komşu parsellerin tapu kaydı ve kadastro tutanakları mahallinde yapılan keşifte uygulanmamıştır.
13. Hal böyle olunca, 2019 yılında yapılan toplulaştırma işlemi de dikkate alınarak çifte tapulamaya mahal vermemek amacıyla dava konusu taşınmaza komşu taşınmazlara uygulanan tapu kaydının tesisinden itibaren tüm tedavülleri ile varsa haritası getirtilip dosya ikmal edildikten sonra davada yararı bulunmayan, elverdiğince yaşlı kişiler arasından seçilecek mahalli bilirkişiler ve fen bilirkişi ile yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte, dava konusu taşınmaza komşu taşınmazların tapu kaydının tüm sınırları tek tek okunup mahalli bilirkişilerden sorulmak suretiyle mahallinde uygulanmaya çalışılmalı, keşifte gösterilen sınırlar teknik bilirkişiye işaret ettirilmeli; fen bilirkişiden toplulaştırma işlemi sonrası taşınmazın hangi mahalle ve hangi parselde bulunduğuna ilişkin keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, taşınmaza komşu parselleri de göstermek sureti ile hazırlanmış ayrıntılı kroki ve rapor alınmalı; toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilerek ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2.Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı ... Başkanlığına iadesine,
Temyiz eden davalı ... harçtan muaf bulunduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.