"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında, bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda; davanın kabulüne ilişkin verilen karar, davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi;
I. DAVA
Davacı, ortak mirasbırakan eşi Şevket’e ait 36176 ada 16 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 21 no.lu bağımsız bölümün dava dışı ...’ya, ondan da ilk eşinden olma davalı oğlu Nadir’e satış suretiyle devredildiğini, temlik tarihinde mirasbırakanın fiil ehliyetini haiz olmadığını, işlemin mirasçılardan mal kaçırma amacıyla ve muvazaalı olarak yapıldığını ileri sürerek, miras payı oranında tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, mirasbırakanın fiil ehliyetini haiz olduğu dönemde devrin yapıldığını, karşılığında ise bedelin ödendiğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 13/03/2012 tarihli ve 2009/411E., 2012/128K. sayılı kararıyla; iddianın ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Dairenin 23.01.2013 tarihli ve 2012/12132 E., 2013/634 K. sayılı kararıyla; “...önemine binaen öncelikle hukuki ehliyetsizlik iddiasının incelenmesi, tarafların bu yönde bildirecekleri tüm delillerin toplanması, varsa mirasbırakana ait sağlık kurulu raporları, hasta müşahade kayıtları, reçeteler vs. istenmesi, tüm dosyanın Adli Tıp Kurumu, 4. İhtisas Dairesine gönderilmesi, (2659 sayılı Yasa'nın 7. ve 16. maddesi gereğince) murisin gerek temlik tarihinde gerekse vekaletin düzenlediği tarih itibariyle hukuki ehliyeti haiz olup olmadığının saptanması; ehliyetsiz olduğunun anlaşılması halinde pay oranında istekte bulunulamayacağından davanın reddedilmesi; murisin hukuki ehliyete haiz olduğunun anlaşılması halinde ise, muris muvazaası yönünden değerlendirme yapılarak hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yetinilerek yazılı biçimde hüküm kurulması doğru değildir." gerekçesiyle bozulmuştur.
3. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 30/09/2016 tarihli ve 2013/209 E., 2016/379 K. sayılı kararıyla; mirasbırakanın işlem tarihinde hukuki ehliyetinin bulunduğunun Adli Tıp Kurumu raporuyla belirlendiği ve muvazaa iddiasının ispatlandığı gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Bozma Kararı
Dairenin 08/06/2020 tarihli ve 2017/1441 E., 2020/2384 K. sayılı kararıyla; “Somut olaya gelince, çekişme konusu 36176 ada 16 parsel sayılı taşınmazdaki mirasbırakana ait 749/880 payın dava dışı ... ...’a 04.04.2003’de satışı yapıldıktan sonra, ... tarafından mirasbırakanın hesabına değişik tarihlerde para havalesinin yapıldığı ve buna ilişkin dekont örneklerinin ibraz edildiği anlaşılmaktadır. Ne var ki, yukarıda yer verilen olgular, toplanan deliller, tanık ifadeleri ve özellikle mirasbırakanın mal kaçırma kastı ile hareket edip etmediğinin mahkemece yeterince irdelendiğini söyleyebilme olanağı da bulunmamaktadır.Hâl böyle olunca; daha önceden dinlenen tanıklar yeniden dinlenilerek ilk el ...’nın kim olduğunun sorulması, mirasbırakanın davacıdan mal kaçırmasını gerektirir bir durumunun olup olmadığının saptanması, muris tarafından ilk el ...’ya yapılan devrin mal kaçırma kastı ile yapılıp yapılmadığının duraksamaya yer bırakmayacak şekilde araştırılması, ilk el ...’ya yapılan temlikin muvazaalı olduğunun tespit edilmesi halinde davalının konumu itibariyle muvazaayı bilebileceğinden davanın kabul edilmesi, aksi halde reddine karar verilmesi gerekirken noksan soruşturma ile yetinilerek yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir.” gerekçesiyle bozulmuştur.
6. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 11/01/2022 tarihli ve 2021/398 E., 2022/7 K. sayılı kararıyla; mirasbırakanın dava konusu taşınmazı elden çıkarmasını gerektiren maddi sıkıntısı olmadığı, taşınmazın ilk el maliki olan ... ile mirasbırakanın daha önceden tanıştığı, ayrıca mirasbırakanın dava konusu taşınmazı akrabası olan ...'ya satacağını ancak tekrar ikinci eşinin üzerine geçirmek istediğini bir kısım tanıklara anlattığı, diğer taraftan tanık ...'nın beyanından ...'ya yapılan satışın muvazaalı olduğunun gizlenmesi için devir gününde bankaya yatırılıp tekrar çekilmek üzere mirasçıların kendi aralarında para topladığı yönünde beyanları bulunduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
7. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili, temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Temyiz Nedenleri
Davalı vekili, davacının iddiasını kanıtlayamadığını, mirasbırakanın akit tarihinde fiil ehliyeti bulunduğunu, muvazaanın varlığına dair somut olgu bulunmadığını, mirasbırakanın temlikinden 4 yıl sonra ... ...’ın taşınmazı ihtiyacı nedeniyle davalıya sattığını, banka dekontları ve yazılı belgelerin satışın gerçek olduğunun kanıtı olduğunu, mahkemenin duyuma dayalı davacı tanık beyanlarına itibar ederek hüküm kurduğunu belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
9. Gerekçe
9.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuki nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
9.2. İlgili Hukuk
9.2.1.Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. (Borçlar Kanunu'nun 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
9.3. Değerlendirme
(IV/5.) no.lu paragrafta yer verilen ve hükmüne uyulan bozma kararında gösterildiği şekilde işlem yapılarak yazılı şekilde karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle, usul ve yasaya ve bozma kararının gerekçelerine uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 101,32 TL bakiye onama harcının davalıdan alınmasına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.