"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : UŞAK 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - ECRİMİSİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil ve ecrimisil istekli dava sonunda, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince, davacıların istinaf isteminin HMK’nın 353/(1).b.2. maddesi gereğince kabulüne karar verilerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne dair verilen karar süresi içinde davacılar ve davalılar vekilleri tarafından duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 27/09/2022 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı ... vekili Avukat ... ile diğer temyiz eden davacılar ... ve diğerleri vekili Avukat ...geldiler, duruşmaya başlandı, gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, mirasbırakanları ...'ın 431 ada 62 parseldeki 1/2 payını 06/02/2009 tarihinde oğlu olan davalı ...'a mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olarak temlik ettiğini ileri sürerek, dava konusu taşınmazdaki 1/2 payın miras payları oranında iptali ile adlarına tesciline ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 47.000,00 TL ecrimisilin yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı, mirasbırakan ...'ın taşınmazın alımında hiçbir para ödemesi yapmadığını, satış bedelini kendisi ödemesine rağmen taşınmazın 1/2 payının ileride geri alınmak şartı ile geçici olarak mirasbırakan adına tescil edildiğini, taşınmaz üzerindeki binanın kendisi tarafından yaptırıldığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince; mirasbırakanın gerçek iradesinin, davalı oğlu tarafından satın alınıp yarı payı adına tescil edilen taşınmazı hakkın teslimi amacıyla davalı oğluna devretmek olduğu, mirasbırakanın dava konusu işleminde mirasçılarından mal kaçırma amacının bulunmadığı, terekesinde adına kayıtlı bir taşınmazının bulunduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalının mirasbırakanın tek erkek evladı olduğunu, dava konusu taşınmazın mirasbırakan adına tescil edildiği tarihte davalının babasının yanında sigortalı olarak çalışan bir kişi olduğunu, taşınmazı alım gücü bulunmadığını, taşınmaz üzerindeki altı katlı mobilya mağazasının da davalı tarafından yaptırılmadığını, taşınmazın tarafların babalarının kazancı ile alındığını, babaları ...’ın şirket hisselerini davalıdan olma torununa devrettiğini, 1986 yılında işten ayrılmadığını, temlikin mirasbırakanın ölümünden kısa bir önce eve noter getirtilmek suretiyle yapıldığını, davalının savunmasını kanıtlayamadığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesince; mirasbırakanın bedelsiz olarak taşınmazını davalı oğluna devrettiği, davalının daha önce bedelin kendisi tarafından ödendiği yönündeki savunmasını kanıtlayamadığı gerekçesiyle, davacıların istinaf isteminin HMK’nın 353/(1).b.2. maddesi gereğince kabulüne karar verilerek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılmış ve davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ve davacılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
2.1. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; 07/09/2021 tarihli İlk Derece Mahkemesi ara kararının istinaf yolu açık olmak üzere verildiği halde, gerekçeli karar tebliğ edilmeden ve kesinleşmeden dosyanın İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderildiğini, HMK’nın 373. hükmü gereği yargılamaya İlk Derece Mahkemesinin devam etmesi gerektiğini, Uşak 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/89 Esas sayılı kararı ile esasın kapatılarak dosyanın İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesinin hatalı olduğunu, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 2021/2186 E. sayılı dosyasının 1. duruşmasında 24.11.2021 tarihli ara karar ile ecrimisil istemi yönünden istinaf incelemesi yapılmış olmasına rağmen, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 2021/2186 E. 2022/169 K. sayılı kararı ile davanın tamamına ilişkin hüküm kurulmasının yasal olmadığını, davalı ...’ın 1995 yılında davaya konu taşınmazı, Noterde yapılan satış vaadi sözleşmesi ile ve yazılı satış bedelini maliklerine ödeyerek satın aldığını, taşınmazın üzerindeki metruk yapının davalı tarafından yıkılarak mevcut binanın yaptırıldığını, 14.06.1995 tarihli “Nakdi Ödeme ve İbraname Protokolü”ne göre satış bedelinin tamamını davalının ödediğini, mirasbırakan ...’ın hiçbir gelirinin ve malvarlığının olmadığını, buna ilişkin tarafların babasının yazdığı mektupta da satış bedelinin davalı tarafından ödendiğinin belirtildiğini, davacıların iddialarını kanıtlayamadığını, temlikin mal kaçırmak amaçlı değil, davalıya ait olan taşınmazın iadesi amaçlı yapıldığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.2. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; vekalet ücretinin 410.379 TL değer üzerinden hükmedilmesi gerektiğini belirterek, kararın vekalet ücreti yönünden düzeltilerek onanmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil ile ecrimisil isteklerine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3.2.2. Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararların, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362. maddesi uyarınca temyiz edilemeyeceği, temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekeceği açıktır.
3.2.3. Harç kamu düzeni ile ilgili olup temyiz edenin sıfatına bakılmaksızın re’sen gözetilmesi gereken hususlardandır.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Muris muvazaası hukuki nedenine dayalı olarak pay oranında açılan tapu iptali-tescil ve ecrimisil davalarında, davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğundan, dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı, ayrıca tapu iptal ve ecrimisil davalarının da değer bakımından ayrı değerlendirilmeleri gerektiği kuşkusuzdur. Davaya konusu taşınmazın dava tarihi itibariyle keşfen saptanan değeri üzerinden her bir davacının miras paylarına karşılık gelen 35.344,80 TL ecrimisil bedelinin 2022 yılı itibarıyla temyiz kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmaktadır.
3.3.2. Davalının tapu iptal ve tescil kararı yönünden temyiz itirazlarına gelince;
Dosya içeriğine, toplanan delillere, ve özellikle (IV./3.) no.lu paragrafta yer verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının dayandığı yasal ve hukuksal gerekçelere göre yazılı şekilde karar verilmesinde kural olarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davalının bu yöne ilişkin temyiz itirazları yerinde değildir.
3.3.3. Davacıların temyiz itirazlarına gelince; yukarıda da değinildiği üzere, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı olarak pay oranında açılan tapu iptali-tescil davalarında dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı kuşkusuzdur.
Somut olayda; dava konusu taşınmazın mirasbırakanın 1/2 payına isabet eden keşfen belirlenen değeri 679.380,00 TL olup, her bir davacının 1/4 olan miras payına denk gelen toplam 339.690,00 TL üzerinden nispi karar ve ilam harcına hükmedilmesi gerekirken eksik karar ve ilam harcı alınması doğru olmadığı gibi, tapu iptali-tescil davası yönünden, harcı ikmal edilen değer üzerinden nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, eksik vekalet ücretine hükmedilmesi de doğru değildir.
Ne var ki anılan bu hususlar yeniden yargılama yapmayı gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ
1. Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin ecrimisil kararına ilişkin temyiz dilekçesinin değerden REDDİNE,
2. Davalı vekilinin tapu iptali ve tescil hükmü yönünden yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,
3. Davacıların temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 4. ve 7. bentleri hükümden tamamen çıkarılarak yerlerine 4. bent olarak “Tapu iptali tescil ve ecrimisil davaları toplam değeri (339.690,00 TL + 70.689,60 = 410.379,60 TL) üzerinden alınması gereken 28.033,03 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 853,88 TL ile 2.620,00 TL ıslah harcı ve 3.535,24 TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye 21.023,91 TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,”
7. bent olarak “Davacılar kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden harcı tamamlanan dava değeri (339.690,00 TL + 70.689,60 = 410.379,60 TL) üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 37.176,57 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine,” cümlelerinin yazılmasına,
Hükmün bu şekliyle 6100 sayılı HMK’nın 370/2. maddesi uyarınca DÜZELTİLEREK ONANMASINA, alınan peşin harcın temyiz edenlere talep halinde geri verilmesine, 03/09/2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden davacılar vekili için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin temyiz edilen davalıdan alınmasına, 27/09/2022 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.