"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 6. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : İSTANBUL 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen davalı Hazine yönünden husumet nedeniyle davanın reddine, davalı ... yönünden davanın kısmen kabulüne ilişkin kararın, davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; istinaf başvurularının esastan reddine dair verilen karar, yasal süre içerisinde davalı ... vekili ve duruşma istekli olarak davacı vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 27/09/2022 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı ... vekili Avukat ... ile diğer temyiz eden davalı ... vekili Avukat ....ve temyiz edilen davalı Hazine vekili Avukat ... geldiler, duruşmaya başlandı, gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, dava konusu 323 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kadastro çalışmalarında Ermeni Mezarlığı niteliğiyle davacı Vakıf adına tespit ve tescili gerektiği halde davalı ... Belediyesi adına haksız şekilde tescil edildiğini, davacı vakfın Eşhas-ı Hükmiye Cetvellerini Defteri Hakaniye verdiği gibi, 1936 beyannamesinin 12.sırasında 64 kapı numarasıyla kabristan nitelikli mezarlığı beyan ettiğini, kadastro işlemleri sonucu davacı Vakfa ait taşınmazın davalı ... adına tescil edilmesi nedeniyle diğer davalı Hazinenin kusursuz sorumluluğu bulunduğunu, dava konusu taşınmazın davalı ... tarafından 12/01/1970 tarihinde Türkiye Anıtlar Derneğine satıldığını, davalıların doğan zarardan sorumlu bulunduklarını ileri sürerek, mal ve mülk haklarının ihlal edilmesinden doğan zararın tespiti ile fazlaya dair haklarını saklı tutarak şimdilik 250.000,00 TL maddi tazminatın davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ..., hakdüşürücü sürenin dolduğunu, mülga 743 sayılı Yasa'nın 638. ve 4721 sayılı Yasa'nın 712. maddesi uyarınca mülkiyet hakkının kazanılmış olduğunu, tazminatın Hazine veya Vakıflar idaresinden talep edilebileceğini, Eşhas-ı Hükmiye Cetvelinde yeralan kaydın dava konusu taşınmazı işaret edip etmediğinin araştırılması gerektiğini, taşınmaz üzerinde öncesinde ve satış sırasında kısıtlayıcı uygulama bulunmadığını, talep edilen tazminatın fahiş olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
2.Davalı Hazine, taşınmazın Belediye adına tespit edildiğini ve Anıtlar Derneği'ne satıldığını belirterek, husumet yönünden davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12/03/2019 tarihli ve 2012/632 E., 2019/73 K. sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın Vakfın 1936 Beyannamesinde yer aldığı, davacının tazminat talebi için gerekli şartların oluştuğu, taşınmaz bedelinin davalı Belediyeden talep edebileceği gerekçesiyle davalı ... yönünden davanın kısmen kabulüne, dava konusu taşınmazın Hazine ile bir ilgisi bulunmadığı gerekçesiyle davalı Hazine yönünden davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.İstinaf Nedenleri
2.1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kısmen red kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, kararın gerekçesinin de eksik ve hatalı bulunduğunu, yargılama aşamasında üç ayrı bilirkişi raporu ve ek raporlar alındığını, 08/12/2016 tarihinde yapılan keşifte re'sen görevlendirilen mimar ve inşaat mühendislerinden oluşturulan bilirkişi heyeti tarafından sunulan 06/02/2017 tarihli rapor ile belirlenen 1.700 TL/m2 fiyatın gerçek rayiç değerlerine daha yakın, hükme yeterli ve denetime elverişli olduğunu, mahkemenin ortalama değer olarak belirlenen raporu hükme esas aldığını, davacının mülkiyet hakkının ihlal edildiği tarihteki fiili durumunun nazara alınması, değerlendirmenin arsa vasfıyla yapılması gerektiğini, usule uygun olmayan bilirkişi raporuna göre kısmen red kararı verilmesinin doğru bulunmadığını, ayrıca dava konusu taşınmazın yolsuz tescil ve satışları nedeniyle Hazine sorumluluğu bulunmaktayken, Hazine aleyhine açılan davanın husumetten reddinin de hatalı olduğunu açıklayarak, taşınmazın takdir edilen değeri ve davanın husumetten reddi ile davacı aleyhine yorumlanan gerekçelere ilişkin olarak, önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; cevap dilekçesindeki savunmalarını yineleyip, kararın haksız ve mesnetsiz olduğunu, davanın hakdüşürücü süreden reddi gerektiğini, yolsuz tescilden söz edilemeyeceğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09/12/2021 tarihli ve 2021/1552 E., 2021/2682 K. sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesinin kararının usul ve esas yönünden yasaya uygun bulunduğu gerekçesiyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca, tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
2.1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip, istinaf sebepleri hakkında değerlendirme yapılmadığını, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile hüküm kurulduğunu, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Vakıflar Kanunundan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1.Bilindiği üzere; 5737 sayılı Kanunun geçici 7. maddesi:
"Cemaat vakıflarının;
a) 1936 Beyannamelerinde kayıtlı olup, halen tasarruflarında bulunan nam-ı müstear veya nam-ı mevhumlar adına tapuda kayıtlı olan taşınmazlar,
b) 1936 Beyannamesinden sonra cemaat vakıfları tarafından satın alınmış veya cemaat vakıflarına vasiyet edildiği veya bağışlandığı halde, mal edinememe gerekçesiyle halen; Hazine veya Genel Müdürlük ya da vasiyet edenler veya bağışlayanlar adına tapuda kayıtlı olan taşınmazlar, tapu kayıtlarındaki hak ve mükellefiyetleri ile birlikte bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren onsekiz ay içinde müracaat edilmesi halinde, Meclisin olumlu kararından sonra, ilgili tapu sicil müdürlüklerince cemaat vakıfları adına tescilleri yapılır",
3.2.2. Aynı Kanun′un geçici 11. maddesi:
"Cemaat vakıflarının;
a) 1936 Beyannamesinde kayıtlı olup malik hanesi açık olan taşınmazları,
b) 1936 Beyannamesinde kayıtlı olup kamulaştırma, satış ve trampa dışındaki nedenlerle Hazine, Vakıflar Genel Müdürlüğü, belediye ve il özel idaresi adına kayıtlı taşınmazları,
c) 1936 Beyannamesinde kayıtlı olup kamu kurumları adına tescilli olan mezarlıkları ve çeşmeleri, tapu kayıtlarındaki hak ve mükellefiyetleri ile birlikte bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren oniki ay içinde müracaat edilmesi halinde, Meclisin olumlu kararından sonra, ilgili tapu sicil müdürlüklerince cemaat vakıfları adına tescil edilir.
Cemaat vakıfları tarafından satın alınmış veya cemaat vakıflarına vasiyet edildiği veya bağışlandığı halde, mal edinememe gerekçesiyle Hazine veya Genel Müdürlük adına tapuda kayıt edilen taşınmazlardan üçüncü şahıslar adına kayıtlı olanların Maliye Bakanlığınca tespit edilen rayiç değeri Hazine veya Genel Müdürlük tarafından ödenir" hükümlerini içermektedir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, delillerin takdirinin yerinde oluşuna, (III.) no.lu paragrafta yer verilen İlk Derece Mahkemesi kararının, (IV./3.) no.lu paragrafta yer verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının dayandığı yasal ve hukuksal gerekçelere göre yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; davacının ve davalının yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA, 03/09/2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince; gelen temyiz edilen davacı vekili için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin temyiz eden davalı Belediyeden alınmasına, gelen temyiz edilen davalılar vekilleri için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin temyiz eden davacıdan alınmasına, onama harcı peşin yatırıldığından davacıdan yeniden harç alınmasına yer olmadığına, aşağıda yazılı 58.263,65 TL bakiye onama harcının hükmü temyiz eden davalı Belediyeden alınmasına, 27/09/2022 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.