"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/561 E., 2022/608 K.
HÜKÜM/KARAR : Davanın kabulü / İlk Derece Mahkemesinin kaldırılması suretiyle davanın usulden reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ :... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/327 E., 2019/79 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden hüküm kurulması suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, dava konusu... ilçesi... köyü 101 ada 43 parsel sayılı taşınmazın kadastro çalışmaları sonucunda davalı Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, taşınmazın davacıya mirasbırakanından intikal ettiğini, eklemeli zilyetlik süresi ile birlikte 60 yılı aşkın zamandır davacının zilyetliğinde olduğunu ileri sürerek, 101 ada 43 parsel sayılı taşınmazın davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde, davacının çok uzun zamandır dava konusu taşınmazı zilyetliğinde bulundurduğunu iddia ettiği takdirde vergi kayıtlarını ibraz etmesi ve taşınmazın kendisine ne şekilde intikal ettiğini somut belgelerle ispat etmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın 1963 yılı 53 numaralı Toprak Tevzi Komisyonu'nun 24 parsel numaralı taşınmazından revizyon gördüğünü, bu Hazine'nin özel mülkiyetindeki taşınmazlardan olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.İlk Derece Mahkemesinin 05.10.2017 tarihli, 2015/833 E., 2017/472 K. sayılı kararıyla, davacı ile davalı Hazine arasında görülen... Kadastro Mahkemesi'nin 2007/529 E., 2009/617 K. sayılı kararının bu dava için kesin hüküm oluşturduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinaf başvurusu üzerine Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi'nin 26.04.2018 tarihli kararıyla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
2. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi'nin kaldırma kararı üzerine İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davalı Hazine adına 4753 sayılı Kanun uyarınca oluşan tapu kaydının çekişmeli taşınmazı kapsadığı ancak tapunun tesisinden geriye doğru davacı yararına 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 46 ncı maddelerinde öngörülen 20 yıl süre ile malik sıfatıyla zilyetlik koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle, Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesinde aranan şartlar gerçekleşmeden davacı lehine hüküm kurulduğunu, davacı adına senetsizden tespit edilen taşınmazlar olup olmadığının araştırılmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile çekişmeli taşınmazın hükmen tesciline esas alınan... Kadastro Mahkemesi'nin 09.07.2009 tarih ve 2007/529 Esas, 2009/617 Karar sayılı dosyasında, eldeki dosya davacısı ... tarafından, çekişmeli taşınmaz hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasına dayalı olarak dava açıldığı, yapılan yargılama sonucunda davanın keşif avansının süresinde yatırılmaması nedeniyle reddine karar verildiği ve anılan kararın temyiz edilmeksizin 31.08.2009 tarihinde kesinleştiği, her iki dava dosyasının taraflarının, dava konusunun ve dava sebebinin aynı olduğu ve kesin hüküm bulunduğu, her ne kadar Mahkemenin 05.10.2017 tarihli 2015/833 Esas 2017/472 Karar sayılı kesin hüküm nedeniyle davanın reddine ilişkin ilk kararı Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 26/04/2018 tarihli ve 2018/8 Esas, 2018/775 Karar sayılı ilamı ile kaldırılmış ise de, kaldırma kararının maddi hataya dayalı olduğu ve usuli kazanılmış hak oluşturmayacağı, maddi hatanın kazanılmış hakkın istisnası olduğu gibi dava şartlarına aykırılığın bulunması halinde taraflar yönünden usuli kazanılmış hak oluşmayacağından, mahkemece kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmiş olması doğru olmadığı gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulması suretiyle davanın kesin hüküm nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, Kadastro Mahkemelerinin HMK'da öngörülen usulden farklı şekilde görev yaptığını, bir tasfiye kanunu olduğundan tapu sicilinin bir an önce oluşmasının amaçlandığını, davacının daha önce açtığı davada işin esasına girilmeden davanın reddedildiğini, usulden redde ilişkin bu kararın genel mahkemede dava açılmasına engel olmadığına dair daha önce Mahkeme kararını kaldıran Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi kararının hukuka uygun olduğunu ileri sürerek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-i bendi ve 303 üncü maddeleri.
Düzenlemeleri mevcuttur.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kadastro sırasında,... ilçesi... köyü çalışma alanında bulunan 101 ada 43 parsel sayılı 1.053,98 metrekare yüz ölçümündeki arsa vasıflı taşınmaz, tutanağın beyanlar hanesinde davacının işgalinde olduğu gösterilerek Toprak Tevzi Komisyonu çalışmaları sonucunda oluşan tapu kaydı nedeniyle Hazine adına tespit edilmiş, davacı tarafından taşınmazın tespitine itiraz edilmesi üzerine... Kadastro Mahkemesinin 2007/529 Esas sayılı dosyasında yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine, taşınmazın tespit gibi tesciline karar verilmiş, böylece taşınmazın kadastro tespiti hükmen kesinleşmiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazının Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Temyiz eden davacının adli yardım talebi İlk Derece Mahkemesince kabul edilmiş olup temyiz karar harcı yatırmadığından, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.10.2023 tarihindekesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.