"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : TRABZON BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : RİZE 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine ilişkin verilen kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen karar yasal süre içerisinde davacı vekilince temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
I. DAVA
Davacı, okuma yazması olmadığını, yaşlı ve bakıma muhtaç olduğunu, dava dışı erkek çocuklarının kendisine ölene kadar bakıp gözeteceklerini, ihtiyaçlarının karşılanacağını, bu nedenle dava konusu 2472, 2474, 2476, 2477, 2481 ve 2802 parsel sayılı taşınmazlardaki paylarını davalı torununa devretmesini istemeleri üzerine çekişme konusu taşınmazdaki paylarını davalı torununa devrettiğini, bu temlik karşılığında bir bedel ödenmediğini, dava dışı erkek çocuklarının kendisine bakmadığı gibi huzurevine yerleştirmeye çalıştıklarını, halihazırda kızı ....’ın yanında kaldığını, iradesi fesada uğratılmak suretiyle devirlerin yapıldığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazdaki devre konu paylara ilişkin tapu kayıtlarının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, dava konusu taşınmazlardaki davacıya ait payları 80.000,00 TL bedel karşılığında satın aldığını, temlikten davacının ve çocuklarının da bilgi sahibi olduğunu, bedelin nakden davacıya elden ödendiğini, iddiaların yersiz olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Rize 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.11.2021 tarihli 2020/3 Esas, 2021/196 Karar sayılı kararıyla; hak düşürücü süre içinde açılmayan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; devir tarihinde davacının 85 yaşında, okuma yazma bilmeyen kulakları ağır işiten birisi olduğunu, davalı torunu tarafından Tapu Müdürlüğüne götürülmek suretiyle ve kendisine bilgi verilmeden devrin sağlandığını, bu işlem karşılığında davacıya bedel ödenmediğini, devir işleminden haberdar olduktan sonra eldeki davanın açıldığını belirterek, kararın kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesinin 11.04.2022 tarihli 2022/304 E., 2022/507 K. sayılı kararı ile davacının 2016 yılında aldatılma olayını öğrendiği ve tanıklardan Recep Aksu'nun beyanında açıkça ifade edildiği üzere davacının aldatıldığını öğrendiği 2016 yılı içinde taşınmazları davalıdan geri istediği, ancak davalının davacıya küfür ettiği ve "bu malı verdin bir daha alamazsın" diye karşılık verdiği, bu durumda davacının hile nedeniyle sözleşmeden dönme iradesini hak düşürücü süre içerisinde davalıya ulaştırdığı, davanın daha sonra açılmış olmasının bu durumu değiştirmediği, dolayısıyla somut olayda hak düşürücü sürenin geçmediği, davalının hileli şekilde tapuyu devralmış olduğu gerekçesiyle, HMK’nın 353.1.b.2.maddesi uyarınca davanın reddine ilişkin karar kaldırılarak, iddianın ispatlandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacının sağlığında taşınmazlarını çocukları arasında paylaştırmak istediğini, bunun için dava konusu taşınmazlardaki paylarını satılığa çıkarttığını, davalı tarafından devir karşılığında 80.000,00 TL bedelin davacıya nakden ödendiğini, bu işlemden davacı ile birlikte çocuklarının da bilgi sahibi olduğunu, satış işlemi sonrasında davacıya ödenen 80.000,00 TL’nin bir kısmının davacı tarafından çocukları arasında paylaştırıldığını, iddia edildiği gibi kendisine ölene kadar bakılıp gözetilmesi karşılığında yapılan bir devrin söz konusu olmadığını, esasen eldeki davanın kızı Keziban Ökten tarafından kasıtlı olarak açtırıldığını belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hile hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. Hile, genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hatada yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 36/1. (818 s. Borçlar Kanunu’nun (BK) 28/1.) maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir.
3.2.2. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinin yerinde bulunmasına göre, (IV.3.) numaralı paragrafta belirtildiği şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
VI. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün HMK'nın 370. maddesi gereğince ONANMASINA, aşağıda yazılı 38.220,80 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, 24.11.2022 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.