"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, 4199 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki paylarını imar planındaki amacına uygun olarak kullanılması şartıyla davalı Belediyeye bağış suretiyle temlik ettiklerini, her ne kadar bağış işlemi resmi akitte kayıtsız, şartsız ve bedelsiz olarak görünmekte ise de bağışın şartlı olduğunun Belediyece hazırlanan 31.08.2008 tarihli belgeden anlaşıldığını, ne var ki, aradan geçen zaman içerisinde davalının bağış amacına uygun herhangi bir eylemde bulunmadığını, taşınmazın öylece bırakıldığını, ayrıca taşınmazdaki diğer paydaşların paylarıyla ilgili olarak kamulaştırma davaları olduğunu öğrendiklerini, taşınmaza amacına uygun eser yapılma olanağının belirsiz bir geleceğe ertelendiğini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile payları oranında adlarına tescilini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, bağışın kayıtsız ve şartsız olduğunu, taşınmazın imar planında “İlkokul Alanı” olarak ayrıldığını, taşınmaza okul yapılmak istendiğinde yetki ve sorumluluğun Milli Eğitim Bakanlığına ait olduğunu, bu hususta kendilerinin sorumluluğunun bulunmadığını, temlik alındığı tarihten bu yana taşınmazın imar planındaki amacına aykırı olarak hiçbir işlem tesis edilmediğini, bağıştan rücu koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.06.2021 tarihli ve 2019/376 Esas, 2021/185 Karar
sayılı kararıyla; davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı, her ne kadar resmi senette bağışın koşullu yapıldığına ilişkin bir ibare yer almasa da, davalı ... tarafından yazılan yazılardan bağışın koşullu olduğunun anlaşıldığı ve koşulun gerçekleşmediğinin sabit olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; resmi akitte bağış kayıtsız ve şartsız yapıldığı halde Mahkemece bağışın koşullu yapıldığının kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, bağıştan rücu koşullarının oluşmadığını, dava konusu taşınmazın imar planındaki ayrılma amacına aykırı olarak hiçbir işlemin tesis edilmediğini, dava konusu ... bu alan için planda belirlenen dışında herhangi bir inşaat projesinin başlatılmadığını, herhangi 3. bir kişiye temlikinin yapılmadığını, bu durumda dava konusu parselin kamu yararına kullanılacağının açık ve net olup kamusal yarar ile mülkiyet hakkının korunmasındaki bireysel yararın zedelenmediğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.05.2022 tarihli ve 2021/1518 Esas, 2022/850 Karar sayılı kararıyla; resmi akit tablosunda, temlikin sebebinin koşullu bağış olmadığı anlaşılmakla birlikte, 31.01.2008 tarihli, 605 sayılı yetki belgesinden, payların, imarda planlandığı üzere ilkokul yapılmak üzere bağışlandığının anlaşıldığı, bağışın koşula bağlandığının kabulü gerektiği, söz konusu koşulun yerine getirilmesi için davalı Belediyenin aradan geçen uzun süreye rağmen yapılan keşifte saptandığı üzere hiçbir faaliyetinin olmadığı, dolayısıyla bağış koşulunun yerine getirilmediği; davalı taraf, hak düşürücü sürenin geçtiğini savunduğuna göre bu savunmasını kanıtlamak zorunda olduğu halde, yükümlülüğün yerine getirilmeyeceğini davacı tarafın daha önceki tarihte öğrendiğini, dolayısıyla hak düşürücü sürenin geçtiğini kanıtlayamadığından davanın süresinde açıldığının kabulü gerektiği, davanın kabulünün usul ve yasaya uygun olduğu gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/1.b.1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itiraz nedenlerini yineleyerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, bağıştan rücu hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Bilindiği üzere, bağıştan dönme (rücu) bağışlayanın tek yanlı, bağışlanana varması gereken beyanıyla geriye etkili (makable şamil) olarak hukuki ilişkiye son veren yenilik doğurucu bir haktır. Bağışlayan koşullu veya mükellefiyetli şekilde bağışta bulunmuşsa, bağışlanandan hukuka, ahlaka aykırı veya imkansız olmadığı sürece 818. sayılı Borçlar Kanunu'nun (BK) 241. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (TBK) 291. maddesi uyarınca koşul veya mükellefiyetin yerine getirilmesini isteyebilir. Haklı bir neden olmaksızın yerine getirilmemesi halinde de BK.'nın 244/3. TBK.'nın 295. maddesine dayanarak bağıştan dönme hakkını kullanıp verdiğini geri isteyebilir.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının HMK’nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye 161.578,78 TL onama harcının temyiz edenden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.04.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.