"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/452 E., 2022/167 K.
HÜKÜM : Ret
Taraflar arasında görülen İdari yoldan tescil edilen taşınmaza yönelik tapu iptali ve tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Kapatılan 16. Hukuk Dairesin'ce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme karar davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesi ile; davacının ... adresinde bulunan 835,51 m2.lik arsa ve üzerindeki iki katlı mesken bulunan taşınmaza zilyet olduğunu ileri sürerek taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı sebebiyle davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili, davanın reddi ile taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 15.07.2014 tarih ve 2012/576 Esas 2014/327 Karar sayılı kararı ile; davanın kabulüne, ... mevkiinde bulunan ve fen bilirkişi ... tarafından tanzim olunan 27.05.2013 tarihli raporda (E) harfi ile gösterilen 957,04 m2. büyüklüğündeki taşınmazın ...'ün en son parsel numarası verilmek suretiyle TMK 713/1 maddesi gereğince ... T.C.kimlik nolu davacı ... adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16.Hukuk Dairesinin 25/05/2017 tarih ve 2016/11616 Esas 2017/3678 karar sayılı kararıyla;" taşınmazın imar planı kapsamına alındığı tarihten (2010 yılı) geriye doğru en az 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin hava fotoğrafları, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar; kadastro paftasının temininden sonra belirlenecek komşu parsellere ait kadastro tutanakları ile varsa dayanak vergi ve tapu kayıtları getirtilerek dosya arasına konulmalı ve ardından taşınmaz başında yeniden yapılacak keşifte davada yararı bulunmayan yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından taşınmazın öncesinin ne olduğu, taşınmaz üzerinde zilyetliğin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, komşu taşınmazların dayanak kayıtlarının nizalı taşınmaz yönünü ne okuduğu belirlenmeli" gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taşınmazdaki en yaşlı ağacın 20-25 yaş civarında olabileceğinin rapor edildiği, her ne kadar tanıklar tarafından taşınmazın 1990 yılı ve öncesinde kullanıldığı beyan edilse de, hava fotoğraflarıyla beyanların çelişkili olduğu, davacı tarafça imar ve ihyanın bitip ekonomik amaca uygun kullanımın başladığı yıldan imar planının tasdik tarihi olan 2009 yılına kadar olağanüstü kazandırıcı zamanaşımı süresinin dolduğu da ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine, davalılar... Belediyesi ve ... yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, bilirkişi ...'un harita ve jeodezi bilirkişisi olmadığını, yaptığı incelemenin streoskopik olmadığını, bu nedenle hükme esas alınmasının isabetsiz olduğunu öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; Belediye yönünden husumetten ret verildiğine göre Belediye lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro sırasında tescil harici bırakılmış olup ihdasen Hazine adına tapuya kayıt ve tescil edilen taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili isteğinden ibarettir.
2. İlgili Hukuk
Türk Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesi, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 üncü ve 17 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Davacı; Sancaktepe İlçesi, ... Mahallesi, kadastro sırasında (pırnallık) çalılık olarak tescil harici bırakıldıktan sonra harici satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmıştır.
2. Mahkemece, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği için aranan şartların oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmişse de yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli bulunmamaktadır. Bozmaya uyulduğu halde bozma gerekleri yerine getirilmemiştir. İmar-ihyayı en iyi belirleme yöntemlerinden biri Hava Fotoğrafı incelemesi olduğu halde yetersiz ve stereoskopik olmayan hava fotoğrafı incelemesi yapıldığı, dava konusu taşınmazın yakınında bulunan 1237 parsel sayılı taşınmaza ilişkin görülen İstanbul Anadolu 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.09.2014 tarihli 2010/64 Esas, 2014/284 Karar sayılı kararı ile zilyetlik iddiası ile açılan davanın taşınmazın mübadele nedeniyle ayrılan rumlardan kalma olduğu ve kaçak yitik kişilerden kalan taşınmazların zilyetlikle mülk edinilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle reddine karar verildiği, kararın Yargıtay (kapatılan) 14. Hukuk Dairesince onandığı ve karar düzeltme isteminin reddine karar verilerek kesinleştiği anlaşılmış olup çekişmeli taşınmazın kaçak- yitik şahıslardan kalıp kalmadığı ve taşınmazın yakınında ömerli barajı bulunduğu halde baraj koruma mesafe alanında kalıp kalmadığı araştırılmamış komşu parsel kayıtları tüm tedavülleri ile birlikte getirtilmemiştir.Bu şekilde eksik araştırma ile karar verilemez.
3.Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle, komşu parsel kayıtları ve var ise dayanak kayıtları tedavülleri ile birlikte getirtilmeli, taşınmazın baraj koruma mesafesinde kalıp kalmadığı, kalıyorsa hangi koruma alanında kaldığı tespit edilmeli, taşınmazın kaçak yitik kişilerden kalan taşınmaz olup olmadığı araştırılmalı, Harita Genel Müdürlüğü WEB sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya arasına alınmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre imar planına alındığı tarihten 15-20-25 yıl öncesine ilişkin farklı dönemlerde çekilmiş stereoskopik ve bindirmeli hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden, bu fotoğraflardan yararlanılarak üretilmiş memleket haritaları ile en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ise ilgili kurumlardan getirtilmelidir.
4.Bundan sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik mahalli bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, daha önce dosyada görev almamış 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisi ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazların öncesi itibariyle kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği, özellikle imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadıkları, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmedikleri ve edilmiş ise imar-ihyalarının hangi tarihte tamamlandığı, hususlarında özellikle somut olaylara dayalı olarak bilgi alınmalı, dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalıdır.
5.Ziraat mühendisi bilirkişi kuruluna çekişmeli taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığını, ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü, çekişmeli taşınmazın toprak yapısı ve niteliğini, zirai durumunu, kullanım durumunu ve zilyetlik şekli ve süresini kesin olarak belirleyen, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olabilecek yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildiren, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
6.Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisine hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılarak çekişme konusu taşınmazın sınırlarını ve önceki ile şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu, imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanıma ara verilip verilmediği, sınırlarda zamanla genişleme olup olmadığı hususlarında ve önceki raporlar arasındaki çelişkiyi giderir şekilde rapor hazırlattırılmalıdır.
7.Fen bilirkişisinden ise keşfi izlemeye ve bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye elverişli taşınmazın Ömeri barajı koruma sahasında olup - olmadığı hususlarını da değerlendirdiği rapor alınarak toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilmek ve davacı ilk hükmü temyiz etmediğinden usuli kazanılmış hak ilkeleri de dikkate alınmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, yukarıda değinilen hususlar göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmiş olması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi yollaması ile 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (HUMK) 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA,
Bozma nedenine göre davalı Belediyenin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin harçların istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.