"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı şirket temsilcisi, 14.10.2004 tarihinde ... ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, buna göre 315 ada 1 parsel sayılı taşınmazda 10 adet, 2 parsel sayılı taşınmazda ise 26 adet bağımsız bölüm inşaat edileceğini, şirketin 2008 yılında ... ... Şubesinden 150.000 TL, ... ... Şubesinden 160.000 TL, Tekstilbank ... Şubesinden 150.000 TL olmak üzere kredi kullandığını, 28.10.2007 ve 02.05.2008 tarihlerinde davalı ...İnşaat Ltd. Şti. ile 2 parsel sayılı taşınmazda inşa edilecek 20 adet bağımsız bölüm yönünden taşeronluk sözleşmesi imzalandığını, dava dışı taşeron şirketin sözleşmesindeki yükümlülüklerini tam olarak yerine getiremediğini, bu nedenle HGG ...İnşaat Şirketinin, şirketi ve arsa sahibi ... hakkında ... 3. Asliye Hukuk Mh. 2008/655 Esas sayılı dava dosyası ile alacak ve inşaatçı ipoteği tesis ve tescil davası açıldığını, dava dilekçesinde alacak miktarının 200.000 TL olarak belirtilmesine rağmen bu miktarın alacağı aşar şekilde 315 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki tüm bağımsız bölümler üzerine geçici olarak ipotek tesis edildiğini, bu işlem ile şirketin ekonomik krize uğradığını, bankalardan alınan kredilerin ödenemediğini, bu yüzden şirket hakkında icra takipleri başlatıldığını, 315 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki J blok 2 numaralı bağımsız bölümün 08.05.2012 tarihinde yapılan ihale ile ... ... ihale edildiğini, ihalenin feshine ilişkin olarak açılan davanın reddine karar verildiğini ve kesinleştiğini, dava konusu taşınmazın satış ilanında verilen bilgileri ile kıymet takdiri raporundaki bilgilerin farklı olduğunu, davaya konu taşınmaz üzerine konulan inşaatçı ipoteğinin usulsüz olduğunu, ihaleye teminatsız katılan HGG ...Şirketinin ihaleye teminatsız katılma hakkının bulunmadığını, şirketin iflas ettiğini, ihalenin geçersiz işlemlere dayanması nedeniyle tescil işleminin yolsuz olduğunu ileri sürerek, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı şirket adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... İnşaat Ticaret Ltd. Şti. ve ... vekili, davacı şirketin iflasına karar verildiğini ve kararın kesinleştiğini, iflasına karar verilen bir şirketin iptal tescil davası açamayacağını, iflas idaresinin bu tür davaları açma yetkisinin bulunduğunu, ayrıca talebin kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklandığı için 5 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğunu belirterek, davanın reddini savunmuşlardır.
2.Davalı ..., dava konusu taşınmazı bedeli karşılığında satın aldığını, iyi niyetli üçüncü kişi konumunda bulunduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.10.2021 tarihli ve 2019/456 Esas, 2021/673 Karar sayılı kararıyla; dava tarihinden önce davacı şirketin iflasına karar verildiğini, bunun üzerine davacı vekiline HMK’nın 84/1-b maddesi gereğince karşı tarafın muhtemel yargılama giderlerini karşılamak üzere takdiren 15.000 TL nakdi teminatı depo etmesi için 2 aylık kesin süre verildiğini, süresi içerisinde yatırılmaması halinde davanın ...nın 114/1-ğ ve HMK 115/2. maddeleri gereğince usulden reddine karar verileceğinin ihtar edildiğini, buna rağmen verilen kesin süre içerisinde eksikliğin giderilmediği gerekçesiyle, davanın dava şartı eksikliği nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; teminat yatırılmasına için iflas idaresi vekiline kesin süreli meşruhatlı davetiye çıkarılmasına ilişkin ara karardan rücu edilmemesinin hatalı olduğunu, iflasın açılması ile duracak olan davalar, iflastan önce açılmış olup da halen derdest bulunan ve iflas masasına giren mal, alacak ve haklara ilişkin hukuk davalarında teminat yatırılmasının zorunlu olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesinin 26.04.2022 tarihli 2022/1191 E., 2022/1175 K. sayılı kararıyla; yolsuz tescil iddiasına dayalı davanın iflasına karar verilen şirketin yetkilisi sıfatıyla şirket müdürü ... tarafından açıldığını, yargılama sırasında davacı şirketin iflasına karar verildiğinin tespiti üzerine iflas idaresi memurlarına davanın bildirildiğini, tasfiye memurlarının kendilerini vekil ile temsil ettirdiklerini, 07.04.2021 tarihli celsede, davacıya HMK'nın 84/1-b maddesi gereğince karşı tarafın muhtemel yargılama giderlerini karşılamak üzere takdiren 15.000,00 TL nakdi teminatı depo etmesi için 2 aylık kesin süre verildiğini, verilen süre içerisinde teminatın yatırılmadığını bu durumda HMK'nın 114/1-ğ maddesi uyarınca dava şartı eksikliği nedeni ile davanın usulden reddine karar verilmesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf talepli dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yolsuz tescil hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun 705. maddesinde; “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur. Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır.” 1022/1. maddesinde; “Aynî haklar, kütüğe tescil ile doğar; sıralarını ve tarihlerini tescile göre alır.”, 1023. maddesinde; “Tapu kütüğündeki tescile iyiniyetle dayanarak mülkiyet veya bir başka aynî hak kazanan üçüncü kişinin bu kazanımı korunur.", 1024/2. maddesinde; “Bağlayıcı olmayan bir hukukî işleme dayanan veya hukukî sebepten yoksun bulunan tescil yolsuzdur.”, 1025/1-2. maddesinde "Bir aynî hak yolsuz olarak tescil edilmiş veya bir tescil yolsuz olarak terkin olunmuş ya da değiştirilmiş ise, bu yüzden aynî hakkı zedelenen kimse tapu sicilinin düzeltilmesini dava edebilir. İyiniyetli üçüncü kişilerin bu tescile dayanarak kazandıkları aynî haklar ve her türlü tazminat istemi saklıdır." düzenlemelerine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen yasal düzenlemeler uyarınca, ayni haklar tapu siciline tescil ile doğar ve tescilin hukuki netice doğurabilmesi için de geçerli bir hukuki sebebinin bulunması zorunludur. Bu hususun tapunun illilik prensibinden kaynaklandığı açıktır. Oysa, oluşan sicilin hukuken geçerli bir sebebi bulunmadığı takdirde, tescilin yolsuz tescil niteliğini taşıyacağı ve sicilin iptali gerekeceğinde kuşku yoktur.
2. 6100 sayılı HMK'nın 84.maddesi; "Aşağıdaki hâllerde davalı tarafın muhtemel yargılama giderlerini karşılayacak uygun bir teminat gösterilir:
a) Türkiye’de mutad meskeni olmayan ... vatandaşının dava açması, davacı yanında davaya müdahil olarak katılması veya takip yapması,
b) Davacının daha önceden iflasına karar verilmiş, hakkında konkordato veya uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma işlemlerinin başlatılmış bulunması; borç ödemeden aciz belgesinin varlığı gibi sebeplerle, ödeme güçlüğü içinde bulunduğunun belgelenmesi,
(2) Davanın görülmesi sırasında teminatı gerektiren durum ve koşulların ortaya çıkması hâlinde de mahkeme teminat gösterilmesine karar verir.
(3) Mecburi dava ve takip arkadaşlığında teminat gösterme yükümlülüğü, bu yükümlülüğün tüm davacılar bakımından mevcut olması hâlinde doğar."
3. 6100 sayılı HMK'nın 88.maddesi; "(1) Hâkim tarafından belirlenen kesin süre içinde teminat gösterilmezse, dava usulden reddedilir.
(2) Müdahale talebinde bulunan kişi, kesin süre içinde istenen teminatı vermezse, müdahale talebinden vazgeçmiş sayılmasına karar verilir." hükümlerini düzenlemiştir.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 99,20 TL temyiz giderinin temyiz eden davacıya yükletilmesine ,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.07.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.