"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda davalı Sarılar İnşaat Ltd.Şti hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine, diğer davalı ...'in kötüniyetli olduğu hususunun davacı tarafça kanıtlanamadığı gerekçesiyle tapu iptali ve tescil davasının reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiş olmakla; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı, kayden maliki olduğu 1245 ada 5 parsel sayılı taşınmazın 06/07/2009 tarih ve 53 sayılı Belediye Meclis kararına istinaden Belediye Encümenince yapılan ihale ile 13/12/2012 tarihli,1788 sayılı kararlarla davalılardan Sarılar İnş. ve Elektronik San. Tic. Ltd. Şti.ye satıldığını, satışın dayanağı olan meclis kararının ... 5. İdare Mahkemesinin 2009/1410 E., 2010/942 K. sayılı kararı ile satışa sunulan taşınmazlardan bir bölümünün İmar Kanunu'nun 18. maddesi uygulaması ile Belediye adına tescil edilen taşınmazlar olduğunu, bu taşınmazların umumi hizmetlerle ilgili başka maksatlarla kullanılamayacağı gerekçesiyle iptal edildiğini, iptal kararının derecattan geçmek suretiyle kesinleştiğini, satış işleminin dayanağı olan meclis kararının iptali nedeniyle tapu tescillerinin yolsuz hale geldiğini, dava konusu taşınmazın iptal kararı sonuçlarını bertaraf etmek amacıyla davalılar arasında satış gibi gösterilmek suretiyle kötü niyetli olarak devir ve tescil edildiğini ileri sürerek, davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile Belediye adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II.CEVAP
Davalı Sarılar İnş. ve Elektronik San. Tic. Ltd. Şti., taşınmazın davalı ... adına kayıtlı olduğunu, kendisine husumet yöneltilmemesi gerektiğini, iyi niyetli olarak taşınmazı alıp sattığını, davalı ..., taşınmazı tapuya güven ilkesi uyarınca Sarılar İnş. ve Elektronik San. Tic. Ltd. Şti.den satın aldığını, iyiniyetli olduğunu, satış tarihinde tapu sicilinde herhangi bir şerh ya da beyan bulunmadığını, davacının talebinin kabulü halinde TMK'nın 994.ve TBK'nın 97. maddeleri nazara alınarak ödediği tutarın güncellenmiş haliyle ödenmesini talep ettiklerini belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 05.07.2018 tarihli ve 2017/2 E- 2018/144 K. sayılı kararıyla; davalılar arasında sosyal ve hukuki bir ilişki görülmediği, tanıkların dinlendiği, davalı Sarilar İnş. ve Elektronik San. Tic. Ltd. Şti.nin iyi niyetle taşınmazı sattığı davalı ...'in dava konusu taşınmazı satın alabilecek ekonomik güce sahip olduğunun anlaşıldığı, ikinci el davalı ...'in Meclis kararının iptal edildiğini bildiği yahut bilebilecek durumda olduğuna dair bir kanıtın sunulamadığı, davalıların iyi niyetli olmadıklarının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Kaldırma Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 19.12.2019 tarihli ve 2018/1919 E., 2019/1833 K. sayılı kararıyla; Mahkemece; kayıt maliki alıcının iyiniyetli olup satışın gerçek satış niteliğinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; son kayıt malikinin TMK'nın 1023. maddesinin koruyuculuğundan yaralanıp yararlanamayacağı hususunda yeterli araşıtırma yapıldığı söylenemez. Davalılar adına tescile dayanak resmi senet örnekleri, davalı şirketin ticaret sicil kaydı getirtilmemiş, davalı ... tarafından yapılan ödemeye ilişkin banka dekontunun onaylı örneği celbedilmemiş, taşınmazın Taner'e temlik tarihindeki rayiç değeri tespit edilmemiştir. Mahkemece eksik inceleme ile karar verildiği anlaşılmaktadır.” gerekçesi ile davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılmasına ve dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 09.12.2021 tarihli ve 2020/26 E. - 2021/306 K. sayılı kararıyla; davalı Sarılar İnşaat Ltd. Şti. hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine, diğer davalı ...’in kötüniyetli olduğu hususunun davacı tarafça kanıtlanamadığı gerekçesiyle tapu iptali ve tescil davasının reddine karar verilmiştir.
D. Kaldırma Kararı Sonrası İlk Derece Mahkemesi Kararına Karşı İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Nedenleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilgili İdare Mahkemesi kararlarının yerel basında haber konusu yapıldığını, yatırım amacıyla taşınmazı satın alanın basit bir araştırmayla yolsuzluğu bilebilecek durumda olduğunu, ...'in taşınmazı Danıştay kararından sonra satın aldığını, iptal kararının sonuçlarını bertaraf amacı ile taşınmazın davalılar arasında satışa konu olduğunu, davalıların haksız eylemin tarafı olup her iki davalı yönünden de davanın kabulü ile yargılama giderlerinden birlikte sorumluluklarına karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
F . Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 13.06.2022 tarihli ve 2022/359 E. - 2022/937 K. sayılı kararı ile; dosya içeriğinden davalı ...'in, ... merkezli ... ... Turkey Mak. San. ve Tic. AŞ.'nin ortağı ve ... olduğu, diğer davalı şirket ile aralarında ticari ilişki bulunduğu, taşınmazı 1.900.000,00 TL'ye satın almış ise de taşınmazı edindiği şirketin, taşınmazı Belediye'den ihale ile satın aldığı, basit bir araştırma ile ihalenin dayanağı olan Belediye Meclis kararının idari davaya konu olup iptal edildiğini, yolsuzluğu ve uyuşmazlığı bilebilecek konumda olup TMK'nın 1023.maddesinin koruyuculuğundan yararlanamayacağı sonucuna varıldığı, hal böyle olunca, davanın kabulüne karar vermek gerekirken davanın kayıt maliki yönünden esastan reddine, ilk el alıcı konumunda olan şirket yönünden pasif husumetten reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılmasına ve davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili dilekçesinde, uyuşmazlığa konu taşınmazı müvekkilinin tamamen iyi niyetli olarak, diğer davalının taşınmazı satın aldığı tarihten 4 yıllık bir zaman geçtikten sonra 06/01/2016 tarihinde 1.900.000 TL bedel karşılığında satın aldığını, taşınmazı satın aldığı tarihte taşınmazın tapu kaydında herhangi bir bilgi ve şerhin bulunmadığını, dolayısıyla müvekkilinin söz konusu taşınmazı TMK.nın 1023. maddesi kapsamında iyi niyetli olarak iktisap ettiğini, Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın hukuka ve yasaya aykırı olduğunu, müvekkili ... ile diğer davalı Sarılar... Şirketi arasında ticari ilişki bulunduğu gerekçe gösterilerek müvekkilinin taşınmaz hakkındaki uyuşmazlığı bilmesi gerektiği yönünde hüküm kurulamayacağını, dava konusu taşınmazın üzerinden hayli süre geçtikten sonra müvekkili Taner'e satıldığını, müvekkilinin herhangi bir şirketin ... olmasının, satın alacağı taşınmaza ilişkin araştırma yapma yükümlülüğünü ona yüklemeyeceğini, eldeki davada ispat yükünün davacıda olduğunu, davacının ise iddialarını ispatlayamadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı Sarılar İnşaat ve Elektronik San.ve Tic.Ltd.Şti dilekçesinde, davacının kötü niyetle hareket ettiğinin asla gözetilmediğini, davacının, Belediye Meclis kararının iptaline ilişkin ... 5. İdare Mahkemesi kararını davalı müvekkilinden saklayarak hile yaptığını, 2012 yılında yani Mahkeme kararından 2 yıl sonra davalı müvekkiline satışı gerçekleştirdiğini, davalı müvekkilinin Ocak 2016 yılına kadar bu taşınmazı mülkiyetinde tuttuğunu ve sonrasında diğer davalı ...’e sattığını, gerek davalı müvekkilinin gerekse diğer davalının taşınmazın ihale edilmesine neden olan Belediye Meclis kararının iptal edildiği ya da böyle bir dava olduğu hususunda bilgisinin olmadığını, tapu kaydında herhangi bir şerh ya da bilginin de bulunmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yolsuz tescil hukuki nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı ... Medeni Kanunu’nun 705. maddesinde; “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur. Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır.” 1022. maddesinin birinci fıkrasında ise “Aynî haklar, kütüğe tescil ile doğar; sıralarını ve tarihlerini tescile göre alır.” hükmü düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen yasal düzenlemeler uyarınca, ayni haklar tapu siciline tescil ile doğar ve tescilin hukuki netice doğurabilmesi için de geçerli bir hukuki sebebinin bulunması zorunludur. Bu hususun tapunun illilik prensibinden kaynaklandığı açıktır. Oysa, oluşan sicilin hukuken geçerli bir sebebi bulunmadığı takdirde, tescilin yolsuz tescil niteliğini taşıyacağı ve sicilin iptali gerekeceğinde kuşku yoktur.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 68.292,40 TL bakiye onama harcının davalılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.