"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/656 E., 2022/1001 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Erzurum 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/48 E., 2019/58 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine vekili dava dilekçesinde; Erzurum ili, Aziziye ilçesi, ... mahallesinde bulunan 115 ada 3 ve 121 ada 3 parsel sayılı taşınmazların sahte evrakla mera sınırları dışına çıkarıldığını belirterek Hazine adına tescillerini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazların mirasbırkanlarından davalılara intikal ettiğini, çekişmeli parsellerle ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı bulunduğunu, taşınmazların mera vasfında olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkemenin 2012/353 Esas sayılı dosyasında Yakutiye Belediye Başkanlığı tarafından 121 ada 3 parsel sayılı taşınmazın mera olduğu iddiasıyla tapu iptali davası açıldığı, Mahkemece yapılan keşif sonucunda taşınmazın mera niteliği taşımadığı kanaatine varılarak davanın reddine karar verildiği, kadastro komisyon tutanağına göre önceden bir bütün halinde kullanılan 121 ada 3 ve 115 ada 3 nolu parsellerin mera sınırı dışına bırakıldığının belirtildiği, 2012/353 Esas sayılı dosyasında 121 ada 3 parsele yönelik dava açılmış ise de kadastro komisyon tutanağında belirtildiği gibi her iki taşınmazın önceden bir bütün halinde kullanıldığı, Mahkemenin 2012/353 Esas sayılı dosyasında keşif yapıldığı, keşif sonucunda taşınmazın mera niteliğinde olmadığının tespit edildiği, Mahkemece eldeki dava yönünden aynı nitelikte araştırma yapılmasına gerek olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, taşınmazların davalılar adına tesciline esas tapu kayıtlarının sahte olduğunu, Mahkemece yeniden keşif yapılarak karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince verilen ret kararında usul ve yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde, dava ve istinaf dilekçelerini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 üncü, 16 ncı maddeleri; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucunda; Erzurum ili, Aziziye ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan 115 ada 3 ve 121 ada 3 parsel sayılı taşınmazlar Komisyon kararı ile tapu kaydı ve pay devri nedeniyle davalılar adına tescil edilmiştir.
2. Mahkemece, Yakutiye Belediyesi tarafından 121 ada 3 parsele yönelik mera iddiasıyla açılan davada dava konusu taşınmazın mera niteliğinde olmadığının anlaşılması nedeniyle yeniden araştırma yapılmasına gerek olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ve Bölge Adliye Mahkemesince Mahkeme gerekçesi yerinde görülerek davacı Hazine vekilinin istinaf talebi reddedilmiş ise de varılan sonuç usul ve yasaya uygun değildir. Erzurum 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/353 Esas, 2012/695 Karar sayılı dava dosyasında davacı Yakutiye Belediye Başkanlığı olup 121 ada 3 parselin mera olduğu iddiasında bulunmuş, 115 ada 3 parseli dava konusu etmemiştir. Aynı dosyada Hazine davada ihbar olunan sıfatı ile yer almış ve bu nedenle temyiz itirazları dahi dinlenmemiştir. Mahkemece bu hususlar gözardı edilerek hiç bir araştırma yapılmaksızın davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
3.Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için Mahkemece mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız ve yöreyi iyi bilen şahıslar arasından seçilecek aynı köy ve komşu köyler halkından ayrı ayrı üçer kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın öncesinin ne olduğu, kimden kime kaldığı, zilyetliğin ne zaman başladığı, taşınmazın kim tarafından ne zamandan beri kullanıldığı, kamu orta malı niteliğinde mera, yaylak gibi yerlerden olup olmadığı, meradan sökülerek elde edilip edilmediği hususlarında maddi olaylara dayalı bilgi alınmalı, keşifte alınan beyanlar komşu parsellerin tutanak ve dayanağı kayıtlar ile denetlenmeli; ziraat bilirkişisi kurulundan çekişmeli taşınmazın önceki ve mevcut niteliğini, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini ve komşu parseller ile nasıl ayrıldığını açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden ve özellikle komşu mera parseli ile müşterek sınırının bulunduğu bölümden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor istenmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisine taşınmazı kapsayan hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak dava konusu taşınmazın hava fotoğraflarında gösterilmesi istenilmeli ve taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu ve arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten rapor alınmalı; bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı Hazine harçtan muaf olduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.